Willemijn de Vries kroop in huid van Michelle Obama: “Een goed luisterboek bestaat uit lekker voor te lezen zinnen”

Ruim een jaar geleden schreef The Guardian dat audioboeken “de verrassende oplossing is van een van ‘s werelds grootste uitdagingen: niet-lezers aan het lezen krijgen.” De verkoop van luisterboeken bleek in vijf jaar te zijn verdubbeld. Die verdubbeling is te danken aan forenzende mannen tussen de 25 en de 44 jaar. Of die ook allemaal massaal naar het verhaal van Michelle Obama hebben geluisterd, is de vraag, maar dat het een van de bestverkochte audioboeken is van afgelopen jaar is evident. Voor de Engels versie sprak Michelle Obama zelf haar boek in en voor de Nederlandstalige versie was het de eer aan Willemijn de Vries om de woorden van Michelle tot leven te brengen.

Willemijn is actrice en zangeres met een Bachelor Theater en Master Conservatorium op zak. Na ruim acht jaar prachtige rollen in musicals van Joop van den Ende te hebben gespeeld in binnen- en buitenland, heeft ze zich nu fulltime toegelegd op haar werk als voice-over actrice. Ze spreekt onder andere audioboeken, commercials, bedrijfsfilms en E-learnings in.

Hoe was het om in de huid van Michelle Obama te kruipen?
“Wauw, dat was ontzettend bijzonder. Michelle Obama is zo'n wereldvrouw, heeft zulke wijze lessen en zo ontzettend veel bereikt in haar leven, dat het me eerst erg intimideerde. Hoe kan ik nou met mijn 33 jaar en een veel minder indrukwekkend leven deze vrouw gaan vertolken? Naarmate ik het boek las, besefte ik echter dat veel van haar thema's universeel zijn: ben ik goed genoeg? Kan ik al mijn dromen combineren? Zet ik deze stap in mijn leven om indruk te maken op anderen of omdat ik het zelf wil? Doordat ik me zo herkende in haar vraagstukken kon ik me beter in haar verplaatsen en me realiseren: het is ook gewoon een vrouw die soms worstelt en onzeker is.”

Hoe bereid je voor, hoe leef je je in?
“Ik heb eerst het hele boek gelezen. Dat doe ik normaal nooit, bij bijvoorbeeld een thriller is het veel leuker om niet te weten hoe het afloopt! Maar in het geval van Becoming wilde ik me grondig voorbereiden, omdat er veel Amerikaanse namen in voorkomen van belangrijke mensen in het leven van Barack en Michelle. Hiervan wilde ik de uitspraak goed voorbereiden. Ook wilde ik weten waar het verhaal naartoe ging, welke insteek zij zou kiezen, zodat ik kon besluiten welke manier van inspreken daar het beste bij past: werd het een zakelijk verhaal, een warm verhaal van haar als moeder, een politiek verhaal, campagne-achtig, vol met pittige uitspraken? Het bleek een combinatie van alles te zijn.”

Wat intrigeerde jou het meest aan haar verhaal?
“Ik vond het erg mooi dat ze haar leven zo ontzettend herkenbaar maakte voor de 'gewone' vrouw (of man), en dat zou je niet denken van de voormalige First Lady van Amerika. Toch wist ze vanuit elke grote gebeurtenis die wij kennen uit het nieuws haar eigen twijfels, onzekerheden en overwinningen zo te beschrijven dat iedereen er zich door kan laten inspireren. Dit had ik niet verwacht, en daardoor heeft het boek grote indruk op me gemaakt.”

Wat kenmerkt een goed luisterboek?
“Haha, moeilijke vraag! Uiteraard heeft iedereen een andere definitie van een 'goed boek'. Wat betreft de inhoud is het toch een kwestie van smaken verschillen. Ik kan deze vraag daarom eigenlijk alleen technisch beantwoorden, en dan gaat het om hoe een boek in elkaar zit qua indeling van hoofdstukken en zinnen. Wat een boek erg moeilijk maakt om in te spreken (en ik vermoed ook minder fijn om te luisteren), is als het uit zeer lange zinnen bestaat. Een van mijn eerste boeken was Out of Africa van Karen Blixen, een klassieker natuurlijk, en erg mooi. Het bestaat echter voornamelijk uit lange beschrijvingen van die prachtige Afrikaanse savanne, in zinnen die soms wel negen regels innamen. Deze zinnen zijn geen probleem als je ze gewoon in stilte leest, maar zodra je dit hardop gaat voorlezen is het lastig om de opsommingen, tegenstellingen en gedeeltes tussen haakjes zó te intoneren met je stem dat de luisteraar er nog iets van begrijpt. Een goed luisterboek bestaat dus uit lekker voor te lezen zinnen!”

Luister je zelf ook graag naar luisterboeken?
“Nou, hier moet ik even iets bekennen. Ik luister eigenlijk vooral naar stukjes van luisterboeken als ik niet kan slapen. Als ik bij het slapen gaan mijn gedachtes tot rust wil brengen, zet ik vaak een luisterboek op met een slaaptimer. Meestal zie ik dan de volgende ochtend dat ik maar 4 minuten heb geluisterd en daarna al in slaap ben gevallen. Toch grappig dat ik de business waarin ik werk blijkbaar slaapverwekkend vind!”

Hoe word je een goede voorlezer?
“Een fijne warme stem hebben is een goed begin, maar een audioboek voorlezen is een vak apart. Dat je je kleinkind goed kunt voorlezen of leuke stemmetjes kunt opzetten, maakt je niet automatisch geschikt voor dit vak. Veel belangrijker is goed à vue kunnen lezen, een lange concentratieboog hebben, begrijpen hoe je verschillende soorten zinnen intoneert en kunnen aanvoelen hoe de schrijver het verhaal heeft bedoeld en wat jij daar met je stem aan kunt toevoegen.”

Welke functie vervullen luisterboeken naar jouw idee?
“Ik denk dat luisterboeken in de huidige wereld van het multitasken veel lange of saaie bezigheden prettiger kunnen maken. Lange autoritten van en naar je werk, het uitruimen van je keukenkastjes, een lange fietstocht door de stad. Heerlijk toch om dan tegelijkertijd een mooi boek te beluisteren? Daarnaast denk ik dat mensen die door bijvoorbeeld dyslexie of een korte concentratieboog niet graag lezen door luisterboeken toch in die fijne wereld van een mooi geschreven verhaal kunnen duiken.”

Welke toekomst zie jij voor luisterboeken?
“Luisterboeken zijn absoluut een booming business! Met abonnementen zoals bijvoorbeeld die van Kobo via bol.com wordt het steeds gemakkelijker om waar dan ook een boek te luisteren. In een tijd waarin mensen langzamerhand moe worden van alle snelle hapklare entertainment om hen heen, is een goed boek beluisteren een verademing. En dan heb je ook nog eens die mooie wandeling gemaakt, die treinrit naar je werk overleefd of je huis lekker schoon geschrobd!”