Marina van der Wal: "Na de eerste keer seks begint het pas!"

“Waar komen baby’s vandaan?” In hun nieuwste boek Vrij(be)wijs laten Marina van der Wal, opvoedkundige, en Bram Bakker, psychiater, zien hoe je het beste met deze vraag kunt omgaan als ouder. Op basis van hun eigen ervaringen en de laatste onderzoeken schrijven zij met heel veel humor over onderwerpen als porno, liefdesverdriet en geaardheid.

Er zijn veel boeken over seksuele voorlichting. Wat maakt Vrij(be)wijs anders dan andere boeken over seksuele voorlichting?
Marina: De meeste boeken over seksuele voorlichting zijn vooral gericht op seks. En dan de lichamelijke en mentale ontwikkeling en ervaring. Wij zijn er van overtuigd dat deze onderwerpen in een boek over seksuele opvoeding horen, maar ook dat praten met je kinderen over seksualiteit verder gaat dan deze thema’s. Over het gebruik van social media, over intimiteit, over vriendschap én over het voorbeeld dat je als ouders aan je kinderen geeft.

Wat voor invloed heeft social media op seksuele voorlichting?
Marina: Social media trek ik graag even door naar het grotere geheel: internet. Alle informatie is tegenwoordig beschikbaar. Een kleuter die plaatjes van katten zoekt heeft bij het intikken van het woord ‘poes’ grote kans om allerlei afbeeldingen op het beeldscherm te zien die helemaal niets te maken hebben met de kat die zo lekker kan liggen snorren in de vensterbank.

De uitdaging voor ouders

Veel ouders vinden seksuele voorlichting nog steeds een lastig onderwerp. Hoe kunnen zij zich hier overheen zetten?
Marina: Vergeet dat het over jou en jouw ervaring met seks gaat. In Vrij(be)Wijs lees je hier ook tips over!

Marina, jij praat als het om opvoeding en seksuele voorlichting gaat over handig en niet handig. Wat doen ouders nu niet handig als het gaat om seksuele voorlichting?
Marina: De valkuil waar we als ouders bijna allemaal inkukelen, is het idee dat onze kinderen “alles al weten”. Ze hebben de klok horen luiden. Verschillende keren zelfs. Maar de klepel moet je toch nog altijd zelf aanreiken.

Waar ligt de uitdaging voor ouders?
Marina: De grootste uitdaging die we als ouders hebben, is om geen oordeel te hebben over de verhalen die onze kinderen vertellen. Natuurlijk heb je jouw eigen mening. Maar hou die in eerste instantie, en misschien zelfs in de tweede en derde instantie, even voor je. Laat kinderen uitpraten en stel vragen.

Kijken ouders nu anders naar seksuele voorlichting dan vroeger?
Marina: Ja, ouders kijken hier wel anders naar: zo als Bram altijd zo mooi zegt “porno is geen taboe meer, maar seks en intimiteit nog steeds wel!” De wereld is ook heel erg veranderd; wij zijn bijvoorbeeld niet opgegroeid met social media die een enorme invloed heeft op de ontwikkeling van onze kinderen maar ook van die van ons zelf.

Het samen schrijven

Hebben jullie alles in het boek verwerkt wat jullie wilden behandelen of zit er nog meer in voor bijvoorbeeld een vervolg?
Marina: Dat vervolg zal er komen als we het gevoel krijgen dat er nog veel mist, maar dat hangt vooral af van de reacties van de lezers natuurlijk.

Hoe kwamen jullie erbij om dit boek samen te schrijven?
Marina: Bram heeft een prachtig boek geschreven, Over seks gesproken. Voor mij was dit boek aanleiding om contact met hem op te nemen.

Wat hebben jullie van elkaar geleerd tijdens het schrijfproces?
Bram: Ik doe altijd mijn best om zo begrijpelijk en gewoon mogelijk te schrijven, maar daarin is Marina nog een paar klassen beter, heb ik geleerd. Marina: Uiteindelijk beïnvloed je elkaar; dat is ook het leuke aan samen met iemand een boek te schrijven.

Hebben jullie ook iets bij jezelf ontdekt tijdens het schrijfproces betreffende dit onderwerp?
Marina: Niet alleen bij het schrijfproces maar ook, en misschien wel vooral, bij de lezingen voor ouders met pubers. Voor mij is het geven van het ‘goede voorbeeld’ aan onze kinderen steeds belangrijker geworden. Dat het ongelooflijk belangrijk is om kinderen voor te leven hoe je met jezelf, je eigen lijf en de relaties die je onderhoudt, omgaat. Bram: Mij valt altijd weer op hoe goed het is om aan zo’n onderwerp tijd en aandacht te geven, want het helpt jezelf ook weer verder in je denken erover.

Jij met je vieze boek!

Hebben jullie iets gemist in jullie seksuele voorlichting vroeger wat jullie nu wel in het boek aan bod laten komen?
Marina: Ik heb het geluk gehad dat mijn (stief-)moeder altijd bereid was om antwoorden op mijn vragen te stellen. De andere kant was wel dat ik heel christelijk ben opgevoed. De (vaak ook onuitgesproken) regels en eisen hebben me ook heel gesloten gemaakt. Veel heb ik daarom niet gevraagd of besproken, omdat ik aanvoelde of verwachtte dat dit niet gewaardeerd zou worden. De pil ben ik bijvoorbeeld eerst stiekem gaan slikken, later met de smoes dat het medisch verstandig was.

Jullie hebben zelf kinderen. Hebben jullie wat jullie schrijven ook bij jullie eigen kinderen toegepast?
Marina: Ja! Maar zoals één van mijn zoons na het lezen van het boek vertelde: “het is als zoon uiteindelijk best ongemakkelijk om je moeder zo open over seks te zien schrijven en praten.” Bram: Mijn kinderen vinden het verschrikkelijk om over seks te praten. “Jij met je vieze boek” zegt mijn dochter van twaalf dan. Dus ook bij ons thuis is het een uitdaging.

En wanneer heb je nu echt je vrijbewijs gehaald?
Marina: Wat mij betreft nooit natuurlijk! Omdat oefenen, vallen, opstaan en ontdekken té leuk is! Je leert pas echt autorijden nadat je je rijbewijs hebt gehaald. Hier geldt hetzelfde: na de eerste keer seks begint het pas.