De Kinderboekenweek is begonnen en met trots presenteert Arend van Dam dit jaar het Kinderboekenweekgeschenk: De diamant van Banjarmasin. Het thema dit jaar is geschiedenis en wie is er beter geschikt dan de man die boeken vol geschiedenis schreef? In maar liefst acht verhalen neemt hij je mee in een kleine reis door een lange geschiedenis van komen en gaan.
Wat vond u ervan dat u het kinderboekenweekgeschenk mocht schrijven?
“Ik was totaal overvallen. Het was 1 november toen ik gevraagd werd. Ondertussen had ik al wel gehoord dat het thema dit jaar geschiedenis zou zijn en ik was voor de grap door een paar collega’s al aangetikt of ik niet aan het schrijven was. Ik dacht dat er natuurlijk allang iemand gevonden was, maar het tegendeel bleek waar toen ik naar een vergadering gelokt werd. Daar stond het CPNB voor mijn neus met champagne. Nou ik durfde natuurlijk geen nee te zeggen, ik vond het fantastisch om gekozen te worden. We zijn toen gelijk rond de tafel gaan zitten om alles te bespreken: Mag ik gewoon schrijven wat ik wil? Wie gaat er illustreren? Ik ging met genoeg informatie naar huis en moest zo snel mogelijk aan de slag. Het geschenk heb ik uiteindelijk binnen vier á vijf maanden geschreven, een aantal slapeloze nachten heb ik er wel van gehad. Maar met enorm veel plezier natuurlijk!’’
Het thema dit jaar is geschiedenis. Wat roept dat thema bij u op?
“Ik vind het een perfect thema want bijna al mijn boeken hebben wel een invalshoek met geschiedenis. Het voelt echt als mijn thema. Dat de keuze op mij is gevallen heeft daar wel mee te maken. Het CPNB heeft tegen mij gezegd dat de diversiteit van mijn boeken een grote rol heeft gespeeld bij hun keuze. Ik heb boeken geschreven zoals ‘De reis van Syntax Bosselman’ en ‘De bromvliegzwaan’. Deze boeken waren kennelijk een aanleiding om mij te vragen voor het geschenk.”
Was het moeilijk om vast te houden aan een thema?
“Het is zo dat de CPNB normaal tegen de geschenkschrijvers zegt dat ze zich niet aan het thema hoeven te houden. Dat werd tegen mij niet gezegd, want het was wel duidelijk dat ik mij met alle plezier op het thema zou storten. Geschiedenis is natuurlijk ook erg breed, het kan voor iedereen iets anders betekenen. Dit vind ik mooi om terug te zien op bijvoorbeeld scholen. Je ziet dat in kleuterklassen geschiedenis te maken heeft met dinosaurussen terwijl in groep 3 of 4 juist verhalen vertelt worden over ridders.”
In het boek vertelt u acht verschillende verhalen, is dat een keuze geweest?
“Nee ik heb heel lang zitten puzzelen… Ik heb zelfs modellen moeten maken. Het boek bestaat uit 96 bladzijdes, het was goed nadenken hoeveel verhalen ik daar in kwijt kon. Mijn hoofd had op het begin wel iets van twintig verhalen. Dit ging natuurlijk niet passen en toen ben ik gaan selecteren en schrappen. Ik besloot uiteindelijk om zeven of acht thema’s te kiezen. Ik wilde verschillende invalshoeken gebruiken in mijn verhalen die paste bij de rode draad.”
Zijn er belangrijke dingen die u mee heeft genomen in de verhalen?
“Het verhaal van Anton en het monster lag al wel te wachten. Ik wilde me heel graag verdiepen in het leven van Anton de Krom en daar voor kinderen iets mee doen. Toen ontstond eigenlijk het idee om langzamerhand terug te gaan in de tijd. Om je vervolgens af te vragen waar mensen vandaan komen en of ze zich thuis voelen. Ik ben vanaf daar verhalen gaan zoeken met verschillende invalshoeken, waarbij ik ook wilde dat ieder verhaal een andere bron had. Ik wilde graag acht verhalen schrijven en dat je dan aan het einde van het boekt snapt: een verhaal speelt zich af bij een schilderij, een verhaal bij een rechtbankverslag, een verhaal bij een voorwerp. Vervolgens zijn er verhalen in de verleden tijd geschreven de ander weer in de tegenwoordige tijd. Verschillende schrijfstijlen zijn belangrijk als je een boek schrijft met veel diversiteit.”
Wat zou u iedereen mee willen geven na het lezen van dit boek?
“Het zou mooi zijn dat je aan alle kinderen, die het boek gelezen hebben, de vraag zou stellen: Voel je je hier thuis? Dat alle antwoorden dan zijn: Ja, ik voel me hier thuis! Ik vind het belangrijk dat er recht aan ieder zijn verhaal wordt gedaan. Waar je ook vandaan komt en hoe je hier bent gekomen. Dat het boek niet alleen gelezen wordt door kinderen maar ook voorgelezen wordt aan kinderen van bijvoorbeeld vijf jaar. Die zullen misschien niet alles begrijpen van wat er in staat, maar dat is juist de kracht. Kinderen uit groep 8 begrijpen dingen juist weer anders. Die diversiteit is belangrijk. Dat ieder kind vervolgens naar huis gaat en aan hun ouders vraagt: Waar komen wij eigenlijk vandaan? Het is belangrijk om als kind serieus genomen te worden en te luisteren naar hoe zij tegen verhalen aankijken.”
Had u zoiets willen lezen als kind?
“Ja zeker, absoluut! Verhalen over geschiedenis, de wereld en andere volken. Kinderen denken heel anders dan volwassen. Zo vertel ik het Heldenverhaal in het boek. Ik was een jaar of twaalf toen ik erachter kwam dat mijn vader in de oorlog als dwangarbeider had gewerkt. Hij was dus niet de held die ik hoopte dat hij zou zijn. Hij heeft helemaal geen treinen laten ontsporen of mensen helpen onderduiken. Het is goed om te zien dat je dus rekening moet houden met etnische diversiteiten. Op die leeftijd verkeer je nog in kinderboekenland en alle verhalen over de Tweede Wereldoorlog waren heldenverhalen. Maar er zijn zoveel andere achtergronden die ook hún verhaal verdienen. Als ik vroeger als kind een boek las over de cowboys dan vroeg ik me maar 1 ding af: ‘Hoe voelen de indianen zich?’”
Heeft u een goede tip voor een nieuw thema?
“Ik heb wel eens gedacht aan het thema familie of vrienden. Het thema familie zou je natuurlijk ook wel kunnen betrekken bij geschiedenis, dat zie je in sommige verhaaltjes uit het boek ook wel terug komen. Maar het thema familie zou ik wel leuk vinden, dan krijg je ook zoveel verschillende verhalen en invalshoeken.”
