Op Voet Van Oorlog
Literaire romans

"Een triest, maar mooi verwoord verhaal”

Op voet van oorlog is het romandebuut van Willeke Stadtman (1950). Willeke is de oudste dochter van vier kinderen. Op voet van oorlog is het verhaal van haar en haar familie. Haar grootouders waren NSB'ers en haar vader was fout in de oorlog.

Een moeilijke jeugd
De vader van Willeke heeft een moeilijke jeugd gehad. Zijn ouders zijn gescheiden en sindsdien gaat hij van pleeggezin naar pleeggezin. Telkens weer probeert hij iets van zijn leven te maken en zich te bewijzen, maar hij heeft veel pech. Het zit hem allemaal tegen en daardoor neemt hij in de oorlog als 19-jarige een foute beslissing die hem de rest van zijn leven zal blijven achtervolgen. Hij vertrouwt niemand en heeft niks met mensen.

Zijn gezin krijgt het te verduren
Haar vader slaat en vernedert haar moeder stelselmatig waar Willeke en haar broertjes en zusjes bij zijn. Als hij op TV iets hoort over het Koningshuis, Joden of de Holocaust draait hij finaal door. Zijn vrouw en het meubilair moeten het dan ontgelden. Daarnaast moeten de kinderen, met name Willeke, urenlang zijn verhaal aanhoren over hoe het echt was in de oorlog.
De moeder van Willeke schiet in de slachtofferrol. Zij neemt haar kinderen niet in bescherming, met alle gevolgen van dien. Willeke stelt zich op als de bemiddelaar. Ze probeert te redden wat er te redden valt en neemt daar waar haar moeder het laat afweten de moederrol op zich.
Willeke heeft het geluk dat ze goed kan leren. Ze gaat naar het gymnasium en vervolgens naar de Universiteit om medicijnen te studeren. Met de andere kinderen loopt het minder goed af. Allen houden ze er psychische klachten aan over. Dit belemmert ze om te worden wie ze willen zijn.

De zelfmoord van haar broer
Als haar broer, Wilfred, in april 2000 zelfmoord pleegt, beseft Willeke dat ze op zoek moet naar het foute verleden van haar grootouders en ouders.

Terwijl ze het huis van Wilfred leegmaakt vindt ze her en der verspreid veel aantekeningen die hij heeft gemaakt. Het had een autobiografie moeten worden over zijn verschrikkelijke jeugd en verdere leven dat alleen overleven was, maar hij had er de energie niet meer voor.

Het verleden heeft veel impact gehad

Niet proberen goed te praten
In Op voet van oorlog probeert Willeke niets goed te praten. Ook ontziet ze niets of niemand. Het is een eerlijk, triest ontroerend relaas over een familie die uiteenvalt en het onvermogen om een normaal leven te leiden en lief te hebben. Willeke legt ook uit waarom ze ondanks alles haar ouders bleef bezoeken.

Wie zit er fout?
Uiteindelijk blijft de vraag: wat is goed en wat is fout? Wie is schuldig? Wie had de verantwoordelijkheid moeten nemen? Wie zijn de daders en slachtoffers?

Het is duidelijk dat het foute verleden van deze (groot)ouders een grote invloed heeft gehad op hun kinderen. Ook heeft het hun toekomst en geluk grotendeels bepaald.
Voor haar vader geldt: Een kansloos begin, een kansloos einde. Nergens vandaan gekomen, nooit iets geweest en nergens naar toe. Voor mijn gevoel geldt dit ook voor Wilfred en in zekere mate ook voor de andere kinderen.

Het leest als een trein
De auteur heeft een schitterende realistische roman geschreven op een zeer toegankelijke wijze en met een prettige schrijfstijl. De karakters worden goed uitgediept en daardoor kon ik mij goed inleven in Willeke, haar vader, moeder en de andere kinderen. Ook als ze eenmaal volwassen zijn, worden hun gevoelsleven en gedachtegang prachtig beschreven. Het boek leest als een trein.

Op voet van oorlog is een triest, maar mooi verwoord verhaal. Menigmaal voelde ik de spanning in het gezin. De pijn en verdriet van hen allen. Het onvermogen van gebroken mensen.

Mieke Wijnants

Mijn naam is Mieke Wijnants en lees al vanaf mijn 6e jaar alles wat ik onder ogen kreeg. Tegenwoordig het liefst (psychologische) thrillers, waargebeurde verhalen en (literaire) romans.
Boeken brengen mij op plaatsen waar ik normaliter niet zou komen, helpen mijzelf en de wereld beter te begrijpen, laten mij dromen, vorm zelf een beeld van de personages en mag ongegeneerd personen haten of in mijn hart sluiten.