De nieuwe thriller Meesterdeal van Marlen Beek-Visser: Hoe fout is een verhouding tussen een docent (42) en een leerling (16)?

Marlen Beek-Visser debuteerde in 2015 met de thriller Stem!, wat haar direct een nominatie opleverde voor de Schaduwprijs (prijs voor het spannendste debuut). Daarnaast is zij mede-oprichter van het schrijverscollectief Moordwijven en brengt aan het einde van 2016 haar nieuwste thriller Meesterdeal uit. In dit interview gaat ze dieper in op het boek en het schrijfproces.

Marlen, stel je jezelf eens voor …
Ik ben Marlen, 48 jaar, geboren als dochter van de plaatselijke bakker in een dorp dat niemand kent (Hazerswoude). Ik heb een man , een zoon van 20 en een dochter van 17. In het dagelijks leven ben ik manager bedrijfsvoering bij een kinderopvangorganisatie, dus ‘van de cijfers’. Als ik niet werk, schrijf ik of ben ik druk met schrijfgerelateerde zaken. Twee keer per jaar geef ik schrijfworkshops tijdens een schrijfweek op het platteland in Italie. Verder ben ik medeoprichter van het thrillerschrijverscollectief Moordwijven. We organiseren regelmatig activiteiten voor lezers.
Om in conditie te blijven spin ik (in de sportschool) en loop ik regelmatig hard. De enige die in dit plaatje wat verwaarloosd wordt is de piano die al maanden niet heeft geklonken.

Wilde je altijd al schrijfster worden?
Nee. Maar ik had in klas 5 (tegenwoordig groep 7) van de basisschool een leerkracht die dat wel zag zitten. Meester Stolk gaf me, toen ik 11 jaar was, mijn opstel terug, waarop hij het volgende had geschreven: ‘Ga een boek schrijven!’ Ik lachte erom en draaide het blaadje om, op zoek naar mijn cijfer, maar hij was serieus. Hij gaf me een schrift mee waarin ik thuis steeds een stukje ‘moest’ schrijven. Vervolgens schreef hij erbij wat hij ervan vond. Een soort heen-en-weer schrift. Na een paar weken gooide ik het weg. Ik turnde liever. Feitelijk was meester Stolk, zonder dat ik het wist, mijn eerste redacteur.
Jaren later schreef mijn dochter, toen eveneens 11 jaar oud, verhaaltjes op de laptop. Ze deed het niet onverdienstelijk. Haar stijl was creatief en origineel. Ze besloot zelfs een boek te gaan schrijven. Ik vond het geweldig en stimuleerde haar. Maar na 80 pagina’s gooide ze het document zonder pardon weg. Control-alt-delete. Ze ging liever buiten spelen.
Toen kwam voor het eerst de gedachte in mij op: als ik het zo belangrijk vind, waarom ga ik het dan niet zelf doen? Dezelfde dag bedacht ik een plot, personages, etc. en begon te schrijven. Ik kon niet meer stoppen en na een maand of zeven was mijn eerste thriller af. De woorden van meester Stolk was ik vergeten. Pas toen mijn eerste boek van de drukpers rolde , bedacht ik mij weer wat hij mij 35 jaar eerder had geadviseerd. In mijn ogen ben je dan echt een goede leerkracht: als je de talenten van kinderen op jonge leeftijd ziet en ook nog stimuleert.

Moordwijven en climax

Naast schrijfster ben je ook mede-oprichter van het schrijverscollectief Moordwijven. Kun je daar wat meer over vertellen?
Wij zijn, in navolging van ‘Killer Women’ in Engeland, met een zestal Nederlandse thrillerschrijfsters een schrijverscollectief gestart onder de naam ‘Moordwijven’ (subtitel: ‘Partners in Crime’). Met Moordwijven willen wij ons onderscheiden in de overvolle markt van thrillerauteurs. Dat doen we door middel van gezamenlijke presentaties, signeersessies en workshops. We klankborden veel en versterken elkaar door actieve promotie van de groepsleden (bijv. op social media). Op deze manier willen we een herkenbaar gezicht vormen richting lezers, media en boekhandel. Los van deze meerwaarde is het ook nog eens ontzettend leuk om onze successen en worstelingen met elkaar te delen: schrijven is nu eenmaal een eenzaam beroep.

Wat vind jij zo fascinerend aan het schrijven van thrillers?
Tijdens mijn boekpresentatie reikt ik het eerste exemplaar van Meesterdeal uit aan David Endt, auteur en columnist (Parool). Hij omschreef het mooi: ‘Een thriller is een sexy vorm van literatuur, je geeft iets weg maar niet te veel, je verleidt de lezer en speelt met hem of haar, door soms te doseren en af en toe los te gaan. Uiteindelijk leidt dit alles tot een zinderende climax.’ Dit is precies waarom ik het schrijven van een thriller zo boeiend vind.

Eind 2016 verschijnt je boek Meesterdeal. Kun je kort vertellen waar het boek over gaat?
Als Bo van Lierop ontdekt dat haar zestienjarige dochter Eva een verhouding heeft met haar mentor, een man van tweeënveertig, lopen de spanningen binnen het gezin hoog op. Bo en haar man Adam denken totaal verschillend over de juiste aanpak. Het feit dat zij al jaren een geheim met zich meedragen maakt de situatie er niet eenvoudiger op. Bo’s enige uitvlucht is haar vrijwilligersbaantje bij de Hulplijn en in het bijzonder Emiel, een cliënt met wie ze een band opbouwt en bij wie ze haar hart kan luchten. Emiel trekt zich Bo’s situatie aan en weet een manier om haar te helpen. Net als Bo op het punt staat om de confrontatie aan te gaan met Eva’s mentor, gebeurt er iets wat een schok van ontzetting teweegbrengt.

Spanning, de kunst en de krant

Waarom besloot je over dit ingewikkelde onderwerp, verhouding tussen docent en leerling, te schrijven?
Vorig jaar las ik in de krant in korte tijd meerdere keren over docenten die met leerlingen over de schreef waren gegaan, ook bij ons in Leiden. Ik vroeg me af wat dat doet met een gezin, wetende dat een puber(dochter) vaak een eigen koers vaart en denkt dat zij het allemaal overziet. En wat als de ouders het dan niet eens zijn over de juiste aanpak? Dan lopen de spanningen al snel hoog op en kunnen zij onverstandige keuzes maken.

In een roman komt een lastig onderwerp als dit soms geloofwaardiger over, want in thriller worden er soms situaties bij gehaald om het boek spannend te maken en niet in het echte leven zo naar voren komen. Waarom besloot jij een thriller te schrijven in plaats van een roman?
Omdat mijn schrijfstijl (direct, met vaart, niet wollig) goed aansluit bij het genre thriller. Bovendien vind ik dat elk onderwerp stof is voor een thriller. Juist een lastig onderwerp brengt onderhuidse spanning en stress met zich mee, bij de personages en dus ook bij de lezer. De kunst is om een geloofwaardig verhaal neer te zetten. Dat vraagt iets van het plot en vooral van de beweegredenen van de personages. Ik heb ooit een quote gelezen: een verhaal hoeft niet waar te zijn, maar wel waarachtig. Dat is mijn streven.

Waar haal jij de inspiratie voor een thriller vandaan?
Vooral uit kranten. Ik heb een flinke stapel uitgescheurde krantenberichten in mijn schrijfkamer liggen. Vrijwel elke dag staan er berichten in de krant die je doen verbazen: wat bezielt iemand om dit te doen? De verhalen van gewone mensen, die ongewone, bizarre dingen doen als ze in het nauw worden gedreven, fascineren mij.

Debuut en jezelf overtreffen

Dit is je tweede thriller, maar is het schrijfproces van deze thriller anders gelopen dan de eerste?
Absoluut. Het schrijven van Stem! ging vloeiend en ik werkte zeer gedisciplineerd. Mijn voornemen was om de eerste versie in 20 weken af te ronden, dus schreef ik 4000 woorden per week. Dat is gelukt. Bij Meesterdeal was het probleem dat de lat hoger lag: ik was met Stem! genomineerd voor de Schaduwprijs 2016. Tijdens het schrijfproces van Meesterdeal zat dat soms in de weg en dacht ik dat de verhaallijn van dit boek niet spannend genoeg was. Hierdoor stagneerde het schrijfproces op een bepaald moment. Ik heb mezelf moeten aanpakken en heb ondanks mijn twijfels doorgeschreven. Dat is het enige wat helpt. De eerste reacties van proeflezers en van de redacteur waren gelukkig heel positief: volgens mijn redacteur heb ik mezelf overtroffen en is de spanning in Meesterdeal onderhuidser en meeslepender.

Je bent met je eerste debuut genomineerd voor de Schaduwprijs van 2016. Wat betekent het winnen van deze prijs voor jou?
Voor de helderheid: ik heb de prijs niet gewonnen, maar het feit dat je met twee andere debutanten bent genomineerd voor de belangrijkste thrillerdebuutprijs van Nederland is een enorme opsteker. Het feit dat een vakjury deze keuze maakt, betekent dat Stem! een bepaalde kwaliteit heeft. Het heeft me gesterkt in mijn geloof in mezelf als schrijver.

Gedachtes en voornemens

Welke boodschap wil je meegeven met dit boek?
Niet zozeer een boodschap. Ik wil vooral dat mijn boek mensen aan het denken zet en dat ze erover in gesprek gaan met elkaar. De vraag ‘hoe fout is een docent die een verhouding heeft met een leerling?’ is een van de vragen die ik met dit boek heb willen voorleggen. En hoe ver kan een ouder gaan om zijn of haar kind te beschermen? Is fout altijd fout en goed altijd goed?

Heb je nog goede voornemens en/of doelen op het gebied van schrijven op je lijst staan voor 2017?
Ik ben inmiddels gestart met een nieuw schrijfproject: een luisterserie in opdracht van Storytel. Nieuw voor mij en dus leerzaam. Je schrijft steeds een aflevering van een uur. De serie (qua aantal woorden ter grootte van een boek) hoop ik over een half jaar af te ronden. Dan is het volgende papieren boek aan de beurt. Want dat papieren boek fysiek in handen hebben, dat blijft toch de kroon op je werk als auteur!