Babette van Veen: "Zo zou je je altijd willen voelen."

27-6-2018

Onlangs bracht Babette van Veen haar kinderboekendebuut uit. Samen met Annelinde Tempelman maakte ze het boek Prinses Leentje en de weg naar het hart. Janneke Siebelink, hoofdredacteur van Lees Magazine, interviewde haar over dit mooie, maar toch ook stoere sprookje.

Er was eens … een klein prinsesje, dat woonde in een land hier heel ver vandaan. Het was een prachtig land, met mooie bossen, bergen en rivieren. De prinses zelf was ook erg mooi. Ze had golvend lang haar, lachende ogen en een schattig wipneusje. Leentje, want zo heette de prinses, woonde in een heus kasteel. En niet zo’n pietepeuterig nepkasteeltje, hoor! Een echt groot vorstelijk kasteel, met een ophaalbrug, een eetzaal, torenkamertjes, geheime gangen en een enorme kasteeltuin. Een ouderwets en statig kasteel.

“Het is enerzijds een super schattig en zacht sprookje, maar je zou er ook een extra laag in kunnen lezen. Dat de scheiding in het verhaal terecht kwam, is deels onbewust gegaan. Voornamelijk wilde ik een nieuw ouderwets sprookje schrijven.”

Hoe kwam je bij de naam Leentje?

Ze voelt zich alleen. Ik wil dat gevoel graag terug laten komen in de naam.

Heb jij je als kind ook vaak zoals Leentje gevoeld?

Ja, een beetje. Ik had gelukkig veel broers en zussen. Maar mijn jongere broertje liep, net als Prinses Leentje, ook echt weg. Dat deed ik niet. Ik was heel volgzaam en gedwee als kind. Niet zo eigenwijs als Leentje in ieder geval.

Je was drie toen jouw ouder gingen scheiden. Wat herinner je je daarvan?

Ik heb wel enkele levendige herinneringen aan die periode, maar het bijzondere van die leeftijd is dat het leven er gewoon is. Je hangt geen waardeoordeel aan de gebeurtenissen. Je gaat gewoon mee in de stroom van ontwikkelingen, van inpakken, verhuizen. Een jaar later hertrouwde mijn moeder en was ons gezin plotseling een stukje uitgebreid met de kinderen van mijn stiefvader. Ik kan me niet herinneren dat mijn ouders ruziemaakten. Ik kan me wel herinneren dat ik altijd aan mijn vaderskant van het bed ging staan in de ochtend voordat hij wakker werd, alsof ik zo kon voorkomen dat hij weg zou gaan. Dan zou hij eerst langs mij moeten. Er is veel verdriet geweest. Dat herinner ik me ook.

“Ont-trouwen”, zo noem je het in jouw verhaal, wanneer de papa en mama van Leentje gaan scheiden.

Het bijzondere van het schrijfproces is dat het onderbewuste boven komt drijven. Het onderwerp ‘scheiden’ is iets van dichtbij huis, iets wat ik veel om me heen zie en hoor. En met name de realisatie dat het leuker zou zijn dat ze niet weer verliefd worden, maar vrienden worden. Omdat dat ook een optie is. Zelfs als je gekwetst bent. En ik hoop dat ze dan, wanneer ouders dit boekje zouden voorlezen, misschien iets liever over de ander gaan denken. Iets milder. Ja, daar moet je wel je best voor doen. Maar de beloning is groter dan wanneer je boos blijft.

‘Lieve vrouw,’ zei de koning nog eens, ‘wil je me ont-trouwen en mijn vriend worden?’ De koningin keek hem aan, de tranen sprongen in haar ogen. Als dat eens zou kunnen. Als ze nou eens vrienden zouden kunnen worden. Dan kon ze kletsen wat ze maar wilde, dan zou ze lekker in haar rozentuin kunnen werken en rommelen en doen wat ze fijn vond. Gewoon omdat ze daar zin in had, niet omdat ze de koning eigenlijk niet wilde spreken. En dan vond hij dat helemaal niet erg, sterker nog, hij kon lekker zitten vissen, misschien zou hij wel ophouden met zeuren over de buurmuur, misschien zou hij er wel een gezellig schilderijtje ophangen! Gut, misschien konden ze de buren dan eens uitnodigen voor een kopje thee. Dan zou ze door het hele kasteel rozen zetten, in kleine vaasjes. En dan hoefde ze zich ook niet meer verdrietig te voelen omdat ze niet meer verliefd was op de koning, want dat was dan helemaal niet erg. Vrienden hóéven helemaal niet verliefd te zijn! ‘Hendrik Antonius, ik zou het een eer vinden om jouw vriend te zijn!’ zei ze met een lief stemmetje.

Fragment uit Prinses Leentje en de weg naar het hart

Hoe hebben jullie kinderen de scheiding ervaren?

Dat weet ik eigenlijk niet zo goed. We praten daar niet zo veel over. Het enige wat je kunt doen, is het proces in goede banen leiden, ze zoveel mogelijk helpen de obstakels uit de weg te halen en ze zo zacht mogelijk laten landen. Uiteindelijk zullen ze het zelf moeten accepteren en met de situatie leren leven. Dat kunnen wij niet voor ze doen. Bas werd verliefd op een ander. Dat maakte het best lastig om vriendschappelijk te blijven. Maar het zat natuurlijk al niet goed. Gelukkig zijn wij wel altijd redelijk vriendschappelijk met elkaar omgegaan. Het ‘ont-trouwen’ is niet mijn eigen voorbeeld, maar gewoon een leuk idee.

Het moeilijkste is om respectvol ten opzichte van de ander te blijven.

Als kind vond ik dat vooral lastig. Het was fijn om tegen de een iets over de ander te kunnen zeggen en andersom. Maar daar voelde ik me vervolgens ook weer schuldig over. Kinderen zijn eindeloos loyaal. Maar nu… ik zeg ook weleens iets over Bas tegen mijn kinderen, of over mijn zus of mijn broer, dat ik iets stom vind. Dat mogen ze ook heus wel zien en horen. Zij zijn niet perfect, ik ook niet. Ze mogen het ook over mij zeggen. Het is gezond om je kinderen te laten zien dat je niet alles accepteert. Je mag een mening hebben. Ik heb liever dat mijn kinderen loyaal naar me zijn omdat ze vinden dat ik het goed doe. Niet omdat ik hun moeder ben.

Hoe moeilijk was het om het idee van het huwelijk los te laten, het plaatje?

Ik liet veel dingen voor mijn huwelijk. Ik wilde de symbiose in stand houden, kloppend houden. Dat was belangrijk voor me. In een later stadium kom je daarop terug, maar dat zijn inzichten die je als het ware moet leren. Dat kost tijd. Daarom wilde ik ook zo graag dit sprookje schrijven. Een sprookje waarin niet een prins een prinsesje komt redden, maar een prinsesje haar eigen boontjes dopt. Een prinsesje dat leert dat ze niet verantwoordelijk is voor het geluk van anderen, alleen voor het geluk van haarzelf. Dat is de belangrijkste les die ik heb geleerd over de liefde.

Is dat een valkuil van de liefde; een ander gelukkig willen maken?

Ja, en denken dat je de ander kunt veranderen. En niet willen zien hoe iemand ís, maar kijken naar wat iemands mogelijke potentie is, hoe iemand zich eventueel zou kunnen ontwikkelen. Dan word je verliefd op iemand die die persoon niet is. Op mijn leeftijd heeft iedereen die je tegenkomt bagage bij zich, oud verdriet, oude relaties. ‘Als hij daar vanaf is, dan komt alles goed, dan is hij perfect’, denken velen. Maar zo werkt het niet. Je kúnt een ander niet veranderen. Iedereen moet zelf zijn obstakels uit de weg willen werken.

Wat heeft jou het meest geholpen om jouw obstakels uit de weg te helpen?

Ik ben heel pragmatisch. Er is een rotsblok op de weg. Ik kan er niet langs. Dan maar er doorheen. Of overheen. Het is vervelend en rot, maar ik wil van dat rotsblok af. Ga ik zitten emmeren? Nee. Ik wil van dat rottige rotsblok af. Ja, je bent gekwetst, ja, er is pijn en verdriet. De kunst is om steeds weer opnieuw naar je eigen bijdrage in het geheel te bekijken. Omdat je niet steeds weer in diezelfde valkuil wilt stappen. Verliefdheid, de liefde. Prachtig. Maar het lost niet jouw problemen op. Je legt nogal een verantwoordelijkheid bij de ander neer. Ik wil niet dat mijn zonen denken dat ze een meisje moeten redden. Zijn zij verantwoordelijk voor het geluk van het meisje waar ze verliefd op worden? Dan is de relatie per definitie niet gelijkwaardig. Als jij niet blij bent met jezelf, kan iemand je niet gelukkig maken. Het zijn dooddoeners, ik weet het.

Misschien. Maar blijkbaar is het moeilijk voor velen, de meerderheid, om ernaar te leven.

Als het leven je iets duidelijk probeert te maken, luister. Je krijgt eerst een kiezeltje, dan een baksteen en op een gegeven moment ligt er dat rotsblok. Dan kun je er niet meer omheen, dan wordt het ineens voor je geregeld. Soms denk ik weleens: o, had ik me dit nu maar beseft toen ik twintig was.

Zou je andere keuzes hebben gemaakt?

Ja. Ik ben vaak te ver gegaan in het blij maken van anderen. Maar ik wist ook niet hoe ik het anders moest of wilde doen. Het is ook mijn aard. Er zijn zo weinig voorbeelden van relaties waarin beide partijen volledig in balans zijn en elkaar aanvullen in plaats van elkaar leegzuigen. Ik weet niet of een ‘levenlangsamen’ werkelijk bestaat of dat het niet zou bestaan. Ik ga twee keer per jaar naar een energetisch coach. Ze leest via apparatuur hoe bepaalde emoties je lichaam belasten. Doordat ik met haar heel concreet praat over waar ik het moeilijk mee heb op dat moment, kan ik kleine blokkades opheffen voordat ze de kans krijgen groter te worden. Ik ga daar altijd weer weg met een schoon gevoel. Zo zou je je altijd willen voelen. Maar, zoals dat gaat, gebeurt er na verloop van tijd weer iets. Er zal altijd een volgende uitdaging komen, dat is een levenslang proces. En zij zegt: ‘Relaties zijn er om van te leren.’ Als je uit elkaar gaat, kom je weer ergens anders in terecht. Er valt altijd iets te fixen bij jezelf. Je komt hoe dan ook toch weer in dat schuitje terecht waar je niet in wilde komen. En dan ga je dat weer oplossen. En als je bij elkaar blijft, geldt hetzelfde. Het is allemaal een grote, interessante leerschool. Misschien is het wel helemaal niet de bedoeling om je hele leven gelukkig te zijn.

Een op de drie huwelijken strandt tegenwoordig.

Wel meer zelfs geloof ik. Mijn coach zei dat alle mensen die bij haar komen, worstelen met het feit dat ze denken dat het gezin de hoeksteen van de samenleving is. Maar dat is allang niet meer het geval.

Prinses Leentje wordt heel beschermd opgevoed. Ze heeft beroemde ouders, publieke figuren, net zoals jij. Zij ervaart dat soms een beetje als een beperking. Hoe heb jij dat als kind beleefd?

Op een iets andere manier: als kind wilde ik vooral aandacht van mijn vader krijgen. Dat kreeg ik natuurlijk al wel, maar als kind wil je altijd meer. Als we elkaar zagen, was dat vrijwel altijd bij sociale gelegenheden. Ik woonde immers bij mijn moeder. Er zwermden altijd mensen om hem heen. Ik wilde daar graag tussenkomen. Later als puber ga je je daar juist weer tegen afzetten. Dan blijf je juist weg.

Dat je zelf bekend geworden bent, lag dat ten grondslag aan het ‘gezien’ willen worden?

Nee. En eerlijk gezegd vind ik het ook helemaal niet prettig. Zeker niet in de huidige maatschappij waarin iedereen altijd maar foto’s van jou kan maken. Dat maakt het lastiger om uit te gaan. Iedereen met een telefoon kan - bij wijze van spreken - geld aan jou verdienen. Ik ga graag naar het strand, huur soms een bootje met de kinderen. Maar dan ben ik me er voortdurend van bewust wat ik draag, hoe ik eruitzie, heb ik genoeg kleren aan? Vroeger zagen een paar mensen je, nu zien heel veel mensen je, dankzij social media. Ik ben niet iemand die graag in de belangstelling staat. Onlangs werd ik 50. Ik gaf een groot feest en er werd voor me gezongen. Heel lief, echt. Maar het hoeft niet. Ik vind het leuk om dingen te maken, te werken. Vroeger, ten tijde van Linda, Roos & Jessica zeiden we weleens tegen elkaar: ‘Zo leuk, Goede Tijden Slechte Tijden. Alleen zo jammer dat het op tv komt.’ We hadden altijd lol. We waren er helemaal niet mee bezig dat het ook op tv kwam. Er stonden fans bij de achteruitgang voor een handtekening. Nu wil iedereen een selfie. Andersom biedt social media ook voordelen: als ik iets post, bereik ik ook meteen een groot publiek. Ik kan mijn eigen publiciteit doen.

Wat hoop jij jouw kinderen mee te geven?

Ik probeer ze het goede voorbeeld te geven. Ik zeg niet snel dat iets niet mag of hoe ze juist iets moeten doen. Wat ik ze probeer te laten zien, is dat het een dunne lijn is tussen opgeven en ergens voor gaan. Mijn oudste zoon gaat studeren, maar vindt het erg lastig om iets te vinden wat hij echt heel leuk vindt. Je bent je eigen motor. Hij zal in zichzelf de energie moeten vinden om iets op te pakken, ook al is het niet 100% wat je zoekt. In de hoop dat het je zal leiden naar waar jouw hart werkelijk naar uit gaat. Je mag niet opgeven voordat je het écht hebt geprobeerd. Ik hoop dat ze aan mij zien dat als je een beetje relaxed in het leven staat, een basaal vertrouwen hebt, het allemaal wel goed komt.

Eerder schreef je een boek voor volwassenen, Hartenvrouw. Waar gaat je voorkeur naar uit?

Prinses Leentje vind ik toch wel heel erg leuk. Omdat het zo schattig is. Omdat ik er zoveel in kwijt kan, op verschillende manieren. De samenwerking met Annelinde is fantastisch. Ik word hier heel blij van. Al ben ik helemaal geen meisjesmeisje. Nooit geweest ook. Ik heb geen dochters. Nooit iets met glitters en poppen gehad. Prinses Leentje is hartverwarmend. Het verhaal kan inspiratie bieden en een rustpuntje in de dag zijn. Ik hoop een klein beetje bij te kunnen dragen aan het besef dat lezen leuk is, dat het je weg kan voeren, mee op reis kan nemen.

Werd jij vroeger veel voorgelezen?

Dat kan ik me niet herinneren. Mijn moeder en mijn stiefvader lazen wel heel veel en zelf las ik met name als puber veel. Ik genoot ervan, in een hoekje op de bank. In mijn eigen veilige wereld. Agatha Christie. Gebroeders Leeuwenhart. Detectives lees ik nog steeds heel graag. Mijn kinderen lezen graag Mirjam Mous. En daarnaast de verplichte boekenlijst voor school. Maar dat gaat met minder plezier.

Kreeg je veel reacties naar aanleiding van Hartenvrouw?

Ja, maar daarvoor ook al. Het waren eigenlijk vooral vragen die vrouwen me stelden: ‘Hoe doe je dat dan? Ik voel me zo rot.’ Vrouwen die veel ergere dingen meemaakten dan ik. Het was op een bepaalde manier wel prettig, omdat ik me juist heel eenzaam voelde. Mensen zijn bang voor verdriet. Alsof het besmettelijk is. Ik was behoorlijk alleen en zat ondertussen anderen nog een hart onder de riem te steken. Ik geloof niet dat ik ook maar een kaartje heb gehad. Ja, van mijn moeder en zus, een paar heel goede vriendinnen. Maar verder was het oorverdovend stil. Toen besloot ik alles op te schrijven, hoe het er bij is gegaan. Ook om de buitenwereld te laten weten dat je echt wel iets voor iemand kan betekenen, dat je niet om iemand heen moet gaan lopen. En dat geldt niet allen voor wanneer je gaat scheiden, maar bijvoorbeeld ook voor wanneer je ontslagen bent, er iemand is overleden. Het geldt voor zoveel situaties waar moeilijk woorden voor te vinden zijn. Daar worden mensen heel erg ongemakkelijk van en dat gevoel ontvluchten ze vervolgens liever. Maar voor die mensen die in de put zitten, is het is ook goed om te weten dat het weer over gaat en dat er mensen zijn die aan je denken en, nog belangrijker, dat je er zelf iets aan kan doen. Daarom heb ik dat boek destijds geschreven. Met alles wat je maakt, hoop je iemand te raken. Dat is met Hartenvrouw gelukt. Leentje zal dat hopelijk ook doen.

Krijgt Prinses Leentje een vervolg?

Wat mij betreft wel. Ik hoop dat het goed wordt ontvangen en men niet huiverig zal zijn en zal denken: Daar heb je weer een Bekende Nederlander die zo nodig een kinderboek wilt schrijven. Hopelijk kan men het objectief bekijken, geven ze het boekje een kans. Even de naam erachter laten zijn voor wat die is. Het is de story of my life: toen ik bij GTST begon, vielen alle acteurs over ons heen. Het was broodroof voor ‘echte’ acteurs. Toen ik in een musical ging spelen, was het belachelijk dat er een soapie op het podium stond. Er wordt voorbijgegaan aan het feit dat ik de Kleinkunstacademie heb gedaan en dat alles wat ik doe recht uit mijn hart komt. Ik heb een integer, lief verhaal willen maken, over een lief, stoer en eigenwijs prinsesje. Die met vallen en opstaan door het leven gaat. Die tot leven is gewekt dankzij de betoverende illustraties van Annelinde, combinaties van tekeningen en foto’s, met mooie oud Hollandse kleuren. Tijdloos. Ik heb nog heel veel verhalen voor Prinses Leentje in mijn hoofd. Ik zou ze graag willen delen.

Babette van Veen (Utrecht, 30 april 1968) studeerde aan de Kleinkunstacademie in Antwerpen. Ze werd bij het Nederlandse publiek bekend met haar rol als Linda Dekker in Goede Tijden, Slechte Tijden. Daarnaast zat ze met GTST-collega's Guusje Nederhorst en Katja Schuurman in de band Linda, Roos & Jessica. Ze speelde daarna in series, films, musicals en cabaretproducties, en schrijft en zingt haar eigen muziek in soloprogramma's. Babette van Veen is de dochter van Herman van Veen en Marijke Hoffman. Na de scheiding van haar ouders groeide ze op in Breukelen bij haar moeder en stiefvader. Prinses Leentje & de weg naar het hart is haar kinderboekendebuut.

Over Annelinde Tempelman

Annelinde Tempelman is illustratrice en award winning art director van Happinez.

Over Prinses Leentje

Leentje is een heuse prinses, maar prinsesjes hebben het heus niet altijd makkelijk! Haar ouders, de koning en koningin, gedragen zich namelijk erg kinderachtig. Prinses Leentje wordt er zo knettergek van dat ze haar koffertje pakt en op zoek gaat naar het grote hart. Daar schijn je namelijk een wens te mogen doen. Nou, dan weet ze wel wat ze gaat wensen: dat haar ouders zich weer een beetje gezellig gaan gedragen en gewoon weer verliefd worden! Prinses Leentje & de weg naar het hart is een vorstelijk voorleesboek over een stoere prinses die haar eigen weg gaat. Voor prinsessen, prinsen, lakeitjes, generaaltjes, boertjes, en alle andere dappere kinderen vanaf 4 jaar.

Over Hartenvrouw

Ineens ligt ie in duigen, je toekomst. Het overkwam Babette van Veen toen ze ging scheiden. In Hartenvrouw vertelt Babette hoe ze met vallen en opstaan en vooral ook heel veel lachen haar innerlijke kracht (meestal) wist te vinden in moeilijke tijden en hoe dat voor iedereen is weggelegd. ‘Toen er met mijn scheiding een deur dicht ging, ging er een andere open. De deur naar mijn splinternieuwe toekomst en die toekomst lag voor me als een blanco vel papier. Maar waar moet je in vredesnaam beginnen met tekenen? En doe je dat met potlood, met viltstiften, onuitwisbare markers, en hoe dan? Daar rees de levensgrote vraag: wat wil ík eigenlijk van het leven. Niet een man of mijn kinderen, mijn hond, hamster of goudvis: nee, wat wens ik nou precies en hoe ga ik daar in vredesnaam komen? Het werd een kleurrijke zoektocht vol geluk en verdriet, en met een gouden randje.’

Meer artikelen van Janneke

Wil je altijd op de hoogte zijn van de boeken binnen jouw favoriete genre? Stel je voorkeur in en ontvang updates.