Het verhaal van de dienstmaagd: "Er is geen sprake van liefde, wel van dwang'

Het boek, ‘Het verhaal van de dienstmaagd’ door Margeret Atwood, werd oorspronkelijk gepubliceerd in 1985 en heeft dus al wat decennia doorgemaakt. Maar ondanks de leeftijd van het verhaal is het allesbehalve gedateerd. Er werd zelfs een reeks van gemaakt die onder andere op Canvas werd uitgezonden. Daardoor is het boek brandend actueel!

Vanfred

Het verhaal van de dienstmaagd vertelt het verhaal van Vanfred. Zij wordt dienstmaagd bij een familie. Haar enige taak is het baren van kinderen. Ze gaat dagelijks gekleed in een rode jurk met engelenvleugels en een witte kap met zijdelingse flappen zodat ze nauwelijks rond zich kan zien. De context van het verhaal blijft lang vaag. Stap voor stap kom je te weten wat er is gebeurd en kan je het hele verhaal reconstrueren. Het boek is doorspekt met flashbacks. Dat Vanfred vroeger een relatie had met Luke, dat ze een dochter heeft en dat ze een baan had bij de plaatselijke bibliotheek. Maar toen veranderde de maatschappij: ze moesten op de vlucht slaan om uiteindelijk terecht te komen waar ze nu is.

Een tijdloos verhaal

Doordat de tijdsetting ontzettend vaag blijft, kan het verhaal zich zowel vroeger als nu, als in de toekomst afspelen. De chaotische opbouw van het verhaal zorgt er wel voor dat je nieuwsgierig blijft naar wat er nu eigenlijk allemaal aan de hand is. Wat heeft Vanfred precies meegemaakt en wat is er gebeurd dat zij zich van de een op de andere dag in zo’n veranderde maatschappij bevindt? Het is de drijfveer om door te lezen tot het einde van het verhaal.

Shockerend

Hier en daar zorgt het boek ook voor verbaasde blikken. Vanfred wordt enkel in huis genomen om kinderen te baren. De lijn tussen ‘opdracht’ en ‘verkrachting’ is vaak heel dun of misschien wel nihil. Er is geen sprake van liefde, wel van dwang. Het verhaal zorgde daarom ook al voor wat ophef hier en daar. Het lijkt bijna of je 20 stappen terug in de tijd zet. Rechten waar mensen zo voor hebben gevochten, verdwijnen zomaar van de een op de andere dag. En niemand krijgt de kans om te protesteren. Het boek laat je dus zeker niet onbewogen.

Gouden tip

Toegegeven, je moet van zo’n soort verhaal houden. Het is geen easy-reading romannetje dat je in een paar uur uitleest. Het verhaal heeft wat tijd nodig om te rijpen en de structuur is redelijk chaotisch. Dat maakt het er natuurlijk niet makkelijker op. Zo is bijvoorbeeld de tijdsetting vrij onduidelijk. Speelt het verhaal zich nu af, vroeger of misschien toch in de toekomst?

Als ik één gouden tip mag meegeven, lees op voorhand de achterkant van het boek. Ik doe dat zelden, uit angst voor ‘spoilers’. Maar de samenvatting zorgt er hierbij net voor dat je voorafgaand aan het lezen toch een duidelijkere context meekrijgt. Dit zal het makkelijker maken het boek te begrijpen en het zal het leesplezier ongetwijfeld vergroten.

Wil je altijd op de hoogte zijn van de boeken binnen jouw favoriete genre? Stel je voorkeur in en ontvang updates.