Paul van Loon krijgt nog steeds kinderen aan zijn tafel die dol zijn op zijn boeken. “De lezers van Dolfje Weerwolfje zijn nog steeds hetzelfde als 25 jaar geleden. Ze doen hetzelfde, hebben hetzelfde enthousiasme. Er is bij hen niets veranderd, maar wel bij de oudere kinderen.” Dat is namelijk waar een groot deel van de ontlezing onder jongeren plaatsvindt. Een probleem dat Paul van Loon vreselijk vindt. Want als iemand bevlogen praat over boeken, dan is het deze auteur wel.
Maar wat doet Paul dan zelf om ervoor te zorgen dat lezen leuker wordt? “Op de allereerste plaats schrijf ik boeken die kinderen graag lezen. Dat is het belangrijkste wat ik kan doen. En voorheen ging ik ook veel het land in om vragen van kinderen te beantwoorden, maar dat kan nu even niet.” Toch blijft hij niet bij de pakken neer zitten en las hij elke dag, een aantal maanden lang een boek voor in video’s die te zien zijn op YouTube. Daarnaast werkt hij samen met uitgeverij Zwijsen en Blink aan grote projecten om kinderen aan het lezen te krijgen en schrijft hij dunne Dolfje’s, vol met tekeningen voor de beginnende lezer.
Het begint bij de basis
“Weet je dat het rare is dat er meer dan tienduizend kinderen van de basisschool komen die helemaal niet kunnen lezen?”, vraagt Paul. “Je vraagt je af hoe ze dat voor elkaar krijgen. Maar de basisschool is zo belangrijk. Je ziet ook vaak dat de leraren zelf helemaal niet van lezen houden. Hoe ga je de kinderen het dan bijbrengen? Ik kom wel eens bij scholen in een klas van 12 plus en vraag dan wie er zelf leest. Er gaat dan vaak maar een vinger omhoog”, vertelt Paul. “Lezen is helemaal niet cool, en dat is ernstig.” Volgens de auteur mag de leeslijst dan ook wel eens aangepakt worden. “De boeken die vaak op de lijst staan zijn van auteurs van middelbare leeftijd die schrijven over hun seksuele perikelen of strubbelingen uit hun jeugd. Laat het maar bij de belevingswereld van het kind passen. Waarom staat er geen fantasy op de lijst? Of poëzie, liedteksten. Het gaat er vooral om dat ze zien hoe leuk lezen is.”
Wegvluchten
Naast dat lezen goed is voor de taalontwikkeling van een kind, ziet Paul ook erg het emotionele aspect. “Een boek is zoveel meer. Je hebt geen idee wat je mist als je niet leest.” Maar deze feedback kreeg hij ook meermaals terug van lezers die nu ouder zijn. “Ik sta de laatste jaren op de Dutch Comic Con in Utrecht. Daar komen allemaal mensen verkleed als superhelden. En als ik dan boeken aan het signeren ben staan er mensen aan mijn tafel met tranen in de ogen die mij bedanken voor Dolfje. Ze zeggen dat Dolfje hun jeugd heeft gered. Achteraf zie ik pas wat een boek doet. Maar het is wel waar dat je kunt wegvluchten in een boek of juist daar je geluk zoeken.”
De kracht van het fysieke boek
Als je vraagt wat het met Paul doet dat kinderen minder lezen zegt hij meteen: “Dat is fout”. Want “lezen geeft toegang tot plekken en personen waar je anders nooit komt.” Hij heeft hier ook een mooie metafoor voor. “Stel je voor: je staat in een lange gang en je leest niet. Links en rechts zijn allemaal deuren. En in die gang lopen allemaal mensen langs je en gaan een deur in. Maar jij niet, want je leest niet. Terwijl lezen juist de sleutel is tot die deur, en zo blijf je alleen achter.” De auteur pleit ook vooral voor het fysieke boek. “De meeste kinderen hebben een lievelingsboek. Dat is anders dan een digitaal boek, want je kunt dit echt meenemen. Het heeft gewicht, je legt hem onder je kussen. Het ruikt en voelt op een bepaalde manier.”
Dat Paul boeken belangrijk vindt neemt hij ook mee in zijn theatervoorstellingen. “Ik heb een Limburgs sagenboek uit de boekenkast van mijn vader. Het komt uit 1915.” Aan het begin van de voorstelling vraagt Paul aan zijn publiek of zij weten hoe oud dat boek is. “Dat weet natuurlijk niemand. En als ik zeg dat het ruim honderd jaar is, geloven ze het bijna niet. Ik zeg dan ook vaak dat hun telefoontjes maar een jaar of drie meegaan. Maar zo’n boek kan oneindig lang mee.”
Kriebeltekentjes
Dat Paul zo van boeken houdt zit er al vanaf jongs af aan in. Hij las veel, of zoals hij het zelf zegt, hij “ontdekte het wonder van het lezen. De kunst van het lezen”. Hij vervolgt: “Kijk naar baby’s. Die kunnen nog niet praten, maar zijn al snel bezig met het vormen van woorden. Het is een van de grote momenten als het eerste woordje eruit komt. Mama of papa. Maar diezelfde ervaring heb je als je leest. In boeken zie je allemaal vreemde kriebeltekentjes. En op een dag komt het magische moment dat die kriebeltekentjes open gaan en lees je het woord. Dat is zo’n ontdekking. Daarna gaat er een hele wereld voor je open. Dat blijft zo mooi en bijzonder.”
© TUFFCAT MEDIA
