In Memoriam: Gerard Reve

Misschien las je ooit De avonden, Op weg naar het einde of Werther Nieland. Gerard Reve heeft als schrijver en dichter vele lezers aan zich gebonden. Zoveel zelfs, dat hij wordt beschouwd als een van De grote drie naoorlogse Nederlandse schrijvers. Vorige week vrijdag was het 10 jaar geleden dat hij stierf.

Schrijven om te bezweren

Gerard Reve begon zijn schrijverscarrière op 23-jarige leeftijd met het verhaal 'De ondergang van de familie Boslowits', dat in het novembernummer van het tijdschrift Criterium in 1946 werd gepubliceerd. Een jaar later verscheen zijn romandebuut: De avonden, dat hij schreef op aanraden van zijn psychiater. Schrijven weerhield hem ervan ten prooi te vallen aan zijn angsten. Gerard zei hierover bij AVRO: "Vrees, gevaar, eenzaamheid, de huizen evenzovele grotten en holen, bewoond door onberekenbare demonen; dat is eigenlijk mijn jeugd. Al kan ik met de beste wil van de wereld niet verklaren waarom het zo is. Evenmin als ik zou kunnen verklaren waarom ik eigenlijk in mijn leven niet één gelukkige dag gekend heb."

Op De avonden volgden vele andere literaire meesterwerken. Hiervoor heeft hij meerdere malen erkenning gekregen, onder andere in 1969 met de P.C. Hooftprijs: Nederlands belangrijkste literaire prijs voor letterkunde. Echter, naast schrijver was Gerard Reve ook bekend als dichter. Zo schreef hij bijvoorbeeld de gedichtenbundel Het zingend hart.

Taboedoorbrekend

Nadat Reve zijn huwelijk met dichteres Hanny Michaelis beëindigde, kwam Reve er openlijk voor uit homoseksueel te zijn. In 1963 was hij de eerste die op tv over zijn homoseksualiteit sprak. Dit was bij de AVRO, in de serie Literaire Ontmoetingen met H.A. Gomperts. Na verschillende relaties kreeg Reve in 1975 een relatie Joop van Schafthuizen, waarmee hij de rest van zijn leven zou gaan delen.

Gerard Reve is waarschijnlijk de meest controversiële, maar stilistisch één van de grootste Nederlandse schrijvers van na de Tweede Wereldoorlog. Hij was de vleesgeworden ironie, die telkens verwarring stichtte: “Ik ben een acteur, ik ben een komediant, ik ben een charlatan en een clown. Maar het krankzinnige is dat de rol die ik speel, dat ik dat ben.”

De laatste jaren van Gerard Reve

De laatste jaren van zijn leven heeft Reve helaas niet heel bewust mogen meemaken. Alzheimer maakte dit onmogelijk. Gelukkig heeft zijn partner, Schafthuizen, hem nog lang verzorgd in het verzorgingstehuis, waar Reve de laatste anderhalf jaar van zijn leven heeft doorbracht. Gerard Reve is gestorven op 8 april 2006 en begraven in zijn laatste woonplaats op de begraafplaats van de Belgische gemeente Machelen aan de Leie.

5 Memorable Reveriaanse opmerkingen:

1. “Het gaat slecht, verder gaat het goed.”
2. “Slecht theater is veel erger dan in het geheel geen theater.”
3. “Laten we ons nergens wat van aantrekken en op de gewone tijd gaan eten.”
4. “Vooruitgang bestaat niet en dat is maar goed ook, want zoals het is, is het al erg genoeg.”
5. “Als je het opschrijft, staat het meteen op papier ook.”