Goede leiders zweven niet beschrijft het einde van de transactionele leider

Over leiderschap wordt veel gezegd en geschreven. Vooral zogenaamde goeroewijsheid, hyperige meningen en populaire flutmodelletjes vinden hun weg naar managers op zoek naar kennis. Daarom schreven Janka Stoker en Harry Garretsen Goede leiders zweven niet, een vlot leesbaar boek met wetenschappelijke kennis over leiderschap waar iedereen wel wat bruikbaars uit halen kan.

Investeren in leiders

Volgens Stroker en Garretsen hebben vooral leiders in organisaties waar managementlagen zijn weggesneden het moeilijk. Hun banen zijn complex omdat ze met veel ongeregelde afhankelijkheden hebben om te gaan. En van hun worden veranderkundige vaardigheden verwacht. Tegen die nieuwe uitdagingen zijn ze zeker niet altijd opgewassen en dus zie je dat controle van bovenaf en bureaucratie terug de organisatie in sluipen. Als je managers weghaalt is extra investeren in leiderschap een must, vinden Stroker en Garretsen.

Goed managementteam

Middle managers zijn in hun leiderschap erg geholpen als ze zelf goed geleid worden. Een goed functionerend topmanagementteam is daarom goud waard. Overigens niet alleen in hun leiderschap naar beneden. Ook is een goed directieteam belangrijk, weten Stroker en Garretsen, voor de nodige tegenwicht tegen gebrekkig leiderschap van de topman of -vrouw. Moderne organisaties hebben vooral last van zogeheten ‘transactionele’ topmanagers. Dat zijn leiders die sturen met opdrachten geven en controleren. Als organisaties in verandering zijn, en welke bedrijven zijn dat nou niet tegenwoordig, is ‘transformationeel’ leiderschap nodig, zeggen Stroker en Garretsen.

Transformationeel leiderschap

Transformationele leiders hebben een duidelijke visie, dragen waarden uit, benadrukken het overstijgende belang en inspireren met een wenkend perspectief op de toekomst. Dit leiderschap wordt vaak in een adem genoemd met charismatisch leiderschap omdat persoonlijke uitstraling en gedrevenheid erin belangrijk zijn. Huidige veranderlijke tijden doen vooral een beroep op leiders die masculiene kwaliteiten combineren met feminiene eigenschappen. Je zou verwachten dat daardoor vrouwen op leiderschapsposities komen. Maar dat is geenszins het geval. Stroker en Garretsen wijten dit aan de hardnekkige stereotypen ten aanzien van vrouwen. De tijd zal leren of we daar overheen groeien en zowel mannen als vrouwen gaan waarderen om hun individuele leidinggevende kwaliteiten.

Leiderschap in politiek

Stroker en Garretsen wijden in hun boek ook nog uit over andere thema’s. Zo bespreken ze leiderschap in de politiek en economische veranderingen. Andere lezers vinden dit wellicht interessant, maar wat mij betreft hadden ze er beter aan gedaan als ze nog wat hoofdstukken hadden besteed aan het bespreken van meer literatuur en onderzoek dichterbij hun kernonderwerp van wat goed leiderschap is.