Interview Esther Verhoef: “Ik heb me laten inspireren door de volksbuurt waarin ik deels ben grootgebracht”

Yes! Vanaf 4 juli ligt het nieuwste boek van Esther Verhoef in de winkel: Nazomer. Geen thriller, maar een roman. Haar tweede alweer. Esther neemt ons mee in de wereld van de high fashion, glamour en het grote geld. En ze brengt ons naar een Brabantse volksbuurt in de jaren ’70/’80 waar men luistert naar de piratenzender Mexico, alle buurvrouwen tante heten en je op z’n hardst meezingt met André Hazes. Twee werelden die recht tegenover elkaar staan, maar alles met elkaar te maken hebben.

Nazomer speelt zich af in de wereld van high fashion. Wat heb je zelf met mode?
Voor ik begon met schrijven weinig. Ik zocht een talentvolle, creatieve protagonist die geen aansluiting vindt in de omgeving waarin ze opgroeit, maar geen schrijfster is. Een goede ontwerper vertelt met zijn of haar collectie ook een verhaal. Door het intensieve researchen heb ik een andere blik gekregen op mode. Mode is taal, communicatie, en we hebben er allemaal mee te maken. Met wat je aantrekt draag je iets uit, je zegt ermee wie je bent of wilt zijn en bij wie je hoort – of wilt horen. En dat doe je zelfs als je niets met mode hebt, want ook teva-sandalen zeggen iets over je. Wat bij Zara en H&M hangt is meestal een vertaling van de pret-a-porter van merken als Gucci. Het begint daar, en sijpelt langzamerhand door naar het straatbeeld. De designers geven richting aan de modeketens die betaalbare mode brengen.
Voordat ik begon met schrijven had ik er geen seconde bij stilgestaan dat verschuivingen in de maatschappij allemaal hun weerslag hebben op de mode en dus het straatbeeld. Denk aan hoofddoekjes, schoudervullingen voor vrouwen, grunge. De trenchcoat is van origine een legerjas en bestaat al langer dan een eeuw. Ik heb enorm veel geleerd van het schrijven aan Nazomer en hoop dat mijn lezers ook een beetje anders naar mode zullen gaan kijken. Maar het hoeft niet, hè, want Nazomer gaat niet over mode, het gaat over mensen.

Onder meer Marlies Dekkers en Frans Ankoné hielpen bij je research. Niet de minsten! Wat hebben zij voor jou gedaan?
Marlies Dekkers heeft me uitgelegd hoe een modebedrijf eruit kan zien. Hoeveel mensen werken er, wat doen ze daar eigenlijk, hoe zit die structuur in elkaar? Ik verveel er de lezer niet mee, maar als schrijver moet je wel weten waarover je schrijft. Het beeld dat naar voren komt, moet authentiek zijn. Frans Ankoné zat al op de eerste rij bij Prada in Milaan verslag te doen van fashion shows toen ik nog in mijn wieg lag. Fantastische man. Onze gesprekken gingen vooral over high fashion en designers.

Even een passage uit het boek: “Ik laat me meevoeren in de flow die urenlang kan aanhouden, maar ook weleens dagenlang. In zo’n periode vergeet ik te eten en te slapen. Ik voel geen pijntjes, verlies alle besef van tijd en heb geen idee van wat er speelt in de wereld – en dat kan me ook niet schelen.” Dat klinkt alsof het één op één uit jouw leven is overgenomen. Klopt dat?
Klopt. Een vriendin van me, kunstschilder, herkende zich hier ook in. Ik denk dat deze vorm van bewustzijnsvernauwing universeel is voor mensen met een creatief beroep. In Nazomer beschrijf ik ook de niet te stuiten drang om dingen te creëren vanuit het kind, dat geen idee heeft waar die drang vandaan komt en vermoed dat ze ziek is, een dwangneurose heeft.

Vivian groeit op in een volksbuurt in Brabant en wordt vervolgens wereldberoemd. Jij groeide ook op in Brabant en je boeken zijn wereldwijd vertaald. In hoeverre lijk jij op Vivian?
Vivian heeft trekken van mij en ook weer niet. Ik ben begonnen met een paar jeugdherinneringen als uitgangspunt, maar gaandeweg het schrijfproces gaan personages voor zichzelf spreken en komt er een verhaal naar voren waarin alles onontwarbaar in elkaar overvloeit, feit en fictie. Ik heb me laten inspireren door de volksbuurt waarin ik deels ben grootgebracht, de wijk waarin mijn opa’s en oma’s en woonden. Families zoals die van Claudia heb ik veel gekend. Maar ook onze familie kwam wekelijks samen bij oma in de keuken om samen te eten en de nieuwtjes door te spreken. Als je een nieuw vriendje had, nam je hem mee. Die sociale lijm is tegenwoordig niet meer vanzelfsprekend.

De frictie die Vivian voelt, zal iedereen herkennen die een carrière nastreeft

Over de cover van Alles te verliezen (thriller, 2010) was de meest gestelde vraag: “Waar koop ik die jurk”? Omdat de vraag “Waar kan ik de jurk van de cover van Nazomer kopen?” geheid gaat komen, stel ik hem maar als eerste. Enig idee?
Goeie! Hij is ontworpen door Nelli Uzun, een Turkse ontwerpster. Ik ken Nelli niet, maar viel als een blok voor de foto. De eenzaamheid, het blikveld, de twee perspectieven; de oude erker en de glanzende skyline van New York. Twee werelden, één vrouw.

En dan verder in de categorie oppervlakkige vragen: in jouw boek stelt een journaliste aan Vivian de vraag: “In hoeverre heb jij je carrière te danken aan je uiterlijk?” Wat is jouw eigen antwoord daarop?
Het allereerste interview voor een glossy tijdschrift gaf ik in Frankrijk, dat was voor Rendez-vous. De fotografe en journaliste keken naar mijn dikke wenkbrauwen, mijn camouflagebroek uit de legerdump en mijn zwarte hoodie en doken vervolgens mijn kast in, waar ze één kan-ermee-door blouse vonden. Jurken en rokken had ik niets eens. Iemand zei toen tegen me: geen tijdschrift zal je ooit nog willen interviewen als je je stijl niet aanpast. Dus dat ben ik toen maar gaan doen. Die kleding was ook geen statement of zo, het was gewoon lekker praktisch. Ik was destijds vooral bezig met het schrijven en vol fotograferen van naslagwerken over dieren en deed de hoofdredactie van een dierenmagazine. Wat had ik aan hakken? We zullen nooit weten of mijn boeken even bekend zouden zijn geworden als ik stug was blijven rondlopen in kleding uit de legerdump en outdoor-zaken.

Voor mij gaat Nazomer over een vraag in hoeverre je toe wilt geven aan commercie. De creatieveling die al zijn liefde in zijn werk stopt, staat pal tegenover het grote geld dat om concessies vraagt. Is dat ook het verhaal wat jij wilt vertellen?
Voor mij is Nazomer vooral een boek over persoonlijke ontwikkeling en hoe die kan botsen met je afkomst en je familie, de cultuur waaruit je bent voortgekomen. Het gaat ook over de invloed van je afkomst op je levensloop en zelfbeeld. Vivian is een dromer en heeft ondanks haar succes op latere leeftijd geen positief zelfbeeld aan haar jeugd overgehouden, ze laat zich daarom sturen door adviseurs. Dat botst, je ziet het vaker gebeuren bij creatieve mensen.
De frictie die Vivian voelt, zal iedereen herkennen die een carrière nastreeft. Toen ik in 2007 was genomineerd voor de Gouden Strop met Close-up, woonden we in de Dordogne. Ik reed speciaal voor de nominatie naar Amsterdam en zat daar op een barkruk het verdict van de jury af te wachten terwijl een Franse vriend met mijn zoon op de introductieavond van zijn nieuwe, Franse school was. Close-up won niet, ik reed weer 1100 kilometer zuidwaarts en had een belangrijke gebeurtenis uit het leven van mijn kind gemist. Zo doe je steeds weer concessies met een onbekende uitkomst.

Met bijna twee miljoen verkochte boeken vraag ik me af hoe jij zelf de spanning tussen commercie en kunst ervaart.
De spanning die ik herken is dat je weet: zodra mijn creatieve werk erop zit, moet ik het meteen verantwoorden naar de lezers en media. Als je wilt leven van een creatief beroep moet je ervoor zorgen dat mensen je werk onder ogen krijgen. Het is echt niet genoeg om iets moois te maken, want iedereen wordt de hele dag door overstelpt met informatie.
Met Nazomer had ik het nog sterker dan met andere boeken: twee jaar lang zat ik grotendeels alleen in een kamertje, ondergedompeld in een andere wereld met jaren tachtigmuziek op de koptelefoon, en ineens ging húp, knipt het spotlight aan en moet ik dat hele proces terug weten te brengen tot hapklare oneliners. Het contrast is enorm, een schizofreen gebeuren. Het zijn twee verschillende werelden en ik heb altijd veel tijd nodig om te kunnen schakelen. Die ambivalentie deel ik met de Vivian uit Nazomer, al heb ik mijn grenzen inmiddels wel beter leren bepalen.

Nazomer ligt nu in de schappen en kun je natuurlijk bestellen bij bol.com.

Foto Eshter Verhoef © Carli Hermes