Onder de paramariboom: "Ontroerend en zeer openhartig."

Het duurde 29 jaar totdat Johan Fretz zijn moederland bezocht: Suriname. Onder de paramariboom is een geromantiseerd verslag van die reis: een roadtrip door Suriname en een verkenning van zijn Surinaamse roots. Johan Fretz is de geëngageerde cabaretier die in 2012 de bühne beklom en in 2025 de nieuwe minister-president van Nederland zou gaan worden. Zijn bevlogen speeches – voor de kunsten en voor het land – maakten indruk. Het is ook een speech die naast de jarenlange vragen van zijn moeder, de tweede reden vormde om naar Suriname af te reizen, alsof de kosmos het had afgesproken en bijeenkwam.

Johannes is een Nederlander: "Ik ben niet een van de anderen, ik ben een van jullie." Maar er ontstaan wel barsten in dat beeld. Bijvoorbeeld wanneer hem gevraagd wordt waar hij vandaan komt, waar hij echt vandaan komt. Hij vertelt over een verjaardagsfeest op een Amsterdams dak. In een paar scherpe bladzijden legt hij bloot dat Johannes Fretz weldegelijk anders is. In de literaire en filmwereld waarin hij verkeert wordt hij gekend als die Suri. Zijn verhaal, namelijk dat discriminatie hem persoonlijk niet aan gaat, wankelt. "Ik wil geen kleur zien, geen kleur hebben, althans geen kleur die ertoe doet." Maar juist in Suriname groeit zijn besef van kleur, het besef van zijn eigen kleur.

Ontroerend en zeer openhartig schrijft Johan Fretz over zijn ouders en zichzelf in deze autobiografische roman. Hij laat zien hoe de jonge Virginia Brouwn – een negentienjarige Surinaamse die Andy Warhol wilde worden – naar de Veenendaalse kou gestuurd werd. Ze zou veertig jaar wachten tot ze terugging naar Suriname. Totdat haar zoon zijn moeder mee terugnam naar haar Suriname. De korte hoofdstukken waarin Johannes het leven van zijn ouders beschrijft, hun ontmoeting in die Haagse kroeg maar ook hun stormachtige relatie, de afdaling van Virginia’s psyche en zelfs haar gekte, zijn enkele van de mooiste en ontroerendste in het boek. Johannes opgroeien is bij tijd en wijlen schrijnend.

Maar Johan Fretz brengt evenwicht in het boek. Zo liggen die hoofdstukken over zijn ouders en zijn jeugd verspreid over zijn hele reisdagboek. En dan glinstert zich daar ook nog eens een fijn liefdesverhaal doorheen. Dit samen tekent Johan Fretz’ retorische talent: de evenwichtige afstemming en de soms krachtige zinnen tonen de performer die hij boven alles is.

Onder de paramariboom is een mooi en krachtig verhaal, een autobiografie en een reisdagboek, maar vooral ook een ontwikkeling van al zijn kleuren. En misschien heeft oom Rudy wel gelijk, misschien zijn het inderdaad de grootse vertellingen van de kleine, tastbare dingen die onze verbeelding het sterkst tot leven wekken.

Wil je altijd op de hoogte zijn van de boeken binnen jouw favoriete genre? Stel je voorkeur in en ontvang updates.