Vegan Vibes van Lisa Steltenpool is zowel shockerend als heerlijk

Weg met die negatieve bijsmaak aan het woord ‘vegan’. Lisa Steltenpool is vegan en diëtist, en zeker geen geitenwollensokken type dat met het vingertje wijst. In Vegan Vibes legt ze alles uit over de vegan lifestyle: wat doet dierlijke producten eten met ons klimaat en ons lijf. En vooral ook: wat doet plantaardig eten met ons. Een ding kan ik je vertellen: ik ging met een positief en geïnspireerd gevoel naar huis.

Zo, je derde boek is uit. Hoe voelt dat?
“Ja, super goed. Het is nu bij een andere uitgever en dat klikt veel meer. Zij hebben ook een fonds voor dit soort boeken. Dit boek is anders dan mijn anderen. Qua schrijven, stijl en opbouw is het wel hetzelfde, maar het is nu een stuk luxer. Meer pagina’s, dikker papier, hele goede vormgever.”

De vormgeving ziet er inderdaad super mooi uit, heb je je hier veel mee bemoeid?
“Ik mocht kiezen met welke vormgever ik wilde werken. Dus ik heb me goed georiënteerd en degene die het nu heeft gedaan is gewoon erg goed. Dit boek heeft best een zwaar onderwerp, het gaat onder andere natuurlijk over klimaatverandering en dierenwelzijn. Dat is niet mals, maar wel een wake-up call. Ik wilde dat wel positief verwoorden. Zelf heb ik een hekel aan alles dat negatief is. Je moet niet na het lezen van dit boek denken: “Ik geef het op, de wereld is naar de knoppen”. Het moet je een goed gevoel geven, dat je iets wil doen. Het moet mensen verleiden om bewuster te leven.”

Voor wie heb je dit boek geschreven?
“Je zou zeggen dat het voor de vegan groep is. Maar dat was mijn eerste boek. Vegan Vibes is er om mensen te verleiden om vaker plantaardig eten. Er is nu een hele grote groep met mensen die wel willen minderen met vlees en vis – zo’n 50% - maar niet weten hoe. Ze twijfelen dan of ze het wel goed doen, wat ze willen eten. Het is sociaal soms ook niet geaccepteerd. Die groep wil ik bereiken, en dat is natuurlijk ook een grotere doelgroep. Ik wil hen kunnen motiveren om gewoon te beginnen met kleine stapjes: drink je cappuccino eens met havermelk in plaats van koemelk.”

Een groot gedeelte van Vegan Vibes bestaat uit onderzoek. Je beschrijft namelijk ergens dat haantjes vergast of levend vermalen worden, omdat die natuurlijk geen eieren leggen. Ik kan me voorstellen dat bedrijven dit liever niet vertellen. Hoe ben je hier toch achter gekomen?
“Ik ben een keer bij een kippenboer geweest en heb ze gevraagd of zij dit ook doen. ‘Ja, helaas wel. Wij zijn er ook niet blij mee en doen het graag anders, maar dit is standaard’, was het antwoord. Ze kunnen die 45 miljoen haantjes niet laten leven. Toen ik zelf geïnteresseerd raakte in de vegan lifestyle, zo’n tien jaar geleden, heb ik in een raptempo allerlei documentaires gekeken en boeken gelezen.”

Dus het is vooral de kennis die jij de afgelopen jaren hebt gedaan, of zit er ook veel nieuwe research tussen.
“Ik doe altijd nieuwe research, want ook op het gebied van voeding kunnen aanbevelingen veranderen. Dus wat is de stand van zaken, wat is de huidige wetgeving. Ik ben zelf diëtist, dus ik had al een goede fundering. Veel wist ik al, ik moest alleen de onderbouwing erbij halen.”

Je hield zelf enorm van kaas, maar als je natuurlijk vegan bent mag je dat niet meer eten. Hoe moeilijk vond je dat?
“Ik heb het inmiddels negen jaar niet gegeten en mis het totaal niet. Maar toen vond ik die gedachte vreselijk! Maar kaas heeft natuurlijk alles wat mensen lekker vinden: het is vet, zout, heeft een stofje waardoor je meer wil eten. Het vinkt alle boxen. Maar je hebt nu bijvoorbeeld ook hoge kwaliteit vegan kaas, van noten en echte schimmels. Super lekker. Maar het is een transitiefase. Bijna niemand wordt in een keer vegan. Net als met melk: de eerste keer dat ik sojamelk dronk is nu twaalf jaar geleden. Maar ik weet het nog zo goed. Ik kreeg het glas niet eens leeg, de smaak was zo heftig. Maar nu proef ik het niet meer. Laatst kreeg ik zelfs cappuccino en de eerste slok vond ik meteen smerig. Het was koemelk, maar ik was dat gewoon niet meer gewend. Je moet volhouden en vooral ook kijken naar verschillende smaken en merken. Er zit vast iets tussen dat jij lekker vindt.”

Als je de vegan lifestyle wil volgen, dat kan voelen als een hele grote stap. Hoe pak je dat het beste aan?
“Je moet het echt willen, er echt achterstaan. En dat begint door alle informatie toe te laten. Ik heb veel gelezen en beelden gezien die ik heel heftig vond. Het paste niet meer bij de dingen waar ik voor stond. Dit dier gaat dood voor mijn eten, ik wil dat niet. Maar niet iedereen heeft die opvattingen zo sterk als ik. Het gaat wel helpen als de alternatieven voor vlees en zuivel beter worden.”

Wat zijn volgens jou de misvattingen van vegan zijn?
“Veel mensen denken dat je het alleen doet voor de dieren. Het is meer een soort lifestyle. Ik wil leven in een wereld waarin we goed met elkaar om gaan en dieren niet basaal gebruikt worden.

Om te beginnen bij je lichaam, wat is er beter aan plantaardig eten?
“Met plantaardig voedsel bespaar je je lichaam dat er veel slechte stoffen binnen komen. Zo dicht mogelijk aan het begin van de voedselketen eten, dus planten, is whole food plant based. Hiermee krijg je veel minder calorieën binnen, val je gemakkelijker af en blijf je ook makkelijker op een gezond gewicht. Daarnaast krijg je minder dierlijke vetten en cholesterol binnen, wat gunist kan zijn ter preventie van hart- en vaatziekten. Dierlijke vetten en heemijzer is al in verband gebracht met diabetes en dat krijg je binnen via vlees. Bijvoorbeeld met tonijn: de oceaan is natuurlijk vervuild. De tonijn eet veel kleine visjes die vol zitten met zware metalen. Die gifstoffen hopen zich in de tonijn op. Daarom mogen zwangere vrouwen deze vis ook niet eten. Dit bespaar je jezelf als je meer vooraan in de voedselketen eet.”

Maar je hoort ook vaak dat als je vegetariër of vegan bent je geen vitamine D of B12 binnen krijgt.
“Klopt, ik raad ook altijd aan om tabletjes D en B12 bij te slikken. In Nederland is D sowieso een probleem, en vitamine B12 zit niet in planten. Maar ook dieren in de vee-industrie krijgen voedingsstoffen aangevuld in hun veevoer, waaronder vitamine B12. Dus of je het nou via het dier krijgt of zelf inneemt; dat laatste is beter omdat je dan ook niet de slechte stoffen binnenkrijgt die vlees met zich meebrengt.”

Maar het kan niet alleen maar voordelen hebben, toch?
“Nee, zeker niet. Het grootste nadeel voor mij is het sociale aspect. Ik was laatst met een etentje met de vegetariërsbond. De kok vroeg: “wie is vegan en wie is normaal?” Nou, dan schaam je je enorm.”

Je studeerde voeding en diëtetiek omdat je meer wilde weten over gezonde voeding nadat je vegetariër werd. Alleen veel docenten vonden het maar raar, en zelfs de Schijf van Vijf was hierin niet ingespeeld. Tegenwoordig raden zij wel meer aan om plantaardig te eten, denk je dat het komt door mensen zoals jij, en anderen bekende acteurs en zangeressen, die het meer uitdragen?
“Ik denk zeker dat het Voedingscentrum de consument in de gaten houdt. Bewuster leven past bij de toekomst. We kunnen niet de hele wereldbevolking voeden met vlees. Als Nederlander hebben wij al meerdere aardbollen nodig om onze levensstijl te bekostigen. Die hebben we niet. Als we allemaal gezond willen eten, en met de juiste voedingsstoffen dan moeten we meer plantaardig gaan eten. Met dierlijke voeding gaan we dat niet meer redden. De oceaan kan in 2050 leeg zijn als we zo doorgaan.”