De tiende thriller van John Brosens: ‘De verdwijning van Bernard O'

John Brosens is auteur van thrillers, jeugdromans en kinderboeken. In dit interview vertelt hij over het schrijfproces van zijn nieuwste boek ‘De verdwijning van Bernard O', de overgang van kinderen naar volwassenen en onthult hij al iets over het volgende boek.

Hoe ben je op het idee gekomen om over dit onderwerp te gaan schrijven?
Mijn idee over een boek nieuw begint vaak op een locatie. Ik sta op een bepaalde plaats en bedenk dan wat er daar zou kunnen gebeuren. Welke gebouwen, straten en situaties zouden hier een dragende rol in een verhaal kunnen krijgen? Dan begint het gefilosofeer; je kunt gerust zeggen dat mijn hersenen op dat moment overuren draaien. De tweede stap is het creëren van personages, want zij vormen ook een cruciaal onderdeel in het proces. De personen maak ik beeldend in mijn hoofd, ze krijgen een gezicht omdat ik er foto’s voor gebruik, soms van bekende landgenoten. De laatste stap is het bedenken van een plot. Het idee voor ‘De verdwijning van Bernard O.’ ontstond toen ik foto’s maakte van de skyline van Rotterdam. Het waren de strakke lijnen van de hoge gebouwen en de prachtige ontwerpen die ervoor zorgden dat ik ging nadenken over een persoon die zoiets bedenkt. Hoe werkt het brein van een architect? Tijdens de research bleek al snel dat zo iemand een interessant karakter voor een nieuw boek kon zijn. Ik besloot dat het een mens moest zijn die gebiologeerd werd door strakke lijnen. Zadel hem op met een conflict dat zowel met zijn werk, zijn verleden als zijn persoonlijkheid te maken heeft. Wat is er ooit gebeurd waardoor zijn leven volkomen op zijn kop komt te staan…

Kun je in het kort vertellen waar het boek over gaat?
Het gaat over een architect die is opgegroeid in een beroerde vader-zoon relatie. Zijn vader negeerde hem en op zijn beurt treiterde hij zijn vader met subtiele vuile rotstreekjes. Toen zijn vader het gezin verliet en daarna overleed voelde de zoon zich schuldig. Het gevolg was: heftige nachtmerries die zijn jeugd zo verziekten dat er professionele hulp aan te pas moest komen. Maar nu, als volwassene, heeft hij het goed voor elkaar. Hij is getrouwd, heeft kinderen, woont in een schitterend pand en heeft een succesvolle carrière. Maar als hij dan één enkele keer toegeeft aan een spontane inval komen de heftige nachtmerries terug en blijkt zijn wereld een wankel kaartenhuis te zijn.

De fascinatie voor thrillers

Dit is je 10de thriller. Waar haal jij de inspiratie vandaan om elke keer een nieuw boek te schrijven?
De inspiratie ligt op straat. In mijn geval dus vaak op locaties, maar ook in de krant, tijdschriften, een radiobericht. Eigenlijk zie ik overal een verhaal in; altijd speelt er iets door mijn hoofd dat in aanmerking kan komen voor een boek of een kort verhaal. De mensen in mijn omgeving hebben het er maar zwaar mee, want ze merken dat mijn blik middenin een gesprek soms ineens op oneindig gaat staan. Terwijl we toch over heel interessante zaken praten.

Wat vind je zo fascinerend aan het schrijven van thrillers?
Bij het schrijven van thrillers doe ik beroep op de diepste angsten die mensen hebben. Ieder mens is bang voor moord – op zichzelf of iemand in de directe omgeving - , het kwijtraken van een kind, verkrachting, pijn, of een inbraak in zijn huis. Mijn boeken sluiten aan op die angsten, maar aan het einde van het boek is het mysterie opgelost of de dader gegrepen. Ik vind het spelen met gevoelens en angsten buitengewoon fascinerend. En eerlijk gezegd heb ik met de waarheid van het alledaagse leven niet zo veel te maken. De waarheid smeekt erom gemanipuleerd te worden tot een geloofwaardig verhaal. Lezers voelen zich gerustgesteld als ze de laatste pagina omslaan. Ze zijn tevreden als het boek eindigt met een ‘happy end’. Want dat is in het echte leven lang niet altijd het geval. Alleen in verhalen wordt alles netjes afgerond; het dagelijks leven heeft geen begin, midden en een finale waarin alles op zijn plaats valt.

In thrillers moeten alle verhaallijnen kloppen, maar ook de moorden en de crime scenes moeten overeenkomen met de werkelijkheid. Hoe laat jij alles zo echt mogelijk lijken?
Ik heb daar een foefje voor, om mezelf te beschermen tegen fouten in de logica en de continuïteit van de karakters en de verhaallijnen. In mijn werkkamer - op zolder met twee dakkapellen voor de lichtinval - hangen twee grote prikborden. Daar hangen eigen foto’s, maar ik knip ze ook uit kranten en tijdschriften. Dat beeldmateriaal levert de inspiratie voor het exact beschrijven van de personen. Om maar eens iets te noemen: het zou erg dom zijn als een vermoorde vrouw blond haar heeft als ze gevonden wordt en op de tafel van het forensisch laboratorium een brunette blijkt te zijn. Foto’s zorgen dat de genoemde locaties correct zijn. Vooral dat laatste is een soort tic van mij. De plaatsen waar een verhaal zich afspeelt moeten voor de volle honderd procent overeenkomen met de echte situatie. Een auteur kan vrijwel onbeperkt feit en fictie door elkaar mengen, hoe onwaarschijnlijk ook. Maar zodra een lezer ontdekt dat de locaties niet kloppen gaat hij óók twijfelen aan de geloofwaardigheid van het totale verhaal.

De overgang van kinderen naar volwassenen

Haal je ook inspiratie uit de werkelijkheid van het nieuws?
Ja, de formuleringen van nieuwslezers zijn heel interessant, vaak ook door wat ze niet zeggen. Als een bedrijf een ‘gevaarlijke’ situatie meldt dan komen de media al heel snel met een bericht dat er geen gevaar is voor de volksgezondheid. Dat lijkt een feit, maar dat is het niet. Het is een geruststelling. Als ze dat niet melden kan er in de samenleving zomaar paniek ontstaan. Je zou kunnen zeggen dat het een vorm van misleiding is. Misleiding door instanties en de overheid is een thema dat ik graag aansnijd in mijn boeken. De zogenaamde feitelijk informatie die het publiek krijgt voorgeschoteld is vaak niet meer dan zorgvuldig gedoseerde propaganda.

In thrillers zit vaak maatschappelijke thematiek verborgen. Hoe verwerk jij dat in je boeken?
Voor ik full time ging schrijven werkte ik in het onderwijs. Ik merkte dat er leerlingen zijn die door oorzaken waar zij niets aan kunnen doen weinig kans hebben om uit te groeien tot een volwaardig en actief lid van de maatschappij. De talenten van sommige kinderen – ook van volwassenen - worden soms niet ontwikkeld. Ik heb grondig de pest aan het voortdurend toetsen en testen van kinderen – die momentopnames blijven hen soms jarenlang achtervolgen. Vaak staan de behaalde scores totaal niet meer in verhouding tot de ontwikkeling die een kind intussen heeft doorgemaakt. Vandaar dat ik vaak denk aan de figuurlijke deuren in onze samenleving. Veel daarvan zitten stevig op slot, terwijl ze juist wijd open horen te staan.

Waarom ben je overgestapt van kinderboeken naar thrillers voor volwassenen?
Ik doe nog steeds aan beide genres! Door mijn ervaring met jongeren hoef ik bij het schrijven geen vertaalslag te maken. Ik kan mij goed verplaatsen in hun denkwereld. Het leuke aan jeugdige lezers is dat ze heel makkelijk meegaan in de fantasie van de auteur en in verhalen accepteren wat in werkelijkheid niet kan. Daarin zijn volwassenen kritischer; bij hen is het criterium van de geloofwaardigheid heel belangrijk. De situaties in een boek zouden zo maar echt moeten kunnen gebeuren. Voor volwassenen moet je logisch, kloppend verhalen leveren. De afwisseling en uitdagingen voor deze twee totaal verschillende doelgroepen vind ik leuk.

De ontwikkeling en meer boeken

Jij schrijft ook poëzie onder het pseudoniem Adriaan Broos. Wat vind je zo leuk aan poëzie?
Ik blijf bij het schrijven van poëzie dicht bij mijzelf. Vandaar dat ik deze twee genres, thrillers en poëzie, het liefst ook strikt gescheiden hou. In gedichten laat ik iets van mijzelf zien, daar draait het om mij. Ik beschrijf mijn gevoelens, mijn beleving, mijn gedachten. In de boeken draait alles om de personages en hoe zij zich ontwikkelen. Natuurlijk sluipen daar ook elementen uit mijn eigen karakter en belevingswereld naar binnen. En er wordt nu ook gevraagd: hoeveel van jezelf zit er in het personage van die Bernard O.? Leen je elementen uit je eigen karakter en belevingswereld? Gebruik je überhaupt eigenschappen van jezelf of mensen in je omgeving voor de karakters in je verhalen?

Wat is jouw doel voor 2017?
Mijn doelen voor dit jaar heb ik gehaald! Met trots kan ik zeggen dat ik in 2016 een nieuwe thriller en jeugdboek heb uitgegeven. Volgend jaar wil ik mijn doelen uitbreiden. Er komt weer een nieuw boek uit voor kinderen, maar dat is gebaseerd op een luisterboek dat al eerder werd gepubliceerd. Daarnaast komt mijn eerste historische roman voor volwassenen uit. Het gaat over een bendeleider aan het eind van de achttiende eeuw met de naam Jan Catoen. Hij werd in 1802 opgehangen in Middelburg, na een turbulent bestaan. Mijn uitgever wil dit boek juist in 2017 uitbrengen omdat het dan precies 250 jaar geleden is dat hij werd gedoopt. Dus verdiep ik mij in een nieuw genre – wat ik na tien thrillers en een trits jeugd- en kinderboeken een geweldige uitdaging vind.