Annemiek Leclaire over Minder moeten, meer leven: “Navigeer op je helderste sterren”

Dit is herkenbaar voor velen: je dagen zitten vol met zelfgekozen leuke en uitdagende activiteiten, maar alles bij elkaar voelt het toch niet echt bevredigend. Annemiek Leclaire deed er bij haarzelf onderzoek naar en sprak er met deskundigen over. Het resulteerde in een inspirerend boek voor iedereen die het gevoel heeft dat zijn of haar volle leven alles behalve voelt als voluit leven. Ik interviewde haar aan de rand van het Amsterdamse IJ over haar boek Minder moeten, meer leven.

Heilzaam niksen

Onderweg naar onze afspraak stuur ik haar een bericht met de vraag of ze misschien ook een halfuur eerder kan. Dat was geen probleem. Mooi, want zo kon ik de activiteiten van mijn dag als een perfecte puzzel in elkaar schuiven. Nog slechts een paar honderd meter verwijderd van onze afspraak, nam ik precies op tijd het pontje. Die voer alleen de verkeerde kant uit. De dode tijd dan maar benutten om nog wat mails te doen en social media te checken. Uiteindelijk stapte ik een tikje gehaast precies een half uur te laat het afgesproken etablissement binnen. Annemiek Leclaire zat daar heerlijk rustig achter haar café latte helemaal niets te doen. “Het had zo’n heilzaam moment voor je kunnen zijn”, zegt ze lachend als ik vertel over mijn boottochten. ''Je had bijvoorbeeld kunnen zien hoe mooi de mist hing over het IJ. Of gewoon even een adempauze kunnen nemen. Ik kan zelf echt genieten van onverwachts wat extra tijd.“ We zitten meteen op het onderwerp van ons interview. Leclaire vertelt dat ze alle social media apps van haar telefoon heeft gehaald; het geeft haar veel meer vrijheid en rust, bijvoorbeeld om even te kunnen niksen door een afspraak die te laat komt.

Gerealiseerd

Leclaire bedrijft onderzoeksjournalistiek, of eigenlijk zelfonderzoeksjournalistiek. “Ik schrijf al zo lang als ik journalist ben, of eigenlijk al vanaf dat ik kind was, over de vragen die ik heb. En vaak zijn dat persoonlijke vragen. Waarom gedraag ik me zoals ik me gedraag, waarom voel ik wat ik voel en waar struikel ik toch steeds weer over? Dat ga ik dan onderzoeken met de pen. Zo heb ik ook dit boek geschreven.” In haar boek klinkt door de citaten van geleerde anderen, steeds Leclaires eigen authentieke stem. De stem van iemand die door schade en schande haar eigen waarheid gevonden heeft, niet van horen zeggen maar als zijnswerkelijkheid. Als je dat bereikt is hetgeen je bespreekt geen theorie meer maar een levende praktijk. Leclaire is, misschien meer dan ze zelf al doorheeft, een leraar geworden. Een inspirerend voorbeeld waarvan je ter harte wilt nemen wat ze te zeggen heeft. En bij wie je kwetsbaar durft te zijn over je pijn en wat je tegenhoudt. “Voor mij is het hart van alles dat je in verbinding bent met jezelf, met de ander en met wat je aan het doen bent”, zegt Leclaire. Dat noem ik ‘in flow zijn’. Maar dat is niet iets dat je zo maar eventjes klaarspeelt. Werkelijk bezield zijn is de uitkomst van iets.”

Ongemak

Mensen kunnen vol zitten met alleen maar leuke en interessante dingen en toch missen bezield te zijn. Leclaire: “Je kunt bijvoorbeeld een fantastische reis maken en nog steeds niet aanwezig zijn op de plek waar je bent. Terwijl je hier gewoon voor je eigen deur een kopje koffie kunt drinken en helemaal in rust kunt genieten van de zonnestralen. Aanwezig zijn in waar je bent. Voelen waar je bent. In je rust. Dat is voor mij de flow die ik zocht.” Maar hoe kom je daar? Leclaire zegt dat er meestal eerst een crisis nodig is voor mensen die de zoektocht naar een meer authentiek leven willen aangaan. Bijvoorbeeld een burn-out of een ongeluk. Hoe zou je dat kunnen bereiken, zonder eerst een emotionele dip? Leclaire: “Dat begint met leegte welbewust creëren in de dag. Dat je bepaalde dingen niet doet. Niet je mail checkt of erop uit gaat, maar gewoon even niksen. En dan het ongemak ervaren. Net als jij net op de boot. Doe niks en kijk wat er gebeurt. Gewoon even zitten.”

Eerst breken dan groeien

“Maar daar voelen mensen zich vaak veel te druk voor,” vervolgt ze. “Sta daarom eerst eens stil bij wat je echt belangrijk vindt, zodat je kunt gaan navigeren op je helderste sterren. Wat is echt van belang en welke andere dingen horen daarbij? Dan kom je er achter dat veel van wat je allemaal aan het doen bent makkelijk minder kan.” En als je geen antwoord weet op de vraag wat je nou eigenlijk wilt, wat dan? “Dan kun je eerst bijvoorbeeld een halve dag eens niks doen en het ongemak ervaren. Op een gegeven moment zul je merken dat je langzaam landt. Je moet eerst even die ongemakkelijke leegte in, anders blijf je vluchten in drukte. Als dat vervelend voelt is dat helemaal niet gek. Bij voluit leven hoort ook af en toe pijn kunnen verdragen. Elke keuze die je maakt betekent hoe dan ook verlies. Dat je bijvoorbeeld opgeeft op het werk een constante uitblinker te zijn. Dat kan heel pijnlijk zijn, omdat je niet weet wie je bent als je niet uitblinkt. Die pijn zul je eerst moeten verdragen. Het is normaal dat te voelen. Voor persoonlijke verandering geldt sowieso meestal dat je eerst een beetje moet breken om te kunnen groeien. Dat klinkt dramatischer dan het is. Mensen zijn veel veerkrachtiger dan ze denken.”