Er is geen daar daar van Tommy Orange is een noodzakelijk verhaal waar mensen van kunnen leren

Er is geen daar daar van Tommy Orange is een caleidoscopische roman: veelomvattend, veel hoofdpersonen en daardoor soms wat verwarrend. Zeker omdat de personages ook nog eens met elkaar verbonden zijn: bijvoorbeeld een moeder en een dochter die van elkaar gescheiden zijn en elkaar niet eens herkennen als ze tegenover elkaar staan. Maar soms delen ze alleen een geschiedenis of een reservaat en soms delen ze een cultuur of een traditie. Ze leven toe naar de Big Oakland Powwow, een feestelijke samenkomst van Indianen.

Indiaan zijn

Als je één hoofdpersonage moet aanwijzen, zal dat Dene Oxendene zijn, omdat hij de Indianen weer wil verbinden. Hij won 1000 dollar en wil daarmee een documentaire maken over de Indianen in de huidige Verenigde Staten: wat is er nog van hun levensstijl over? Hij wil de Big Oakland Powwow Indianen voor de camera zetten en ze – zonder vragen of sturing – laten vertellen wat en hoe zij dat ervaren om in deze tijd Indiaan zijn. Hij wil de Indianen en hun geschiedenis weer uit de vergetelheid en onzichtbaarheid halen. Misschien is dit wel wat Orange met zijn boek ook doet. De originele titel spreekt in ieder geval al boekdelen: There There. Orange haalt daarnaast schrijfster Gertrude Stein aan: het vroeger is niet daar meer en zij en de Indiaanse bevolking kunnen er niet meer naar terug.

De zoektocht

In deze moderne, losgesneden omstandigheden gaat Orange op zoek naar Indiaanse stammen. Hij voert een Indiaanse jongen op, Orvil, die zijn roots niet echt kent, maar Indianenkleding vindt in de kast van zijn oudtante Opal Viola Bear Shields. Hij krijgt pas voeling met zijn roots als hij van Youtube een traditionele Indiaanse dans oefent om op zijn eerste Powwow mee te dansen. Het verwijt dat hij een Indiaan nadoet, ligt op de loer. Een thema dat gedurende de hele roman blijft. Het zijn veelal verwoeste levens en verwoeste dromen, die Orange opvoert. Dit geldt ook voor de groep die de Powwow voor hun eigen doeleinden wil misbruiken.

Warrig

Omdat de roman twaalf personages heeft, zorgt dit soms voor verwarring. Ook komt er moeilijk een duidelijk plot naar voren. De personages komen van verschillende plekken, het zijn jeugdherinneringen en trauma’s – alles wat je leest hebben de mensen zonder vragen of sturing verteld. Maar de personages blijven wat oppervlakkig en helaas begin je, je pas net een beetje te hechten aan een personage als je alweer een nieuw personages ontmoet. De hoeveelheid aan personages werkt hier wat in het nadeel, de stukken zijn steeds weer te kort. Dat alle levens en verhalen tenslotte samenkomen op de Powwow is mooi, zeker als het verhaal dan nog een flinke wending krijgt. Het weerklinkt als de echo van de proloog waarin de grote slachting verteld werd.

Het noodzakelijke verhaal

Er is geen daar daar is misschien geen goed verhaal, misschien ook geen mooi verhaal, maar het is een noodzakelijk verhaal waarin je leert hoe het is om als Indiaan te kijken, te leven, en keuzes te maken. Dit zijn Indianen die in een moderne wereld verdreven werden van hun voorouderlijke grond, maar nog altijd moeten leven onder de symboliek van hun volk.