Recensie over Murakami's De moord op de Commendatore - Deel 2

Het tweede deel van Murakami’s laatste grote roman De moord op Commendatore: Metaforen verschuiven, volgen jullie me weer? Omdat het boek niet geschreven is om in afzonderlijke delen te lezen, is het lastig terug in het verhaal te komen. Het is een langzaam terughalen van plot en personages in de herinnering, en dan zet Murakami al vaart in het verhaal: een meisje verdwijnt gedurende 200-en-nog-wat bladzijden en die blijken voorbij voordat je het weet.

Het verhaal gaat verder

Murakami vertelt in De moord op de Commendatore ook een groter verhaal, een verhaal van fascisme en militarisme. Het Japans-Duitse oorlogsverleden krijgt een plaats en een rol. De Anschluss en de Japans-Duitse alliantie, op het Europese vasteland en de Japanse eilanden; Murakami schetst verzet en slachtoffers. Het is het verhaal van de broers Tomohiko en Tsuguhiko Amada dat Murakami mooi incorporeert in de ervaringen van de schilder. Grote gebeurtenissen hebben effect op individuele personen.

Murakami op zijn best

De naamloze schilder is nog altijd aan het terugblikken op die ene periode in zijn leven, net als de vele mannen van middelbare leeftijd die hem in het oeuvre van Murakami voorgingen. Want de herkenbare Murakami-elementen zijn er natuurlijk ook in dit deel weer, maar het knappe is dat Murakami die elementen anders inzet. Bijvoorbeeld het verdwenen meisje; we zijn al diep in dit tweede deel als Marie verdwijnt, terwijl dit plotelement vaak veel vroeger kwam. En het parallelle universum waar de schilder wel in moest verdwijnen is er ook weer wel: via personages uit het onbekende schilderij De moord op Commendatore van Tomohiko Amada kwam al de Idea in de vorm van de Commendatore tevoorschijn in het eerste deel. Nu opent zich via hem een parallel universum als een pad van metaforen, waarin de andere figuren uit het schilderij de schilder weer gidsen op zijn tocht er doorheen. Probeer het niet te begrijpen, want dit is Murakami op zijn best.

Parallel universum

De moord op Commendatore als geheel is de nieuwe grote 1000-bladzijden-tellende roman van Murakami waarin de liefhebber de bekende Murakami-elementen zal herkennen, maar die toch anders is. De parallelle wereld, bijvoorbeeld, is een geheel andere omdat ze niet zozeer een parallel universum is, maar eerder een binnenwereld waarvan oorzaak en gevolg onduidelijk zijn. De parallelle wereld is als een maatpak voor de schilder, die wereld bestaat voor en door hem; het is als het ware een wereld in hem, gevormd naar elementen uit zijn wereld. Maar toch heeft zijn tocht gevolgen voor de echte wereld. Toch haalt De moord op Commendatore die anders én herkenbaar Murakami is, het niet bij eerdere, lijvige werken als 1Q84, Kafka op het strand en De opwindvogelkronieken.