SuperOlcay: “Empowerment voor jonge, ambitieuze vrouwen.”

Olcay Gulsen was al een girlboss voordat de term bestond. Op eigen kracht heeft zij een internationaal modemerk opgezet dat gedragen wordt door sterren als Kim Kardashian en Victoria Beckham. Maar natuurlijk ging dat met vallen en opstaan. In SuperOlcay vertelt ze hoe ze van Waalwijks meisje uit een problematisch gastarbeidersgezin met humor, charme, maar vooral door een ijzersterke drive en doorzettingsvermogen haar dromen heeft waargemaakt. Hooggehakt, soms stuntelend, maar altijd vastberaden. Maar belangrijker: ze deelt in SuperOlcay haar lessen en tips zodat jij tijdens het volgende zakendiner misschien wel tegenover haar zit. Empowerment voor jonge, ambitieuze vrouwen. En natuurlijk mannen.

Je hebt dit boek samen met journalist Karin Kuijpers geschreven. Hoe is die samenwerking tot stand gekomen?
Karin is een van de eerste Nederlandse journalisten die mij ruim tien jaar geleden ooit heeft geïnterviewd. Ik stond aan het begin van mijn carrière. Karin is een geweldige, no-nonsense Rotterdamse chick die vlijmscherp kan schrijven en kritisch durft te zijn. Het klikte meteen tussen ons. In de loop der jaren heeft zij mij wel tien of vijftien keer geïnterviewd. Er ontstond een vriendschap. Op een bepaald moment vroeg ze me of het niet tijd was voor boek, maar geen biografie: “daar ben je nog veel te jong voor”. Ze zag een boek voor zich waarin een stukje van mijn jeugd aan de orde komt, maar vooral een boek waarin tien jaar hard werken aan een merk wordt beschreven, om jonge ondernemers, mannen en vrouwen, te inspireren. Het was voor ons allebei een nieuw proces, dat maakte het bijzonder.

Ieder hoofdstuk sluit af met een interview met iemand met wie je samenwerkt, zoals je jongere zus Dolshe en je manager Xenia Kasper. Er wordt ze onder meer gevraagd naar hun samenwerking met jou. Is je iets opgevallen aan hun antwoorden?
Ze waren erg lief over me. Soms krijg ik te veel eer. Ik heb leren ondernemen met vallen en opstaan, dit was er allemaal niet in een keer. Ik krijg te veel krediet, ik heb dit niet alleen gedaan. Maar het is niet een en al lofzang. Er is ook kritiek, dat ik te impulsief en te ongeduldig ben, dat ik niet zo goed ben met tijd, maar dat vind ik op een positieve manier confronterend. Iedereen kent zijn slechte eigenschappen wel, in die zin was het niet verrassend. Ik vind het fijn wanneer mensen het gevoel hebben dat ze vrij kunnen spreken. Ik ben kritisch op anderen, maar ook zeker naar mezelf toe. Hopelijk blijkt dat ook in het boek. Het is naar mijn idee openhartiger geschreven dan de meeste ondernemersboeken die ik lees.

Maar toch… als jij er niet was geweest, hadden we nu niet op deze bank in jouw HQ gezeten. Hoe voelt het wanneer je je dat realiseert?
Als ik daaraan denk, dan denk ik aan de mensen die hier al tien jaar werken en hun leven aan dit bedrijf geven. Ik voel me dan heel dankbaar. Met ziel en zaligheid geven ze zich voor dit bedrijf. Andersom weet ik niet of ik dat zou kunnen: mezelf in dienst stellen van iets dat een groter doel dient. Ík werk zo hard omdat het mijn eigen bedrijf is. Dat er een groep mensen die vrijwel net zo hard daarin met mij meegaat, is iets om heel erg dankbaar voor te zijn. Het is bijna als een religie waar je samen in opgaat. Samen geloven wij hierin.

Je zegt in jouw boek ‘Ik leef mijn droom, maar het is geen droomwereld’.
De mode-industrie is de tweede grote industrie van de wereld. De modewereld is hard en zeer competitief. Het is ook niet altijd een eerlijke wereld. Er is veel strijd, veel haat en nijd. Dit is bepaald niet de meest romantische kant van deze branche. Dit geldt misschien wel alle branches. Als je als jong meisje droomt over de modewereld, kijk je alleen maar naar de voorkant; naar de mooie shows, de indrukwekkende kledingstukken. Je ziet niet de achterkant van het bedrijf, je hebt geen weet van alle onderdelen in het proces, hoe hard er wordt gewerkt. Modehuizen zijn werkhuizen, maar dat realiseren de meeste mensen zich niet.

Jouw bedrijf heeft een snelle ontwikkeling doorgemaakt. En op een bepaald moment, zoals misschien bij ieder snelgroeiend, jong bedrijf kwam er een kantelpunt. Hoe was dat voor jou, jouw bedrijf waar plotseling iedereen een mening over heeft?
Er kwamen inderdaad steeds meer managers, assistent-managers, junioren en senioren om het bedrijf in goede banen te leiden. In korte tijd werd een enorm gelaagde organisatie gecreëerd waarin afdelingen slecht met elkaar communiceerden en nauwelijks samenwerkten. Alle afdelingen hadden zo hun eigen ideeën over wat ze moesten bereiken. Ik vond dat zelf vooral een moeilijke tijd omdat ik het niet voor elkaar kreeg om duidelijk een stip op de horizon te zetten waar de hele organisatie naar toe kon werken. Ik rende alleen maar van vergadering naar vergadering en raakte steeds minder betrokken bij wat ik het leukste vind: het ontwikkelen van collecties en marketingplannen maken. In deze periode ben ik erachter gekomen dat ik niet een geboren CEO ben van een grote organisatie, maar meer een meewerkend voorman van een middelgroot bedrijf. Dan functioneer ik veel beter. Een compact team met een duidelijke visie en doelstellingen. Dit komt vooral omdat ik graag met mensen werk die ambitieus zijn en een grote drive hebben om te scoren. Ik hou van samenwerken in plaats van dirigeren.

Wat merkte je in die periode aan jezelf?
Achteraf denk ik dat ik een zware burn-out had, wat ik in die tijd nooit zou hebben toegegeven want ik vond de gedachte van een burn-out complete onzin. Ik was daar best hard in, ook naar andere mensen toe. Ik isoleerde mezelf, ik kon geen andere mensen om me heen hebben. Ik had geen privéleven. Als ik thuis was, wilde ik niet meer weg. Het begon in 2014. Ik kreeg het idee dat er iets aan de hand was met me. Iets dat ik nooit eerder had gevoeld. Het begon met boosheid. Ik werd op alles en iedereen boos. Mijn collega’s op het werk, mijn familie, mijn vrienden. Als ik nu terugkijk op deze periode had ik waarschijnlijk beter even afstand kunnen nemen en een twaalf-rittenkaart bij een psychiater kunnen nemen of op vakantie kunnen gaan. Maar ik gunde mezelf die rust niet en dacht dat ik het me ook niet zou kunnen veroorloven. Ondertussen bleef ik voor de buitenwereld maar doen alsof alles goed ging. Het is verwarrend voor mensen om een ogenschijnlijk succesvol iemand ongelukkig te zien.

Hoe zou je succes omschrijven?
Dat je iets creëert uit niets. Dat je iets maakt waar mensen enthousiast over zijn, mensen raakt. Het gaat er niet eens om dat je er geld mee verdient. Dat ik iets maak waar ik mensen blij mee maak, mooi mee maak, dat is voor mij succes. Dat je iets unieks doet, net als bedrijven als Uber en Tony Chocolonely.

Wie was jouw grootste steun in die tijd?
Ik heb het met name zelf gedaan. Achteraf gezien, had ik hulp moeten vragen. Je kunt het grote geheel zelf niet meer overzien op een bepaald moment, met name ook door de emoties. Het kan helpen wanneer iemand je zegt dat het heel normaal is om een bepaalde emotie te voelen, je helpt te onderzoeken waar het verdriet en de boosheid vandaan komt. Omdat ik geen hulp heb ingeschakeld, heeft het waarschijnlijk een stuk langer geduurd voordat ik er weer helemaal bovenop was dan noodzakelijk was. Maar het is gelukt.

Wat heeft deze periode je gebracht?
Dieptepunten leren je om sterker terug te komen. Doordat ik stil stond bij mezelf, kon ik mijn woede en verdriet toelaten en beter in contact komen met mijn diepere emoties. Ik ontwikkelde mijn EQ, mijn emotionele intelligentie. Nog veel belangrijker dan je IQ, denk ik. In de twaalf jaar dat ik succesvol was als ondernemer heb ik niet zoveel geleerd als in dat ene jaar dat het met mij niet goed ging. Ik ben volwassener geworden, aardiger en ja meer bescheiden.

Ik vroeg me af… als het niet goed gaat met jou, in hoeverre heeft dat invloed op het bedrijf? ‘Mensen en merken gaan hand in hand’ schrijf je. Hoe zwaar drukt dat op je persoonlijke leven?
Heel zwaar. In het begin is al die aandacht fantastisch, als het goed gaat met jou, groeit je bedrijf. Maar als je eenmaal die stap gezet hebt, is er geen weg meer terug. Toen het niet goed ging met mij, toen ik even niet meer op tv was omdat ik absoluut niet meer op de voorgrond wilde treden, legden mensen meteen een link met mijn bedrijf: het gaat niet goed met Olcay, dus dan zal het wel niet goed gaan met haar bedrijf.

En merkte je dat ook aan de omzet?
Jazeker! Mijn creativiteit was ook volledig opgedroogd. Ik kon niets meer bedenken. Ik had echt een verre reis moeten boeken toen.

En gaat het nu?
Privé en werk kan ik beter scheiden, maar ik werk nog steeds te veel. Het blijft lastig.

Kies je nu, in deze periode van je carrière, heel bewust om mee te doen aan een programma als Wie is de mol?
Ja, daar heb ik bewust voor gekozen omdat het voor mij de ‘slechte’ periode afsluit. Het voelde goed om een tijdje in een hele andere omgeving te zijn, met negen mensen die ik vrijwel niet ken. Ik zou volledig overgeleverd zijn aan de programmamakers, ik hoefde niets zelf te beslissen, ieder dag werd ingevuld. Daar zag ik erg naar uit. Nee, ik mag niet zeggen wie er wint (lacht). Als ik nu zelf terugkijk, vraag ik me soms af hoe het moet zijn om ernaar te kijken als je verder niets weet. Voor ons waren de opdrachten soms al onbegrijpelijk. Hoe moet dat voor kijkers zijn? Is het niet surrealistisch om naar tien volwassen mensen te kijken die volledig opgaan in die vage opdrachten?

Xenia Kaspers is jouw manager, zij komt ook aan het woord in het boek. Adviseert zij jou bij het maken van dergelijke keuzes?
Zeker! En als ik heel enthousiast ben over een bepaald programma, waar ik graag aan mee zou willen werken, kan ze glashard zeggen dat ik dat maar beter niet kan doen omdat ik dat niet kan. In het begin ging ik daar nog tegenin, maar ze heeft zoveel kennis van de mediawereld, en van mij inmiddels, dat ik blind op haar mening durf te vertrouwen.

Waar wil je uiteindelijk bekend om staan?
Ik hoop dat ik mensen inspireer een eigen koers te varen en dat mensen me waarderen om mijn gewaagde manier van ondernemen. En ook dat ze waarderen dat ik altijd open en eerlijk ben geweest, over de fouten die ik heb gemaakt vanwege mijn impulsieve karakter. Je hoeft als ondernemer niet keihard en afstandelijk te zijn. Ik heb mijn bedrijf geleid op een vrouwelijke manier door dicht bij mezelf te blijven en me kwetsbaar op te stellen. Want ik ben vrouw én ondernemer. Ik begrijp dat ik voor sommigen een voorbeeld ben, maar ik heb ook mijn slechte eigenschappen. Ik ben liever een voorbeeldmens, iemand van wiens fouten je kunt leren, ongepolijst.

Is er een wezenlijk verschil tussen mannelijke en vrouwelijke bazen?
Absoluut. Vrouwen zijn over het algemeen betere peoplemanagers. Daarbij zijn vrouwen doorgaans intuïtiever en creatiever dan mannen. Wanneer ik zakendoe met mannen, merk ik dat die zich met name laten leiden door cijfers en daardoor soms mooie kansen laten liggen. Vrouwen herkennen eerder kansen in de markt en bezitten een grotere radar voor nieuwe ontwikkelingen. Daar kan de wereld er niet genoeg van hebben. Begrijp me niet verkeerd, bij sommige functies moet je op cijfers sturen. Het gaat om de juiste verhoudingen man/vrouw competenties.

De verhouding bij jou is 95% vrouwen, jonge vrouwen waarvan een groot aantal ook kinderen heeft, en 5% mannen. Hoe ga jij hier mee om in jouw bedrijf?
Of ze nu moeder zijn of niet, ik vind het zeer belangrijk dat ze zich kunnen blijven ontwikkelen. Ik hou van vrouwen, van hun kracht. Toen ik begon was de gemiddelde leeftijd 24, nu is die 34. Een groot aantal is inderdaad moeder geworden en heeft een heel ander leven gekregen, maar allemaal hebben ze gewoon hun functie behouden. We passen gewoon de agenda’s aan. Wat maakt het uit waar en wanneer je je werkt doet? Flexibiliteit is goed voor de creativiteit. Mij gaat het om het eindresultaat. Vrouwen zijn over het algemeen ook erg hard naar elkaar toe, terwijl we uiteindelijk allemaal met dezelfde onzekerheden, verantwoordelijkheden en verplichtingen worstelen. Vrouwen zouden elkaar moeten aanmoedigen, niet omlaaghalen. Vrouwen zouden de verbintenis met elkaar aan moeten gaan. Oprah Winfrey is wat dat betreft een groot voorbeeld voor mij. Toen ik klein was, droomde ik er al van om bij haar op de bank te mogen zitten. Ze is competent én warm. Een zeldzame combinatie.

Ben je weleens hevig teleurgesteld geweest in mensen?
Zeker. Als je middenin een geweldig project er tussenuit stapt, dan ben ik bijvoorbeeld wel teleurgesteld. Ik kan daar erg boos om worden, al die tijd en energie die we erin hebben gestoken, en dat je daar vervolgens zo laconiek mee omgaat. Onbegrijpelijk. Over de jaren heen heb ik geleerd ook dit soort teleurstellingen sneller naast me neer te leggen en door te gaan. Maar in basis kan ik daar nog altijd verdrietig van worden.

Wat betekent maatschappelijk ondernemen voor jou?
De textielindustrie is de grootste vervuiler. Dat is een feit. Een volledig duurzaam proces is vooralsnog lastig, daarom proberen we het menselijke aspect uit te vergroten door dingen te doen die geen enkel commercieel belang dienen, zoals de samenwerking die we hebben met het Leger des Heils waarmee we kleding een tweede leven geven. Die verdieping zoek ik steeds meer. Tien jaar geleden was ik helemaal niet bezig met dit soort dingen, ik was alleen maar bezig met geld verdienen en het bedrijf groot te maken.

Het woord ‘verdieping’ is ook wat jouw zus Dolshe gebruikt wanneer naar haar typering van jou wordt gevraagd: ‘Ze is ook heel direct, dat maakt haar pittig. Maar de afgelopen jaren is haar grote mond minder groot geworden. Er is meer verdieping gekomen.’
Ja, ik ben ook milder geworden. Dat zal vast ook met ouder worden te maken hebben. Ik heb meer begrip voor anderen en mezelf. Mijn bewijsdrang is minder groot. Ik heb mijn grote mond niet meer zo hard nodig, ik durf meer te varen op mijn innerlijke kracht. En tegelijkertijd is het die kinderlijk naïviteit die ik soms mis en waarom ik graag met jonge mensen werk.

Is dat juist niet lastig, jonge mensen die denken dat de wereld reeds aan hun voeten ligt?
Ik hou wel van die bravoure, ik herken mezelf er ook in. Neem Kim van Rossum. In 2009 nam ik haar aan als stagiaire voor het ontwikkelen van een denimlijn. Ze studeerde Fashion and Branding op het AMFI. Met haar grote mond en haar platte Amsterdamse accent vond ik haar in eerste instantie behoorlijk irritant. Achteraf onzekerheid natuurlijk, maar toch. Toen we een keer op reis waren naar Istanbul, zaten we ‘s avonds te eten en vroeg ik Kim wat ze wilde bereiken in haar leven. Ze antwoordde met een stalen gezicht: "Uiteindelijk ga je mij aannemen want je kunt straks niet meer zonder mij. De stap erna is dat ik productiedirecteur word en dat ik over tien jaar doe wat jij nu doet." Ik dacht: Wat een mega ambitieus iemand van 22 zit hier. Ze wil dus uiteindelijk de baas worden. Een fantastische attitude. Als je als ondernemer alleen maar zelf wilt shinen, bouw je nooit een grote onderneming op. Juist als je mensen om je heen verzamelt die beter zijn dan jezelf, kun je groeien.

Wat is jouw grootste drijfveer geweest in jouw carrière?
Mijn hele carrière heeft in het teken gestaan van mezelf, maar ik heb geen enkele dag voor mezelf gewerkt. Mijn drijfveer was om voor mijn familie te kunnen zorgen. Niet omdat zij dit van mij verwachtten, maar omdat ik op jonge leeftijd die afspraak met mezelf heb gemaakt. Ik kom uit een gezin waar nauwelijks geld was en ik besloot dat als ik groot was we nooit meer arm zouden zijn en dat ik voor iedereen zou zorgen. Er is een periode geweest dat we vijf maanden geen water en licht hadden in huis. Toen besloot ik, op zes-, zevenjarige leeftijd, dat ik er altijd voor zou zorgen dat er voldoende geld zou zijn. Ik verzon vakanties, want we gingen nergens heen. Ik kreeg de prachtigste cadeaus met Sinterklaas en Kerst en mijn verjaardag in mijn fantasie, want er was helemaal niets. Als kind schaam je je daarvoor, je voelt je minderwaardig. Voor kinderen die dit meemaken, zou ik me ook graag nog een keer belangeloos willen inzetten.

Zou je hebben bereikt wat je hebt bereikt als je een ‘makkelijke’ jeugd zou hebben gehad?
Ik denk het niet. Vanuit een overlevingsdrang heb ik al heel jong geleerd om zeer gedisciplineerd te zijn en alert, vooruitdenken, geleerd te anticiperen op onzekere, onveilige situaties. Op dat moment realiseer je je dat natuurlijk niet, maar dat zijn eigenschappen die je in een zakelijke omgeving zeker kunnen helpen. Ja, het had ook kunnen doorslaan in angst, in angstaanvallen. Dat is bij sommige familieleden ook wel gebeurd.

In hoeverre lijk je op jouw ouders?
Mijn vader heeft een zeer gelaagde geest. Hij is schizofreen. Wat voor veel onrust zorgde, om het zo te zeggen. Tegelijkertijd spreekt hij heel veel talen, is hij zeer sociaal. Hij is eigenlijk geniaal. Die gelaagdheid in mijn karakter heb ik ook, in die zin lijk ik erg op hem. Mijn moeder is wat vlakker, heel lief en zorgzaam. Karaktereigenschappen die ik minder bezit. Ik herken mezelf meer in mijn vader. Als jonge allochtoon zonder een enkele opleiding kwam hij naar Nederland en sprak in een mum van tijd vier talen. Mijn moeder spreekt na de 40 jaar dat ze hier woont nog steeds vrij slecht Nederlands. Ondanks alles wat er is gebeurd, hou ik van mij vader.

Ben je bang dat je zou kunnen worden als je vader?
Ik ben daar zelf nooit bang voor geweest. Wel ben ik bang dat wanneer ik zelf een baby zou krijgen, ik het kindje erfelijk zal belasten. Uit onderzoek is gebleken dat ik het gen dat zijn schizofrenie veroorzaakt, bij me draag. Zijn oma en moeder waren ook schizofreen. En het trof altijd de eerstgeborene.

Is het de voornaamste reden waarom je geen kinderen zou willen krijgen?
Nee, maar ik heb er wel veel over nagedacht. Ik heb nog een paar jaar, dan moet ik een besluit nemen.

Komt er een moment dat je het bedrijf los gaat laten?
Om het bedrijf te laten voorbestaan, hoef ik het niet meer te leiden. Zover ben ik nu wel. Dat is een bevrijdend gevoel. De organisatie is groter dan ikzelf. Het kan op eigen benen staan.

Je zegt ook in jouw boek dat je soms nog weleens terugverlangt naar jouw jongere ik.
Die bravoure, zo vol ideeën, zonder beren op de weg te zien. Zo onbevangen als ik toen was, ben ik niet meer, dat bruisende ‘ik ben niet te stoppen’-gevoel mis ik soms.

Wat zou je die kleine Olcay mee willen geven?
Dat het allemaal wel goed komt. Ik heb heel lang gedacht dat ik niets zou bereiken. Tegelijkertijd heeft die faalangst me voortgestuwd.

Beeld: © Myrthe Giesbers

Wil je altijd op de hoogte zijn van de boeken binnen jouw favoriete genre? Stel je voorkeur in en ontvang updates.