Diederik en Piet Hein Wokke over hun start-up uitgeverij: “Het echte werk begint op het moment dat je eerste boek van de pers rolt”

Piet Hein Wokke zocht iemand om zijn boek Revolution uit te geven. Toen hij geen literair agent kon vinden om het boek bij een uitgever onder te brengen, kwam het idee om zelf een uitgeverij te starten. Samen met zijn broer Diederik zochten ze naar investeerders voor hun uitgeverij XOWOX Publishing en brachten zij het boek van Piet Hein uit. In dit interview vertellen zij hoe het is om een eigen uitgeverij te starten.

Diederik, wat was de potentie die je zag in het verhaal van Piet Hein?
Diederik: Het was een verhaal dat nog niet eerder verteld was. Als je een boek leest over het Midden-Oosten, dan gaat het toch al snel over een spion die een aanslag moet voorkomen van een terrorist. Dit boek gaat dieper. Het gaat over de mensen daar en laat de geschiedenis door hun ogen zien. Het neemt niet weg dat de eerste versie van het boek nog een ruwe diamant was. De ‘inleefbaarheid’ van de karakters, de spanning en de grappen zaten erin, maar er moest nog wel wat geslepen worden. Een grote uitgever heeft hiervoor editors. Wij hebben ze op freelancebasis gehuurd. Het resultaat is een boek dat lekker leest en tegelijkertijd een diepere laag heeft.

Het boek is in het Engels geschreven. Kan dat voor de Nederlandse markt een nadeel zijn?
Piet Hein: Bij het schrijven van het boek heb ik daar niet over nagedacht. Ik wilde gewoon door een verhaal te vertellen een andere kant van het Midden-Oosten laten zien. Op een bepaalde manier voelde Engels daarbij natuurlijker. Misschien omdat ik teveel Amerikaanse films en TV series heb gezien.
Diederik: Revolution heeft ook een zeker Game of Thrones-gehalte, maar dan in de Arabische wereld en zonder draken. Terugkomend op de vraag: we merken wel dat sommige mensen er vanwege de taal niet aan durven te beginnen.
Piet Hein: Dat is jammer, want we zien ook mensen die juist merken dat het eigenlijk veel makkelijker gaat dan ze hadden verwacht. De oom van mijn vriendin moet voor zijn werk een cursus in het Engels doen. Om zich voor te bereiden is hij Revolution aan het lezen en het is mooi om te horen dat het vlot wegleest (en het lezen van het boek dus niet voelt als ‘leren’) en hem extra vertrouwen geeft.

Hoe is het idee ontstaan om een uitgeverij te beginnen?
Piet Hein: Ik was fulltime aan het schrijven en op een gegeven moment kwam, naast het einde van het schrijfproces, ook het einde van mijn geld in zicht. Op dat moment was ook de tweede versie van mijn boek af en mijn proeflezers kwamen met het idee om te gaan investeren.
Diederik: In die eerste investeringsronde had ik net de boot gemist. Toen Piet Hein serieuzer ging nadenken over meer investeerders, wilde ik weten wat het voor hen op zou kunnen leveren. En ook of er niet voordelen aan zaten om het boek in eigen beheer te houden. Daarom kwam hij bij mij. Er komt veel kijken bij het uitgeven van een boek. Redacteuren, een typesetter, een drukker. Die kosten moet wel terugverdiend worden.
Piet Hein: Mijn broertje is meer de man van de cijfers... Diederik: Wij zijn hard aan de slag gegaan met een businessplan, Excel-sheets met projecties. Toen we dachten dat het rendabel genoeg was, zijn we naar investeerders op zoek gegaan.

“Als ik van iemand hoor dat hij of zij mijn boek fantastisch vond, dan weet ik dat de drie jaar dat ik naar een computerscherm heb zitten staren het waard waren”

Hoe voelt het om nu een eigen uitgeverij te hebben?
Diederik: In één woord: fantastisch. Net als het schrijven van een boek begint bij die eerste woorden op papier zetten, begonnen de stappen richting de uitgeverij aan de keukentafel. Nu staat er een uitgeverij met een prachtig eerste boek.
Piet Hein: Wij zijn erg trots. Vooral ook vanwege de fantastische groep mensen die erbij betrokken is.

Jullie hebben allerlei investeerders voor jullie uitgeverij. Wat doen deze mensen in hun dagelijks leven en wat dreef hen om jullie te helpen met de uitgeverij?
Piet Hein: Het is een diverse groep, bestaande uit advocaten, bankiers, consultants, een ingenieur, een dokter, en een social media expert.
Diederik: De persoonlijke connectie met Piet Hein hielp voor sommigen, maar de verbindende factor is vooral een gedeeld vertrouwen in het succes van het boek en de uitgeverij.
Piet Hein: De mensen die het gelezen hadden, waren zo enthousiast dat het eigenlijk heel makkelijk was om er meer mensen bij te betrekken. Ik heb bijvoorbeeld aan twee collega’s een stuk voorgelezen tijdens een avond borrelen. Daarmee, en met het business plan dat volgde, waren ze snel overtuigd om te investeren.

Een uitgeverij opstarten en tegelijk een boek uitgeven is een grote klus. Wat hebben jullie allemaal geleerd?
Diederik: Het belangrijkste is hoeveel je kan bereiken als je zo’n diverse groep mensen hebt die gelooft in een product, maar tegelijkertijd dat alleen een goed product hebben niet genoeg is. Marketing en credibility opbouwen voor XOWOX Publishing zijn essentiële onderdelen van het proces en dat is echt een lange termijn proces. We beseffen dat we niet volgende week op nummer 1 zullen staan in Engeland, maar dat maakt niet uit. Als het tien jaar duurt zullen we ook genieten van de weg ernaar toe. Piet Hein: En wat advocaten, consultants en bankiers nou eigenlijk de hele dag doen. Er ging een wereld voor me open.

Het boek Revolution ligt in de kleine en grote boekhandels, maar er zijn nu stappen gezet om de Engelse markt te betreden. Hoe voelt dit voor jou dat je zulke stappen mag zetten?
Piet Hein: De eerste keer dat je je boek ziet bij bol.com, tegenkomt in de boekhandel en vooral dat je merkt dat het gekocht wordt omdat de cover en het verhaal mensen aanspreken, gaat je hart wel wat sneller kloppen. Toch merk ik dat het vooral om lezers gaat. Als ik van iemand hoor dat hij of zij mijn boek fantastisch vond, dan weet ik dat de drie jaar dat ik naar een computerscherm heb zitten staren het waard waren.

“Pas door bij dit proces betrokken te zijn, realiseer ik me wat ik me als doorsnee lezer nooit realiseerde”

Wat weten jullie nu dat jullie heel graag aan het begin van het traject had willen weten?
Diederik: Dat het echte werk begint op het moment dat je eerste boek van de pers rolt.
Piet Hein: Aldus de persoon die niet het boek geschreven heeft. Ik besloot een boek te gaan schrijven terwijl ik in Buenos Aires over de begraafplaats liep waar Eva Perron begraven ligt, waar ik achter ieder standbeeld een menselijk verhaal zag. Dat was het najaar van 2013 en ik had nooit gedacht dat het zoveel werk zou zijn.
Diederik: Toch dingen zoals de marketing, het pushen om mensen betrokken te houden, reviews te laten schrijven is ook moeilijker dan in eerste instantie gedacht. Het kost vooral veel meer tijd.
Piet Hein: Het is een hele nieuwe tak van sport, en zoals iedere sport kan je het niet leren door erover te lezen. Je moet het doen en af en toe durven vallen.

Jullie willen je invechten in de wereld van de gevestigde uitgevers. Waarin zijn jullie anders dan de uitgevers die nu al zijn gevestigd?
Piet Hein: Ik denk dat ik als schrijver een stuk meer werk moet doen dan bij een gevestigde uitgeverij het geval zou zijn.
Diederik: Ik denk vooral dat het bij ons van begin af aan meer een teameffort is om langdurig succes op te bouwen voor de schrijver – en eventuele toekomstige schrijvers.
Een grote uitgeverij heeft meer kans op recensies in kranten en goede posities in een boekwinkel, want zij hebben een groter netwerk en meer credibitlity. Tegelijkertijd schuift de marketingmachine van een grote uitgeverij in de maand na publicatie vaak door naar het volgende project – grote successen daargelaten.
Wij moeten onze markt veel meer zoeken op social media. Voor de korte termijn is dat lastiger, maar op de lange termijn denken we dat we op die manier een veel trouwere groep lezers kunnen opbouwen die we directer en goedkoper kunnen bereiken.

Wat voor boeken willen jullie nog meer uitgeven?
Diederik: XOWOX Publishing is in eerste instantie opgericht om Revolution en het verhaal van Khalid Khan uit te geven en een succes te maken. Dat neemt niet weg dat, als wij een fantastisch manuscript tegenkomen waar ook de andere investeerders enthousiast over zijn, wij hier zeker mee aan de slag zullen gaan.
Piet Hein: Mits het een beetje binnen onze huidige markt zou vallen. Revolution gaat over de jeugd van een dictator in het Midden-Oosten. Politieke, historische en militaire thrillers en adventure boeken passen beter bij XOWOX Publishing dan een detective of een liefdesverhaal. Diederik: En de schrijver moet de juiste houding hebben. Wij kunnen een marketingplan maken, daarin investeren en helpen, maar iedere schrijver zal ook zelf aan het werk moeten om lezers aan zich te binden.

Diederik, koester je zelf geen ambitie om te schrijven?
Diederik: Pas door bij dit proces betrokken te zijn, realiseer ik me wat ik me als doorsnee lezer nooit realiseerde. Namelijk, hoeveel werk en emotionele inspanning het vraagt om een goed boek te schrijven, om karakters en situaties tot leven te laten komen zoals Piet Hein dat heeft gedaan. Maar meer dan dat moet je een grote inspiratie en drive hebben om het door te zetten. Piet Hein wist, al voor dat hij precies de vorm wist, dat dit het verhaal was dat hij wilde vertellen. Een verhaal dat standbeelden liet spreken, geschiedenis invoelbaar en menselijk maakte. Daar is hij ook goed in geslaagd, niet alleen volgens mij, maar ook als je de reviews leest.  
Als ik eenzelfde inspiratie voel in de toekomst, en voel dat ik een verhaal te vertellen heb, dan zal ik zeker gaan zitten en gaan schrijven. Ik hoop vooral dat het eindresultaat goed genoeg wordt om ook door XOWOX Publishing uit gegeven te kunnen worden.

Revolution is ook te lezen in Kobo Plus.