Anja Vlasblom: vocht tegen geestelijke mishandeling, maar staat nu in het dagleven

Anja Vlasblom, schrijfster van het autobiografsiche boek Dagleven, vertelt in het onderstaande interview over haar kijk op de geestelijke mishandeling in haar leven. Ze vertelt over de impact van de situatie en het schrijfproces van dit boek.

Dagleven

Waarom heb je voor de titel Dagleven gekozen?
Ik heb ervoor gekozen, omdat ik het een gelaagde titel vind. Dagleven bestaat uit twee woorden, uit dag en leven. Deze twee woorden vormen voor mij een geheel. Dat vind ik al mooi, want het heeft twee betekenissen. Daarentegen zit er ook een tegenstelling in dit woord. In het nachtleven is alles verborgen en niet te zien, waar het bij het dagleven gaat om de situaties aan het licht brengen. Mijn boek heb ik beschreven, omdat ik vond dat mijn verhaal het dagleven moest zien.

Het is dus een titel met een diepere laag. Heb je hier lang over na moeten denken of kwam het vrij snel naar boven?
Ik heb een boek gelezen van Irvin Yalom en hij heeft het over nachtleven. Dat woord kennen we maar we spreken niet vaak over dagleven. Het is uit de nacht ontstaan en het mag nu het licht zien. Toen ik dat las in zijn boek, was mijn gedachte over de titel ontstaan.

Kun je kort vertellen waar dit boek over gaat?
Het is een autobiografie, waarin ik op een luchtige manier probeer te vertellen over de gevolgen van geestelijke mishandeling die voortduurt in de volwassenheid. Vechtend tegen mijn angsten probeer ik een oplossing te vinden. Het begon allemaal in de kindertijd, omdat ik middels de bril van mijn ouders de wereld leerde kennen. Ik beschrijf in het boek de lange weg die ik af leg. Op latere leeftijd kom ik tot inzichten en komen er vele eye-openers naar voren.

Schrijfproces en bekendheid

Het is best een heftig boek, waarbij vele emoties en gedachtenspinsels naar voren komen. Hoe heb jij het proces van schrijven meegemaakt?
Ik heb acht jaar over het schrijfproces gedaan en ik kan de eerste paar fases wel toelichten. In de eerste fase beschreef ik het verhaal vanuit de helicopterview. Dit betekent dat ik beschrijf wat er is gebeurd. Ik had zelf haast niet meer het overzicht, dus ik schreef het om helderheid te krijgen. Puntsgewijs en op een chronologische wijze ging ik te werk. De tweede keer ging ik het beschrijven vanuit emotie. Dit betekent dat ik ‘in de woorden ging zitten’. Er liepen soms tranen over mijn wangen tijdens het schrijfproces, omdat het veel emoties opleverde. Ik dacht dan na over de gevolgen die de situatie met zich meebrengt. De derde keer ging ik het schrijven uit een integratie van de helicopterview, maar ook met mijn eigen gevoelens erin. Daarna beschreef ik het met insteek of het mijn verhaal de lezer kan boeien. Dat is een heel ander gezichtspunt. Boeit het een vreemdeling? Hoe moet ik dat doen?

Dat is wel een punt van autobiografie. Je vertelt je eigen verhaal en vraagt je dan inderdaad af of het wel interessant is voor de lezer.
Nou en of! Mijn vriend, komt voor in het boek, is pas overleden. Ik zit nog midden in het rouwproces. Hij had twaalf boeken geschreven, waarbij de focus vooral ligt op psychologie. Hij heeft mij enorm geholpen op psychisch vlak. Daarnaast hielp hij mij ook met de structuur van zinnen. Het is fijn om het niet helemaal alleen te doen.

Waarom heb je eigenlijk over het onderwerp geestelijke mishandeling geschreven?
Het onderwerp speelt een rol in mijn leven en ik ben er zelf mee in aanraking gekomen. Daarnaast is er nog iets dat er voor heeft gezorgd dat ik ging schrijven over dit onderwerp. Als je oorlogsveteraan bent, dan heeft dat aandacht en wordt dat opgemerkt. Een ander voorbeeld is te zien bij fysiek of seksueel geweld in een gezin. Deze situaties vallen op, want de gevolgen zijn wel bekend voor het individu en de omgeving. Daarentegen is er met geestelijke mishandeling iets anders aan de hand. Deze mishandeling is heel subtiel, er komt veel schaamte naar voren en mensen weten niet wat er achter de voordeur van een huis zich afspeelt. Mensen houden het voor zichzelf. Juist op een plek waar het veilig zou moeten zijn, is er eigenlijk oorlog. Je komt met dit verhaal zo moeilijk naar buiten. Ik vind het dus belangrijk dat geestelijke mishandeling op de kaart wordt gezet. Het is soms als mist, je kan niet zien wat er gebeurt en het kan niet vast gegrepen worden. Door dit boek heb ik het helder kunnen maken. Als er 1 op de 6 Nederlanders daar mee te maken heeft, dan is dat veel. Mensen ervaren de gevolgen van geestelijke mishandeling op latere leeftijd nog steeds.

Het is een schrikbarend groot aantal Nederlanders! Is er wel hulp voor de mensen die hiermee in aanraking komen?
Ja, zeker! Een voorbeeld van een hulpinstantie is CELEVT (Centrum Late Effecten Vroegkinderlijk Chronische Traumatisering). Zij zet zich in voor de gevolgen van geestelijke mishandeling die op latere leeftijd nog steeds aanwezig zijn. Hier hebben veel mensen steun aan. Toevallig is er met hoogleraren in Nederland, Psychiatrie, recent een bedrijf opgericht genaamd STRAKX. Zij richten zich ook op de traumabehandelingen bij geestelijke mishandeling.

Reacties

Heb jij ook hulp gezocht bij dit soort instanties?
Ik ben eerst het geloof ingedoken, omdat ik dacht dat dit de hoogste macht was. Uiteindelijk ben ik er achter gekomen dat het niet mijn angst oploste. Kort daarna ben ik bij het RIAGG gekomen, hier heb ik hulp gekregen dat wel aansloot op mijn behoeftes. Ten slotte ben ik mij later gaan verdiepen in bedrijven die hier aan mee werken. Ik kwam er tijdens die zoektocht achter dat veel mensen de schaamte ervaren en er veel aandacht aan moet worden geschonken. Ik geef nu, als ervaringsdeskundige, gastlessen op hogescholen en dat vind ik geweldig.

Neem je dan ook je boek mee? En wat doet het met jou als je de reacties te horen krijgt?
Ik vind het zo mooi! Het is iets wat zo in het nachtleven verborgen is gebleven en dat door middel van dit boek en nieuwe informatie nu naar voren komt. Ik ben door mijn boek nu ook mijn schaamte voorbij, omdat ik nu open sta voor de gevoelens en gedachtes. Ik vergelijk het met de coming out, want openheid is van belang. Aan de reactie van studenten tijdens de gastlessen merk ik dat zij openheid ook belangrijk vinden. Er zijn studenten die blijven hangen en mij vertellen dat ze een soort gelijk verhaal meemaken. Je merkt dat je niet de enige bent en dat het echt een grote groep is die hier mee te maken hebben. Ik heb het gevoel dat ik door middel van mijn boek vertrouwen heb gegeven aan de lezers, maar daar krijg ik weer vertrouwen voor terug.

Toekomst

Welk functie heeft schrijven in jouw leven?
Bij mijn boek was de functie de zoektocht naar woorden om een innerlijke wereld duidelijk te maken. Daarnaast het hele proces waar we het over hebben gehad, zoals de structuur en herbelevenis van de emoties. Voor mij is dit een sprong in het diepe, want iedereen kan het boek bestellen. De aandacht voor dit onderwerp is de derde functie van dit boek. Nogmaals, 1 op 6 Nederlanders heeft hier mee te maken. Ik wil het taboe doorbreken. Al is het maar voor een klein deel, dat geeft mij al voldoening.

Wat kunnen we verwachten van jou in de toekomst?
Ik werk nog een paar jaar op kantoor en daarnaast wil ik heel graag verder gaan met lezingen geven. Het past bij mij en fijn om de openheid te geven. Ik wil me ook verdiepen in die complexe trauma’s. Een mooie droom is nog een juiste combinatie van mijn zelfgemaakte accordeonmuziek en lezingen over dit onderwerp. Ik wil hiermee aangeven dat dit onderwerp niet alleen maar heftig is en dat leven twee kanten heeft. Ik ben zo dankbaar dat het boek er is, want ik kan hiermee de maatschappij laten zien hoe belangrijk het is om het taboe te doorbreken en meer aandacht geven aan dit onderwerp.