Miriam Lancewood: “Leven in de natuur is bevrijdend”

De Nederlandse Miriam Lancewood ontmoet tijdens een reis de Nieuw-Zeelandse Peter en besluit met hem in de Nieuw-Zeelandse wildernis te gaan leven. Een heel ander leven dan wat ze in Nederland gewend was. Over haar avonturen schreef ze het boek ‘Mijn leven in de wildernis’. Janneke Siebelink, hoofdredacteur van online magazine lees.bol.com, interviewde haar over hoe het was om als vegetariër te gaan jagen, hoe het is om zonder mobiel te leven en hoe Miriam is veranderd als mens.

“Ik ga mijn eigen weg.”

Hoe was het om weer in Nederland te zijn?
Hartstikke leuk. Omdat mijn familie in Frankrijk woont, ben ik de afgelopen jaren nooit naar Nederland gekomen. Er was geen noodzaak. De laatste keer dat ik in Nederland was, was in 2008. Dus ik vond het hartstikke leuk om daar weer eens rond te rijden.

Maar dan ook meteen in de drukke stad, in Amsterdam. Hoe heb je dat ervaren?
Omdat het zo’n groot contrast is, vind ik het juist extra leuk. Als ze hadden gezegd: nu moet je voor altijd hier leven, dan had ik er vast niet zo’n zin in gehad. Maar het is leuk omdat het van korte duur is.

Wat mis je in de natuur het meest uit de westerse samenleving?
Niet zo heel veel, eigenlijk. Mijn familie natuurlijk, daar heb ik best wel weinig contact mee. En soms ook wel muziek en muziek maken. Ik heb daar geen instrument en ik kan natuurlijk niet mijn gitaar meenemen.

Kennelijk is er ontzettend behoefte om te doen wat jullie doen, want het boek verkoopt ontzettend goed. Mensen zijn geïntrigeerd en willen het diep van binnen, maar hoe komt het dat zo weinig mensen er daadwerkelijk voor kiezen? Is het een angst om heel dicht bij jezelf te komen?
Ja, ook en het is moeilijk om je eigen weg te kiezen. Want iedereen, je ouders, je familie, heeft verwachtingen van jou, en dan moet je zeggen: “ik ga die verwachting niet aan, want ik ga mijn eigen weg kiezen.” Dan moet je dus de mensen van wie je houdt teleur stellen en dat is heel moeilijk. Natuurlijk niet als je een dagje zonder telefoon loopt, maar om helemaal weg te zijn van de maatschappij. Mijn ouders vonden het ook niet leuk dat ze drie maanden lang niet wisten waar ik was en of ik nog leefde. Nu vinden ze het heel leuk, maar in het begin was het even wennen. En toen moest ik toch tegen ze zeggen: “ik ga mijn eigen weg.”

Wat was het kantelpunt dat je besloot dit te gaan doen?
Ik denk Peter. Het gaat al veel langer terug. Elf jaar geleden heb ik hem ontmoet in India en hij leefde op dat moment al heel anders. Hij zei: we kunnen ook op een andere manier leven. Pas vier jaar later gingen we de wildernis in. Voor die tijd zijn we alleen maar aan het reizen geweest en ik heb een jaartje gewerkt als docent in het speciaal onderwijs. Maar dat andere leven begon toen al, eigenlijk.

Ontspullen en een race tegen de klok

Wat heeft het je tot nu toe het meest gebracht?
Het leven zelf, eigenlijk. Daarvoor had ik het gevoel dat ik alleen maar aan het rennen was. Als ik nu naar anderen kijk, denk ik: dat is toch niet echt leven? Dat is gewoon rennen rond de klok. De klok bepaalt alles.

Wat voor tips zou je geven aan mensen die ook in de wildernis willen leven of hun eigen weg willen kiezen?
Begin met ontspullen. Gewoon die rotzooi weggooien die je toch niet nodig hebt, maar waar je wel voor moet betalen en waar je dus voor moet werken. Zoals een mobiele telefoon, internet en een computer. Dat kost allemaal geld. Dus het beste is om dat allemaal weg te gooien. (Lacht.) Dat kan natuurlijk niet. Maar het werkt erg bevrijdend om minder spullen te hebben.

Maakt het je boos als je ziet hoe mensen met de natuur en de wereld omgaan?
Ik ken de emotie boosheid niet zo. Die emotie is bij mij vrijwel verdwenen de laatste jaren. Dus ik ben er niet echt boos om, maar ik zie het wel allemaal en dat is belangrijk. Aan de andere kant, ik vloog over Rusland naar Nederland toe en ik keek uit het raampje en ik zag zoveel wildernis. Al die bergen en ik zag een heel groot meer. En wij denken dat er geen natuur meer over is. Dat is dus niet zo.

Ben je niet bang dat mensen door de mooie verhalen die je schrijft de natuur als een soort attractiepark gaan zien, dat ze dat ook weer gaan claimen?
Maar dat is nu ook al zo, toch? Mensen willen de natuur consumeren, net als een drankje, maar dat kan natuurlijk niet. Ik denk dat heel veel mensen toch een beetje ontevreden thuiskomen. Dan is het niet helemaal wat ze ervan verwacht hadden. Mensen willen een connectie met de natuur, maar dat kun je niet krijgen in een of twee weken. Dat duurt veel langer.

Hoe was de eerste maand in de natuur voor jou?
Ik moest helemaal tot rust komen, tot ik in hetzelfde ritme was als van de natuur. De natuur is veel langzamer dan onze geest. Na twee weken zit ik een beetje in hetzelfde ritme en dan voel ik me verbonden met de natuur. Maar ja, veel mensen gaan niet langer dan twee weken op vakantie. In die eerste twee weken voel ik me onrustig en verveel ik me dood. Verveling hangt samen met een snelle geest. Dan denk ik: jeetje, daar zitten we dan. We hebben geen ruk te doen.

Hoe ging je dan om met die verveling?
Gelukkig wist Peter wel dat dat lag aan de geest. Hij zei: “ga maar gewoon even niks doen.” Maar ja, dat is juist het moeilijkste. “Na verloop van tijd voel je je beter.” Daar moest ik dan maar op vertrouwen, dat dat zo was. Gelukkig was dat ook het geval. Na twee, drie weken merk je er weinig meer van en na een maand denk je: eigenlijk ben ik best wel veranderd, wat minder rusteloos.

Veiligheid is een illusie

Wat heb je voornamelijk geleerd over jezelf en Peter?
Ik heb geleerd dat veiligheid een illusie is. Ik voel me niet veiliger als ik een huis, een gezin en een baan heb. Ik heb ontdekt dat veiligheid vooral in jezelf zit. In al die jaren is er in mij een innerlijke kracht gegroeid die niet wordt beïnvloed door beledigingen of complimenten. De wildernis heeft me geleerd om helemaal open en heel erg kwetsbaar te zijn. Dat is een innerlijke kracht die niemand me kan afpakken. Peter zei een keer dat hij te oud is om nog dingen te doen die hij niet echt wil doen. Hij is nu 63 en er kan van alles gebeuren. Op die leeftijd zijn er mensen die een hartaanval krijgen en onverwachts doodgaan. Peter is gezond, maar vanwege zijn leeftijd vindt hij het leven niet vanzelfsprekend. Dat is een goede les voor mij, want ook al ben ik pas 33, ook ik zou het leven niet vanzelfsprekend moeten vinden. Je leven kan om wat voor reden dan ook afgelopen zijn en ik wil nergens spijt van hebben.

In je boek schrijf je dat Peter zegt: “Op een dag, lieve Miriam, ga ik dood. Dat is erg droevig, maar het is nu eenmaal de prijs die we betalen voor ons leven samen.” Wat als hij eerder overlijdt dan jij?
Dan zit ik hier dus in mijn eentje. Maar omdat ik dat weet, hoop ik dat ik me daar een beetje op kan voorbereiden. Ik denk dat het het ergste is als je onvoorbereid bent. Mensen die even oud zijn, denken vaak dat ze samen oud gaan worden, maar dat is soms helemaal niet het geval. Dus don’t take each other for granted. Geniet van elke dag.

Heb je de sleutel tot geluk gevonden?
De sleutel tot geluk is een lege, heldere geest. Als mijn geest vol zit met zorgen over de toekomst en het verleden, tijd en geld, werk en deadlines zit, leef ik in een abstracte wereld in plaats van de echte wereld. Dan zie ik al het mooie om me heen niet meer en leef ik niet in het moment. Ik heb ervaren dat natuurlijke schoonheid de geest geneest. Fysieke energie en geluk krijg je er zomaar bij.

Jullie hebben geen kinderen. Zou je wel kinderen willen?
Nee, want dan zou ik mijn hele leven moeten omgooien en daar heb ik helemaal geen zin in.

Je zou ze dus niet mee willen nemen in jullie leven en dat op ze overbrengen, zodat ze het ook weer doorgeven?
Eerst dacht ik dat dat zou kunnen, maar na een jaar zag ik dat dat onmogelijk zou zijn. We hebben wel vrienden die dat een klein beetje hebben geprobeerd. Wel in een andere setting, maar in ieder geval op het platteland en zonder elektriciteit en zo, maar die vinden het ook onmogelijk. Ze wonen nu in de stad. Want stel dat mijn kind ziek wordt en ik moet dan nog vier dagen lopen naar de dichtstbijzijnde zandweg, waar ik een lift moet zien te krijgen naar een dokter. Dat wordt lastig.

Jagen en vallen zetten

Jullie geven ongeveer 35 euro per week uit eten. Denk je dat het mogelijk is om helemaal zonder geld te leven?
Wij dachten in het begin dat dat mogelijk was, maar dat kan eigenlijk niet. Misschien in Europa wel, want daar kun je vruchten en noten vinden. Maar in Nieuw-Zeeland is er niks te vinden in de bergen.

Heb je weleens zo’n honger gehad dat je dacht: we stoppen ermee?
We zijn weleens wakker geworden met buikpijn van de honger. Toen was ik nog niet zo bekwaam in het jagen en vallen zetten. Toen zei Peter: “misschien maakt vlees het verschil.” En dat was zo. Ik ben meer energie gaan stoppen in het jagen en vallen zetten en toen had ik mijn eerste possum. Toen hadden we het ’s nachts veel warmer. Het vlees geeft dus genoeg energie om ons warm te houden.

Je bent officieel vegetariër.
Nu niet meer, natuurlijk. Maar zo ben ik opgegroeid en dus was het voor mij heel moeilijk om dieren te doden. Maar ik heb nooit vlees gekocht in de winkel. Ik zei: “als ik vlees eet, dan dood ik het zelf,” en dat is ook veel gezonder. Alle zoogdieren zoals geiten, ratten en varkens, zijn boventallig geworden in Nieuw-Zeeland, die zijn allemaal uit Engeland geïmporteerd. Ze hebben geen natuurlijke vijand, dus ze zijn enorm in aantal toegenomen. Daarom moedigt de overheid aan om op ze te jagen.

Wat is tot nu toe een van de mooiste reacties geweest op het boek?
Gisteren kreeg ik een e-mail van een vrouw die had geschreven: het raakt me in mijn hart. Dat vond ik erg mooi. Voor de rest zijn mensen heel erg geïnspireerd. En soms krijg ik een mailtje van mensen die niet het boek hebben gelezen, maar mij op tv hebben gezien. Dat zijn veganisten en die zijn vooral boos dat ik dieren dood. Nu heb ik op mijn website gezet dat ik vegetariër ben geweest, dat ik heel veel respect heb voor dieren en dat er in Nieuw-Zeeland geen vruchten en noten zijn, anders was ik wel vegetariër gebleven.

Kun je dit soort dingen veel makkelijker loslaten dan vroeger?
Ja, want ik voel me er niet persoonlijk door gekwetst, het klopt namelijk. Ik dood dieren, dat kan ik niet ontkennen. Het is een vaardigheid die ik heb geleerd en ik ben heel trots dat ik kan overleven.

Voorbereiden staat beetje haaks op vrijheid

Wat hoop je over te brengen met je boek, wat hoop je dat mensen eruit halen?
Ik hoop dat mensen denken: he, ik kan ook op een andere manier leven. Als ik heel weinig uitgeef, dan hoef ik niet te werken en dan kan ik iets doen met mijn tijd dat ik leuker vind. Als mensen minder spullen zouden hebben en minder zouden consumeren, zouden ze een veel leuker leven hebben.

Waar droom je nu nog van?
Misschien is het helemaal niet goed om een droom te hebben in de zin van een ideaalplaatje, want als je het ideaalplaatje in je hoofd hebt, valt de werkelijkheid heel erg tegen. Dus nu doen we gewoon wat op ons pad komt. Mijn droom is eigenlijk om anders te blijven leven. Peter en ik zijn nu in Europa en we willen vanuit Frankrijk dan richting het oosten wandelen.

Bereid je je daar op een bepaalde manier op voor?
Nee. Voorbereiden staat eigenlijk een beetje haaks op vrijheid. Hoe meer we de toekomst plannen, hoe minder vrijheid er is op het moment zelf.

Daarmee sluit je andere mogelijkheden af.
Ja, inderdaad. Vorige week hadden we een bus geboekt om naar mijn zusje te gaan. Maar dan sluit je dus de mogelijkheid om iemand tegen te komen die daar toevallig ook heen gaat. We hebben dan geen tijd voor ontmoetingen of om met iemand te kletsen omdat we de bus in moeten. Daar hebben we een verschrikkelijke hekel aan. Dus dat doen we niet meer. We gaan nu gewoon weer wandelen en niets meer plannen. Ik vind plannen echt een gevangenis.

De verkoop van de boeken en dat het wordt vertaald in alle landen en wat dat dan weer opbrengt, verschaft extra vrijheid.
Het geld, bedoel je? Ja, maar het kan ook een beperking zijn als ik daar teveel in opga. Ik zie het boek als een kans. In november willen ze me in Londen hebben voor de boekpromotie daar en dat opent misschien weer deuren naar Amerika. Misschien kunnen we wel naar Amerika voor de boekpromotie. Dat zou fantastisch zijn, dan kunnen we daar ook weer rondlopen.