Arthur Japin & de dromen om te vliegen

Arthur Japin schrijft romans, verhalen, filmscenario's en toneelstukken. In 2004 ontving hij voor zijn roman 'Een schitterend gebrek' de Libris Literatuur Prijs. In gesprek met Janneke Siebelink vertelt hij over zijn leven, het boek De Gevleugelde en over de kenmerken van zijn personages.

Alberto’s vliegpogingen

Arthur Japin, hoe ben je op het verhaal van Alberto Santos-Dumont gekomen?
Mijn debuut, de verhalenbundel Magonia, ging al over mensen die proberen los te komen van de grond. Ik stuitte toen al, midden jaren ’90, op Alberto’s vliegpogingen.

Wat intrigeert je aan zijn levensverhaal?
Zijn eettafel. Ik zag daar een foto van. Hij kon zozeer niet tussen de mensen op de grond bivakkeren, dat hij zijn tafel en stoelen op 3 meter hoogte liet bouwen. Daar at hij en ontving hij gasten. Dan word ik zo benieuwd wat er in zo’n leven moet zijn voorgevallen dat je zoiets wonderlijks verzint.

‘Mensen vinden schitterende, inventieve manieren’

Hoe zou je de hoofdpersoon karakteriseren?
Hij was een glazen kind, zoals veel van mijn personages. Iemand die, door omstandigheden gedwongen, alles van iedereen weet, voelt en opvangt. Dit maakt iemand kwetsbaar en sterk tegelijk. Je moet een oplossing zoeken om de werkelijkheid aan te kunnen. De wereld doet eenvoudigweg te veel pijn. Wat me aan mijn personages altijd zo intrigeert: mensen vinden zulke schitterende, inventieve manieren om met hun buitenstaanderschap om te gaan.

Voel je je met hem verwant?
Nou en of, maar dat geldt voor ieder van mijn hoofdpersonages. Hoe divers ze ook zijn en hoe uiteenlopend de tijden waarin ze leefden, er is een hele duidelijke verwantschap tussen al mijn karakters, ze leven met zijn allen in een wereld die herkenbaar de mijne is met steeds terugkerend thema’s en situaties. Geen wonder, ze zijn mij. Het zijn facetten die ik aan mezelf slijp.

Waar heb je werkelijkheid losgelaten bij het schrijven van deze historische roman?
Waar ik invul hoe iemand denkt en voelt. Dit geldt voor al mijn romans. De feiten zijn altijd wel te achterhalen, zet ze op een rij en je hebt een geschiedenis. Waar ik naar op zoek ga, is de emotionele lijn daaronder: hoe heeft het gevoeld die geschiedenis te ondergaan? Waar zat het verdriet? Vooral met deze vraag begint het altijd weer: “God, mens, hoe heb je zo’n leven als dat van jou overleefd?”

De literaire wereld is zwaar’

Je hebt vele, prachtige boeken geschreven, maar oorspronkelijk wilde je geen schrijver worden. Waarom niet?
Mijn vader was schrijver en is daar niet gelukkig van geworden. Er kwamen veel schrijvers bij ons over de vloer. De een nog ongelukkiger dan de ander. Niet iets waarvan je als kind denkt: he, dat ga ik ook eens doen! Ik werd verdrietig van hun gezelschap. Dat heb ik overigens nog steeds. Zo jong als ik was, heb ik het goed gezien. De literaire wereld is ongezond zwart en zwaar.

Ben je gelukkig dat je uiteindelijk toch deze weg hebt gekozen?
Het is de manier die ik gevonden heb om mensen te bereiken. Zoals Alberto met heel Parijs een was wanneer hij overvloog en naar ze zwaaide, kan ik mijn lezers bereiken door thuis een verhaal te schrijven en dat in alle rust de wereld in te zenden. Het is een mate van contact die ik anders nooit zou hebben ontdekt. Dus ja, ik ben blij dat ik me niet heb laten afschrikken.