Bij het schrijven van haar eerste boek Socrates op sneakers had Elke Wiss getwijfeld of ze het begrip ‘filosofie’ maar beter helemaal kon vermijden, omdat wat ze schrijft zo praktisch bruikbaar is. Gelukkig deed ze dat niet, en weet ze ook met haar tweede boek En ze filosofeerden nog lang en gelukkig weer een breed publiek te bereiken. Wiss legt in dit interview uit waarom mensen baat kunnen hebben bij het kunnen uitstijgen uit een met mening en emoties doorspekt denken.
Werkboek
“Voor de dingen die ons ècht bezighouden, kunnen we het antwoord niet opzoeken op Google. Hoe goed je relatie is, of hoe duurzaam of klantvriendelijk je als bedrijf wilt zijn. Voor wie beter wil worden in dit soort denkvragen, schrijf ik boeken en geef ik trainingen en lezingen. “
“Mijn nieuwe boek En ze filosofeerden nog lang en gelukkig volgt mijn eerste boek, Socrates op sneakers, zo snel op omdat ik ze eigenlijk gelijktijdig geschreven heb. Ik was aan het schrijven aan Socrates op sneakers toen er continu een verhaal over een papagaai in me op kwam. Toen ik het opgeschreven en weggelegd had, bleven er andere verhalen opkomen. Ik heb die allemaal opgetekend en opgeborgen in een mapje, niet wetende wat er mee te doen. Tot ik op het idee kwam er een filosofisch sprookjesboek van te maken, voor volwassenen en voor kinderen.”
“Het is een werkboek geworden. Je kunt alleen of met anderen een verhaaltje lezen en in alle rust één voor één de vragen erbij beantwoorden, voor het goede gesprek met jezelf, je partner, kinderen of je collega’s. Het is geen boek dat je in één ruk uitleest. Je nestelt je in een verhaal en als je zin hebt of er aanleiding voor is, selecteer je een volgend verhaaltje. Het is zo opgezet dat je een sprookje kunt uitzoeken bij de thema’s die voor jou relevant of actueel zijn.”
Praktisch
“Lezers vertellen mij dat het ze helpt in hun dagelijks leven. Je filosoferend verhouden tot de dingen die je meemaakt, betekent dat je niet meteen in de reflex van een mening of emotie schiet, maar dat je eerst onderzoekende vragen stelt. Je leven wordt er rijker en leuker van, omdat je wijsheid opdoet over je eigen denken; over jezelf dus. Dat is een ‘upliftende’ bezigheid. Het maakt je lichter, omdat het je losmaakt van waar je aan vast kunt raken. Zurige meningen of een volhardend eigen gelijk. Mijn boeken gaan over praktische filosofie. Je hebt er wat aan. Terwijl de associatie die veel mensen bij filosofie hebben dat het hoogdravend academisch je verheffen naar een ivorentoren is. Maar dat is dit dus niet.”
Vragen
“Ik heb eerlijk gezegd wel overwogen om het hele woord ‘filosoferen’ te vermijden vanwege de beelden en ideeën die mensen erbij hebben, omdat mijn insteek nu juist zo praktisch bruikbaar is. Maar ik bedacht me dat ik juist toch wil dat mensen begrijpen dat filosofie voor iedereen nuttig is in zijn of haar leven.”
“Je voorkomt dat filosoferen getheoretiseerd wordt, als je blijft spreken vanuit wat er in de praktijk zich echt voordoet. Anders ga je abstract definiëren met weinig realiteitswaarde. In het bedrijfsleven zie je dat vaak gebeuren. Dat in een abstracte discussie bepaald wordt wat klantgerichtheid is, bijvoorbeeld. Maar wil je met elkaar onderzoeken wat voor jullie bedrijf klantgerichtheid is, onderzoek het dan in een concrete situatie van een klant in je winkel. Dan krijg je de relevantie voor de praktijk in je gesprekken, en getuigt de uitkomst van visievorming.”
“In bedrijven zie ik vaak dat men in gesprekken het eigen standpunt blijft herhalen, in de hoop ergens samen uit te komen. Terwijl als je verder wilt komen, het nuttig is als je elkaar vragen stelt om elkaars denken te onderzoeken. En ze filosofeerden nog lang en gelukkig is een zelfhulpboek voor filosofische vaardigheden die iedereen in zijn of haar praktijk kan gebruiken.”
© Fotografie: Elke Verbruggen
