Al twaalf jaar is Daniëlle Bakhuis schrijfster van Young Adult boeken. Op dit moment heeft ze elf boeken op haar naam staan maar ze is nog lang niet van plan om te stoppen. Er zijn nog genoeg verhalen die vertelt kunnen worden. Ze staat vooral bekend om haar spannende thrillers met als hoofdpersoon een tiener. Waarom heeft ze ervoor gekozen om YA te schrijven en wat maakt het zo leuk?
YA is in Nederland nog niet super groot. Toch stort Daniëlle zich er vol overgave in. “Het is belangrijk dat er verhalen zijn voor jongeren en waar ze zich in kunnen vinden.” Dat is natuurlijk niet de enige reden om juist dit genre aan te grijpen. “Het is zo fijn om in de huid te kruipen van een jongvolwassenen en dat komt vooral omdat je grote keuzes mag maken. Je maakt keuzes die je als volwassenen nooit zou maken. In mijn boek Clownsnacht weet de hoofdpersoon dat er bovenaan de trap iets zich verschuilt. Ik zou daar zelf nóóit naartoe zijn gegaan maar dit meisje loopt wel die trap op.”
De teugels los
Daniëlle schrijft ook jeugdboeken maar YA is net zo fantastisch. Het verschil zit volgens haar in het coming-of-age aspect. “Op die leeftijd krijg je veel meer vrijheid. De teugels worden iets losser gelaten en je kunt de wereld gaan ontdekken. Dat gaat met vallen en opstaan en dat kan soms met heel veel bravoure zijn en dan kun je ook gigantisch op je plaat gaan.” Coming-of-age is één van de kenmerken van YA, de hoofdpersoon maakt een bepaalde groei door in het verhaal waarin hij/zij meer over zichzelf en de wereld leert. In de boeken van Daniëlle ziet ze voornamelijk dat de personages in YA een persoonlijke groei doormaken. In de jeugdboeken draait het helemaal om de spanning.
Daniëlle valt zelf niet meer onder de doelgroep. Met haar achtendertig jaar is ze daar ruim aan voorbij. Wat maakt het dan zo leuk om over tieners te schrijven? “Je durft veel meer op die leeftijd en je mág fouten maken. Als je op latere leeftijd terug kijkt naar je jeugd denk je: het was allemaal niet zo erg. Dat maakt het heerlijk om over deze leeftijd te schrijven.” De uitdaging zit in het geloofwaardig neerzetten van een tiener. De lezer mag niet doorhebben dat dit verhaal geschreven is door een volwassenen. “Het taalgebruik is ook enorm belangrijk om een geloofwaardig verhaal neer te zetten. Die jongeren weten echt wel dat ik geen ‘lit’ of ‘ziek’ zeg. In dat soort gevallen zoek ik naar een neutraal woord dat over een paar jaar nog wel wordt gebruikt.”
In de huid kruipen
“Op het moment dat ik ga schrijven, valt de wereld om mij weg. Dan ben ik de hoofdpersoon. Dat betekent dat als ik een scène schrijf waarin ik de lezer bang probeer te maken, ik zelf ook een knoop in mijn maag heb.” Daniëlle heeft niet alleen thrillers geschreven maar ook een feelgood en een dystopie, maar allemaal met een tiener als hoofdpersoon. “Ik kom ook vaak langs op scholen om te praten over boeken. Als ik dan vraag welk van mijn boeken ze het leukst lijkt kiezen er veel voor de spannende verhalen. Ik denk dat dat komt doordat jongeren over het algemeen meer op zoek gaan naar spanning in het echte leven. Ze gaan op zoek naar de grens en waar ligt die grens? Ligt die verder dan die van je vrienden? Via een boek kun je dat heel veilig aftasten. Met een YA in het bijzonder omdat je dan beter kunt inleven als tiener in het verhaal.” Het is ook niet heel raar dat jongeren nog voor spanning kiezen want vaak zitten kinderboeken ook vol met spanning. Het is dus niet gek dat ze neigen naar boeken die ze al kennen en leuk vinden. “In mijn boek Zes seconde gaat de zestienjarige Jasmijn naar een illegaal in-elkaar-schops-spelletje. Ze gaan ’s nachts naar het bos om vrijwillig iemand in elkaar te schoppen. Dat soort boeken zorgen voor discussie bij jongeren. Het is heel fijn om aan hand van een boek over dit soort dingen na te denken.”
Nederlandse YA
Ken jij een Nederlandse YA? Uit een snelle rondvraag komt vaak dit antwoord: ‘nee eigenlijk niet’. Ook uit onderzoek van Stichting Lezen blijkt dat de helft van de jongeren YA kent. “Ik zit natuurlijk in de wereld en zie om me heen heel veel YA initiatieven. De Boekenweek voor Jongeren, De Jongejury.” De Jongejury is een literaire prijs voor het beste boek voor jongeren. Deze prijs richt zich op de onderbouw van middelbare scholen en jongeren kunnen zelf op hun favoriete boek stemmen. “Maar natuurlijk zou ik meer willen zien. Het liefst zou ik iedere avond op primetime een boekenprogramma hebben vol YA. Een weekendbijlage in de krant gewijd aan YA en meer Youtubers die boekenvlogs maken. Er is altijd ruimte voor meer aandacht.”
Het boek voor het goede moment
Toch denkt dat Daniëlle dat die aandacht met de tijd wel komt. Ook op scholen wordt YA steeds vaker als volwaardig gezien. “YA is heel erg gegroeid. Er komen steeds meer fantastische schrijvers bij. Dat zien scholen ook steeds meer. YA kan helpen om een vlammetje aan te wakkeren. We moeten laten zien dat lezen ook leuk is en hoe leuk is het om je in een boek te verliezen. Op den duur pakken de tieners dan wel een literair boek op.” Ook Daniëlle herkent het om een boek in je handen gedrukt te krijgen. “Toen ik 1984 van George Orwell las op de middelbare school begreep ik er niet heel erg veel van. Pas later viel dat kwartje. Ik kan me best voorstellen dat je dan afhaakt en niet meer gaat lezen maar dat zou zo jammer zijn. Er zijn zoveel goede en leuke boeken voor tieners waarin je je niet in een veertiger hoeft te verplaatsen. YA heeft alles om die jongeren wel te pakken omdat het zo dicht bij de leefwereld van jongeren staat.”
Terug in de tijd
YA wordt ook voor een groot deel door volwassenen gelezen. Hoe komt dat? “Iedereen hunkert naar zijn of haar jeugd, dat heb ik zelf ook heel erg. Hoe ouder je wordt, hoe meer je je jeugd gaat idealiseren, tenminste dat merk ik zelf. Zoals de mode van toen, als ik daaraan terug denk, denk ik gelijk: ‘gaaf!’. Ik denk dat heel veel mensen dat hebben en die fijne herinneringen terugvinden in YA.” Toch schrijft Daniëlle haar boek wel écht voor jongeren. “Ik weet dat mijn boeken vanaf twaalf of dertien gelezen worden maar ook iemand van veertig kan mijn boeken lezen. Dat is mooi meegenomen maar niet waar ik voor schrijf.”
YA wordt steeds populairder maar het is er nog niet. Om jongeren te motiveren om te lezen is het belangrijk dat ze het juiste boek kunnen vinden. “Of dat nou mijn boeken zijn of niet, het is gewoon belangrijk dat de vlammetje blijft branden.”
