“Het leven is in feite onbeduidend” - Bart Chabot

Alleskunner Bart Chabot is bekend als acteur, schrijver, tv-persoonlijkheid en muzikant. Zijn nieuwste boek ‘Easy Street’ is net uit. In een openhartig gesprek met Janneke Siebelink, hoofdredacteur van lees.bol.com, vertelt Bart over zijn donkere periodes, eenzaamheid en het schrijverschap

Eenzaamheid

Ben jij bang om eenzaam te worden?

Ik ben vaak alleen en dat bevalt me ontzettend goed, maar alleen is iets anders dan eenzaam. Eenzaam ben ik niet, want ik heb een gezin en er gaan wel veel vrienden dood, maar er komen weer nieuwe bij, de balans is nog steeds positief. Ik ben ook wel een beetje een Linda. Het boek moet natuurlijk wel uit mij komen. En daar heb ik concentratie voor nodig en tijd en focus, daar moet ik over nadenken, over de karakters, hoe zet ik het op. Ik moet wel tijd hebben om daarover na te kunnen denken. Dus dan vraagt Jolanda thuis weleens: “Luister je wel?” En dan zeg ik: “Nee”. Nou, dan is ze pissig. Ik probeer er wel me weg te komen, ik kan heel goed ja, ja, nee, nee zeggen, maar soms vraagt ze: “Herhaal dan eens wat ik zei.” En ja, dan val ik door de mand.

Hoe bepaal je wie de hoofdpersoon wordt in je boek?

Het boek gaat over een vrouw, Linda Winnubst. Het is voor mij de eerste keer dat ik een vrouwelijke hoofdpersoon heb, meestal heb ik het over een man. Meestal ook nog een bekende Nederlander, Herman Brood, Martin Bril, Jules Deelder. Voor mij is dat nieuw. Kost overigens geen moeite, in de kunst is het goed om je te kunnen verplaatsen in een ander, of in ieder geval dat je belangstelling hebt voor een ander. Ik vind mezelf totaal niet interessant, dus ik ga niet over mezelf vertellen. Het punt is dat je moeite moet doen om in contact te komen en daar een vorm aan te geven.

Maar hoe doe je dat? Iedereen is een schatkamer aan verhalen, maar hoe kom je daar dan bij?

Luisteren, empathisch vermogen. Je ontmoet veel mensen, je stelt je open. Mensen denken dat ze me van tv kennen en dat ik heel veel praat, maar dat is helemaal niet zo. Moeilijk voor te stellen, maar mijn vrouw zegt soms na een paar dagen: “Joh, zeg eens wat.”

Heb je op een bepaalde manier spijt van dingen? Dat je niet lief genoeg bent geweest voor je lichaam?

Ik heb sowieso spijt van dingen. Ik heb spijt van het drankgebruik, ik kon met Herman meedrinken, nou dan kon je innemen, hoor. Dat is natuurlijk niet goed voor je lever, nieren, slokdarm en maag en dat doe ik ook niet meer. Verder heb ik er spijt van dat ik te veel tijd heb besteed aan televisie. Als je consument bent, lijkt de televisie een glamourachtige wereld. Glitter, glamour, fantastisch, dat is het natuurlijk ook wel, maar het is ook iets anders. Namelijk, ontzettend vluchtig, oppervlakkig, niks betekenend. Je bent interessant zolang het rode cameralampje brandt, zodra het lampje uit is, kan je dood neervallen, interesseert ze geen fuck.

Creatieve branche

Wat probeer je te bereiken met je schrijven? Dat je voort blijft bestaan in je boeken?

Het belangrijkste is eigenlijk, als je ziek wordt dan ga je de balans opmaken voor jezelf. Dat is heel simpel, dat heb je in een halve minuut voor elkaar. Waar gaat het om in het leven? 1 liefde, gezin, partner, kinderen, 2 vriendschappen, 3 niks, 4 ook niks, 5 ook niks, 6 werk. Als je je leven bekijkt en je hebt werk bovenaan staan, mag je hopen dat je het nog kunt omdraaien. Als je merkt dat je op 6 liefde hebt staan, dan heb je het ontzettend verkeerd gedaan.

Wil jij iets betekenen? Wil je met je boeken een boodschap nalaten?

Geen boodschap, want ik neem de lezers serieus. De pretentie om mensen een boodschap mee te geven heb ik niet. Ik kan wel mensen in een wereld meenemen die ik heb verkend en waar ik verslag van doe. Kijk, als je een boodschap mee zou willen geven, geef je aan dat je iets beter zou weten dan de ander. Troost bieden, daar zit iets statisch in, dat is niet iets waarin ik mensen zou willen meenemen, ik wil juist mensen meenemen in het feit dat het leven in feite onbeduidend is in de eeuwigheid. Maar het is wel het enige dat we hebben, dus je moet er echt alles uithalen. Dit is het. Deze dag komt nooit meer terug, dus je moet er echt alles uitsleuren.

Wat je zegt over depressiviteit, zit dat in het artiest-zijn, is het iets dat met het schrijven samenhangt? Het lijkt wel of het erg veel voorkomt in de creatieve branche.

Ik heb de statistieken niet paraat, ik kan niet uit mijn hoofd zeggen hoe het is onder schrijvers, rock ‘n’ rollers en mensen met een reguliere betrekking. Het is wel zichtbaarder. Mijn vrouw is bedrijfsarts en als ik van haar de statistieken hoor over zelfmoorden per jaar, dan is dat schrikbarend hoog in Nederland. En dat zijn normale mensen, reguliere burgers, geen artiesten of rare kwasten. Bij ons zie je het gelijk, want als Joost zich ophangt, staat het een dag later in de krant, als iemand van een flat afspringt, meneer Jansen te Delft, hoor je dat nooit. Psychiaters zeggen ook dat ze het liever uit de krant houden om mensen niet op ideeën te brengen. Toen Herman van het Hilton hotel sprong, hebben ze de dagen erna, verschillende mensen van het dak moeten plukken. Je krijgt natuurlijk copycatgedrag. Het wordt dus uit de media gehouden om dat soort gedrag te vermijden. Het is een taboe, maar je moet dat probleem bespreekbaar maken, want als mensen die met die dingen worstelen, dat horen van anderen, dan ben je niet zo’n eenling en dat helpt al.

Wat zou jij als tip aan mensen die in zo’n situatie zitten, willen meegeven?

Je moet altijd geloven in je ‘eigenheid’. Er is maar één iemand zoals jij, het unieke van jou zit in je volstrekte ‘eigenheid’. In die eigenheid, ben je volstrekt uniek en daarmee waardevol. Daar moet je in geval van twijfel de kracht aan ontlenen. En verder moet je denken van critici en mensen die het je tegen maken: “Fuck them”.