Jan Siebelink (1938) schreef in 2005 het razend populaire Knielen op een bed violen. De roman, over de invloed van religie op het gezin Sievez, werd bekroond met de AKO Literatuurprijs en is niet meer uit het Nederlandstalige literaire landschap te denken. Tien jaar later schreef de auteur Margje, dat opnieuw het verhaal van dit gezin vertelt. Al verschuift de focus van vader Hans naar moeder Margje. Siebelink vreesde dat hij de ouders te eenzijdig negatief in beeld had gebracht, en grijpt met De buurjongen de kans om een andere kant van hen te tonen. Met deze roman breit hij een nieuw onderdeel aan de twee voorgaande romans, zonder dat er sprake is van een aaneengesloten geheel. Hierdoor kan het moeiteloos gelezen worden zonder voorkennis van Siebelinks eerdere werk.
De onzekere, stille buurjongen
Henk, de buurjongen van het gezin Sievez, heeft van kindsbeen af moeite met spreken en weet zich op sociaal vlak geen raad. Na de lagere school gaat hij naar het bijzonder onderwijs, terwijl zijn beste vriend Ruben Sievez zich vooral op intellectueel niveau ontwikkelt. Deze scheiding heeft geen invloed op hun vriendschap, die na de dood van Henks moeder steeds hechter wordt. Wanneer de nieuwe vriendin van zijn vader geen aansluiting bij Henk vindt, vervreemdt hij steeds meer van zijn vader. Hans Sievez neemt hem onder zijn vleugels en ziet in Henk een competente opvolger voor zijn bedrijf. Hans koestert zich in het gevoel van veiligheid dat hij bij zijn buren vindt en bloeit open. Toch kan hij geen afstand nemen van het verleden en heeft hij niet altijd vat op de grens tussen realiteit en fantasie.
De lezer volgt Henk van zijn tiende tot zijn 78e. Door de grote tijdssprongen krijgt de lezer in een opeenvolging van episodes een inzicht in het schuchtere, stille personage dat voor zijn omgeving vaak een mysterie blijft. Omdat Henk zo weinig zegt, leer je hem vooral kennen door zijn gedachten, hoe verward die soms ook zijn. De lezer komt dicht bij hem te staan, al zorgt een alwetende verteller er tegelijk voor dat je nooit met het personage samenvalt.
De kracht van vriendschap
Siebelink werkt de thematiek van loyaliteit in al z’n facetten uit en creëert zo een complex, maar realistisch beeld. Enerzijds zijn er Henks vrouw Anna, en Ruben, die voor Henk door het vuur gaan, vaak ten koste van henzelf. Zijn vader en dochter schenden daarentegen zijn vertrouwen en belanden aan de andere kant van het spectrum. Dit wordt prachtig gesymboliseerd door het beeld van de vader die steeds witter wordt, alsof hij in het ijle verdwijnt. Hoewel zij allen een bepalende factor in Henks leven spelen, blijven ze als personages aan de rand van het verhaal. Dat levert aanvankelijk veel losse stukjes op, die naar het einde toe een overtuigende mozaïek vormen, bijeengehouden door Henks eeuwige trouw aan zijn overleden moeder.
Een ideaal boek voor een leesclub
De krampachtige, angstige houding van Henk zorgt voor een spanningsboog die tot het einde strak gespannen blijft. Er kan echter niet zonder meer gezegd worden dat dit een zwaarmoedig, tragisch verhaal is. Siebelink maakt immers veelvuldig gebruik van suggesties die de lezer zelf kan invullen. Het verhaal zal daarom voor elke lezer een andere kleur krijgen, wat het uitermate interessant maakt om met andere lezers te bespreken.
Voor lezers van Knielen op een bed violen en Margje is dit een must-read. Voor alle anderen is De buurjongen een intrigerende kennismaking met Henk en zijn buren.
