Spiegel spiegel schouder: “een atypische, verrassende roman voor de echte literatuurliefhebber.”

Spiegel spiegel schouder is geschreven door de Deense auteur Dorthe Nors(1970). Het boek kreeg internationaal veel aandacht en werd genomineerd voor de Man Booker International Prize 2017. In deze roman staat veertiger Sonja centraal. Zij is op zoek naar een manier om volgens haar eigen regels te leven en toch aansluiting te vinden bij de mensen om haar heen. Dorthe Nors pakt deze zoektocht op een niet voor de hand liggende manier aan. Het resultaat is een atypische, verrassende roman voor de echte literatuurliefhebber.

Tragikomische levenslessen

Aanvankelijk is de situatie nog komisch: Sonja zit in een auto met naast haar een instructeur die zelf voortdurend de pedalen en koppeling bedient. Sonja’s rijangst neemt met de minuut toe tot ze niet meer in staat is om met deze instructeur in één auto te zitten. “Ik kan niet schakelen”, verzucht ze meermaals en dat blijkt voor haar volledige leven te gelden.

Op de massagetafel wordt de stress weggewerkt door haar massagetherapeut, die niet enkel Sonja’s spieren, maar ook meteen haar hele levenshouding onder handen neemt. De wisselwerking tussen de zweverige Ellen en de sociaal gebrekkige Sonja is nog steeds grappig, maar vanaf dit moment druppelt ook de tragiek het verhaal binnen.

Het moeilijke van taal

Als vertaalster van Zweedse krimi’s vindt Sonja gemakkelijk de juiste woorden, maar die blijven in haar hoofd steken wanneer ze wil praten met de mensen om wie ze echt geeft. Ze weet immers: “Taal is krachtig, magisch bijna. De kleinste verandering kan een zin maken of breken.” Ze worstelt en wroet en neemt steeds vaker haar toevlucht tot een droomwereld die haar terugvoert naar haar kindertijd. De nostalgie is groot, al blijkt uit haar herinneringen dat die ook niet altijd idyllisch was.

Hoewel ze haar oudere zus Kate al lang niet meer gesproken heeft, duikt die voortdurend in Sonja’s herinneringen op. Daarbij vallen vooral de tegenstellingen tussen de zussen op, waarbij Sonja steeds het onderspit moet delven.

Het wordt nooit helemaal duidelijk of de afstand tussen Sonja en Kate echt is. Gaandeweg ontstaat immers de twijfel over de betrouwbaarheid van Sonja’s opmerkingen. Het verhaal wordt steeds minder coherent en lijkt nergens toe te leiden.

Associatief denken

Ondanks alledaags, duidelijk taalgebruik, is Spiegel spiegel schouder geen vanzelfsprekende literatuur. De gedachtegang van Sonja verloopt erg associatief, waardoor de lezer in het begin moeite moet doen om te volgen. Naarmate het verhaal vordert schakel je vlotter mee met haar sprongen tussen heden en verleden, tussen conversaties met vriendinnen en interne gedachtestromen. De nerveuze onrust van Sonja zet zich door deze vorm over op de lezer, die wordt opgeslorpt in de totale leegte van een onbeduidend leven.

Spiegel spiegel schouder bevat geen echte plotlijn, het verhaal lijkt nergens heen te gaan en er is evenmin sprake van spanning. Toch is er iets dat je aan het lezen houdt, namelijk de unieke schrijfstijl van Dorthe Nors, een stijl die zich moeilijk in woorden laat vatten. Ben je op zoek naar een goed geschreven boek dat het leven vanuit een ongewone hoek bekijkt, dan ben je bij deze roman aan het juiste adres.

Wil je altijd op de hoogte zijn van de boeken binnen jouw favoriete genre? Stel je voorkeur in en ontvang updates.