Dyslexie? Ook dan is lezen hartstikke leuk!

Lezen is leuk. Dat weten wij wel. Maar dat geldt niet voor iedereen. Kinderen lezen al steeds minder. En voor wie lezen wat moeilijker gaat, zoals kinderen met dyslexie, is er bijna geen motivatie om een boek op te pakken. Dat is een probleem. Kinderen die te weinig lezen hebben kans op een taalachterstand. Gelukkig kunnen we er wat aan doen!

Hoe krijg je kinderen die niet willen lezen toch zo ver om dat wel te doen? Dat is gelukkig makkelijker dan je denkt. Kinderen zijn al dol op verhalen. Dat is wel te zien aan de hoeveelheid filmpjes die de jeugd verslindt.

Dyslexie is een storing in het lezen en de spelling. Een verwerkingsprobleem in de hersens veroorzaakt dyslexie. Dit heeft niks te maken met intelligentie en andere eigenschappen van het kind. Het kan erfelijk bepaald zijn, maar dit is niet altijd zo. Kinderen kunnen meer moeite hebben met technisch lezen, met spelling of met allebei. Het kan veel moeite en tijd kosten om teksten te lezen of te schrijven. “Maar dit hoeft niet te betekenen dat kinderen lezen niet leuk vinden”, zegt onderzoeker Christel Dood van Expertisecentrum Nederlands. Zij houdt zich veel bezig met leesbevordering en dyslexie.

Risicogroep

De precieze oorzaak van dyslexie is nog niet bekend. Wat we wel weten is dat dyslexie tot grote problemen kan leiden. Niet alleen op school maar ook daarna. Dyslexie kan een reden zijn dat kinderen een taalachterstand oplopen. Uit onderzoek bij 15-jarigen blijkt dat leerlingen die veel lezen, het vaker leuker vinden om te lezen en ook beduidend beter lezen. Het is dus van belang dat we de groep die lezen van nature al lastig vinden, stimuleren om tóch te lezen.

Lezen, lezen, lezen

Als het lezen niet goed lukt is het belangrijk om er niet te veel druk achter te zetten. Maak er juist iets leuks van. “Lees bijvoorbeeld voor het naar bed gaan voor.” Zo wordt je kind geïntroduceerd met mooie boeken, zonder de moeilijkheden. Kinderen komen in aanraking met taal en dat vergroot de woordenschat. Hoe groter de woordenschat hoe makkelijker het wordt om teksten te begrijpen. Door voor te lezen zorg je er dus voor dat je kind minder problemen krijgt als ze zelfstandig lezen. Zelfs bij baby’s is het goed om er als ouder eens een boek bij te pakken. Zo kun je bijvoorbeeld de boekjes van Kikker of Dikkie Dik erbij pakken. Op deze jonge leeftijd maken zij al kennis met taal en structuren. Dit helpt hen later bij lezen en taal blijkt uit onderzoek van Stichting Lezen.

“Uit onderzoek blijkt dat betrokkenheid van ouders bij het lezen belangrijk is voor de leesmotivatie van hun kinderen.” Bespreek als ouder bijvoorbeeld de leesroutines met je kind, stelt Christel voor. Maak ook als ouder tijd vrij om zelf een boek te lezen. “Het is ook fijn als kinderen zien dat ouders lezen. Dit maakt het normaler voor kinderen. Vooral als beide ouders lezen. Jongens blijken eerder te gaan lezen als zij hun vader zien lezen”

Zelf kiezen

Kinderen vinden het leuk om hun eigen boek te vinden. En zeg nou zelf: dat vind jij ook. Uit onderzoek van Stichting Lezen blijkt dat kinderen veel gemotiveerder zijn om te lezen als ze zelf een mooi verhaal mogen uitkiezen. Dit betekent niet dat je ze loslaat in de bibliotheek en wel aan het einde van de dag ziet wat ze hebben gekozen. Help ze door boeken aan te wijzen en lees samen de achterkant van een boek. Ga samen op zoek naar een boek dat het beste bij jouw kind past. Houd je kind van avonturen? Kijk dan eens bij de Zoete Zusjes of is hij of zij dol op dino's? Denk dan eens aan Gigantosauris. “Wees ook niet bang om een boek weg te leggen als je kind het niet leuk vindt. Pak dan het volgende boek op", tipt Christel.

Laat thuis het niveau los

Op school moeten kinderen op een bepaald niveau lezen. Dat is heel begrijpelijk omdat zij met een bepaald niveau de basisschool moeten verlaten. Maar thuis kan dit best iets losgelaten worden. Wil jouw kind een te makkelijk boek lezen, dan is dat ook prima. Als er maar gelezen wordt! Bij een te moeilijk boek is voorlezen een goede optie. Maar als een kind deze zelf wil proberen te lezen, is dat ook goed. “Ook bij oudere kinderen is voorlezen erg belangrijk. Ook als ze al zelfstandig kunnen lezen. Dat ontwikkelt de woordschat en algemene kennis. Daardoor zal je kind op de langere termijn steeds beter zelf kunnen lezen. De woordenschat is essentieel voor lezen", zegt Christel. Het kan ook invloed hebben op je leesplezier. Als je maar weinig woorden in een tekst kent, dan is het moeilijk om een tekst te begrijpen. En dat motiveert niet echt om verder te lezen. Luisterboeken kunnen hier ook een rol in spelen als je moeite hebt met technisch lezen. “Er bestaan tegenwoordig ook digitale prentenboeken. Als je het als ouder moeilijk vindt om voor te lezen is het een handige optie om samen met je kind een digitaal prentenboek te lezen. De boeken worden voorgelezen en kunnen bekeken worden op een laptop, tablet of telefoon.”

Geen bijzondere status

Wat het allerbelangrijkst is, is dat kinderen zichzelf kunnen en mogen zijn. Zet er geen druk achter en geef complimentjes als het goed gaat. Dyslexie wordt al snel gezien als iets groots terwijl dat helemaal niet zo hoeft te zijn. Ieder kind wil verhalen, sommigen hebben er alleen meer moeite mee om die te lezen. Maar met veel oefening en hier en daar wat hulp kan dyslexie een steeds kleinere rol gaan spelen. Door kinderen te helpen bij het kiezen van boeken, kun je het lezen stimuleren. “Kijk naar de interesses van je kind en zorg dat er leesmateriaal is dat daarbij aansluit. Maak van lezen iets normaals en maak het niet groots en ingewikkeld”, vertelt Christel. Het is belangrijk dat ieder kind kan inzien hoe leuk lezen kan zijn. Gewoon lekker wegduiken in een goed verhaal!