Daisy Mertens geeft al meer dan tien jaar les aan basisschoolleerlingen. Haar enthousiasme en belangstelling voor haar leerlingen zorgden ervoor dat ze in 2019 genomineerd werd voor de Global Teacher Prize. Uit meer dan honderd landen en duizenden genomineerden, wist Daisy Mertens een plek in de top tien te bemachtigen.
Als lerares op de basisschool weet Daisy als geen ander hoe belangrijk lezen voor kinderen is: “Taal en lezen is zo belangrijk bij de ontwikkeling van het kind, daar zet ik mij graag voor in.” Zeker nu veel leerlingen steeds minder boeken lezen, hoopt ze kinderen het belang en het plezier daarvan in te laten zien. “Lezen speelt een grote rol bij mij als juffrouw. Iedere dag geef ik een leesles. Of het nou begrijpend lezen is, technisch lezen of luisteren, alles komt aan bod. Ook de kennis van kinderen vergroten en plezier uit verhalen halen is erg belangrijk.”
Omgeving waarin je opgroeit
Helaas hebben steeds meer kinderen moeite met taal doordat ze niet genoeg aan het Nederlands worden blootgesteld. Sommige kinderen kunnen al, voordat ze naar de basisschool gaan, achterlopen. Volgens Daisy speelt de omgeving van een kind hier de grootste rol in. “Ieder kind staat anders in de samenleving. Het is niet vanzelfsprekend dat een kind thuis een kast vol boeken heeft of iedere avond wordt voorgelezen. Als ik naar de leerlingen bij mij op school kijk ligt het echt aan de omgeving waarin je opgroeit”, legt de juffrouw uit. “Heb je bijvoorbeeld een ouder/verzorger die dol is op lezen? Of lezen jouw vriendjes en vriendinnetjes graag? Dan stimuleert dat elkaar. Het is ook heel belangrijk dat je nadenkt over een bepaalde leescultuur die je tot stand wil brengen. In mijn ideale wereld is er een leeswereld, zowel thuis als op school. In een rijke omgeving vol boeken en waar lezen een bepaalde norm is.”
Lezen stimuleren
Kinderen op een latere leeftijd stimuleren om meer te lezen is geen makkelijke opgave. Maar, Daisy weet zeker dat dit gaat lukken. “Omdat de omgeving van een kind zo belangrijk is moeten meerdere factoren met elkaar samenwerken. Om kinderen meer te laten lezen is er gedragsverandering nodig en dat kost tijd. We moeten de hele omgeving van het kind aanwakkeren en organisaties zoals een bibliotheek spelen hierbij een grote rol. Het is niet vanzelfsprekend dat kinderen meteen iedere dag meer gaan lezen, dit is ook een stukje bewustwording en interesse”, vertelt Daisy.
Interesse aanwakkeren
“Zelf werk ik met leerlingen uit groep 7 en 8. Zij lezen voornamelijk WhatsApp- of Instagramberichten”, grapt Daisy. “Maar, ik wil laten zien dat andere teksten ook belangrijk zijn. Het is heel belangrijk om met de leerlingen te praten over de teksten, zodat kinderen het ook gaan begrijpen. Daarin kan ik me best voorstellen dat leerlingen daar niet altijd zin in hebben. Maar, juist het belang van teksten laten zien zorgt dat kinderen er meer grip op krijgen, dat wakkert de interesse. Ik gebruik wel eens recepten, handleidingen of technische verhalen. Tijdens je leven kom je in aanraking met veel soorten teksten. Ik probeer dit regelmatig te koppelen aan een taalles, zodat ze de waarde hiervan beter gaan inzien”, legt Daisy uit.
Boeken niet uit het oog verliezen
“Op dit moment is het boek ‘Leven van een loser’ erg populair bij mijn leerlingen. Maar ik probeer er wel voor te zorgen dat mijn leerlingen overige boeken niet uit het oog verliezen en kennis maken met meerdere schrijvers en schrijfstijlen.” Niet alleen verschillende schrijvers maar ook verschillende thema’s vindt Daisy belangrijk om met haar kinderen te bespreken. “Soms ben ik daar ook nog zoekende in. Bepaalde onderwerpen die ik aankaart zijn heel informatief. Verhalen over bijvoorbeeld geschiedenisonderwerpen zijn vaak informatieve teksten. Terwijl deze informatie juist leuk kan zijn om te verwerken in een non-fictie verhaal.”
Maar, hoe zorg je er dan voor dat kinderen deze boeken leuk gaan vinden om te lezen? Daar heeft Daisy een heel mooi voorbeeld van: “Als je kijkt naar de boeken van Arend van Dam. Tussen de regels door geeft hij heel veel informatie. In plaats van een informatieboekje over piramides te gebruiken, kun je ook teksten uit zijn boek lezen. Dat vinden kinderen toch veel leuker? Het voelt dan ook niet als een verplichting om te lezen, maar het maakt kinderen juist nieuwsgierig.”
Koppelen aan de praktijk
Los van het plezier van lezen is het ook goed om aan leerlingen te laten zien hoever je komt met taal. “Ik probeer daarom mijn lessen zoveel mogelijk aan de praktijk te koppelen. Laatst gaf ik een les waarbij kinderen zelf een smoothie recept mochten bedenken en schrijven. Toen de andere kinderen dit gingen uitvoeren was het mislukt. Dat is helemaal niet erg, maar dat laat wel het belang van begrijpend lezen zien. Dat niet alleen, ze zijn er dan ook echt zelf bij, een beter voorbeeld kan je niet hebben.”
Cultuur van boeken
“Het is heel goed dat we de focus op meer lezen houden. In het onderwijs zijn we daar heel scherp mee bezig en ik heb ook het idee dat boeken steeds meer terugkomen. Maar, we moeten elkaar daar scherp in houden.” Volgens Daisy zou die focus er eigenlijk ook niet hoeven te zijn, want lezen hoort een standaard in onze cultuur te zijn. “We moeten met zijn allen ervoor zorgen dat kinderen motivatie hebben om te lezen. Dit belang ligt niet alleen bij de ouders of het onderwijs, maar ook gemeenten, bibliotheken en de kinderopvang moeten hieraan bijdragen.”
