Anita Witzier over haar kookboek Zonder fratsen: “Ik kijk iedere dag uit naar het moment dat we ’s avonds aan tafel gaan”

Anita Witzier werd in 1961 in Gouda geboren en groeide op in Groot-Ammers. Na de middelbare school studeerde ze Engelse Taal- en Letterkunde en twee jaar rechten, waarna ze bij het programma Tineke van Veronica aan de slag ging. In 1988 had ze haar debuut als omroepster bij Veronica, iets dat ze zes jaar deed bij een twintigtal programma’s, om vervolgens door de schuiven naar de KRO-NCRV in 1996.

Na al die jaren op de televisie besluit ze nu om haar carrière verder te verdiepen met het uitbrengen van een kookboek. Zonder fratsen biedt geen hemelbestormende inzichten over hoe je eeuwig jong, fit en strak blijft, maar steekt je wel een hart onder de riem door te laten zien dat elke dag lekker en verantwoord eten helemaal niet zo ingewikkeld is.

Wat was de aanleiding voor dit kookboek?
“De aanleiding voor de uitgever was een interview waarin ik zei dat we tegenwoordig zo ingewikkeld over eten doen. Je moet gewoon je gezonde verstand gebruiken. Diëten zijn onzin, die werken niet, dat is inmiddels wetenschappelijk bewezen. Veel vers eten en niet te veel. Dat is toch ook niet zo moeilijk? Dat vond de uitgever een leuke invalshoek, maar ik zag er niks in. Een kookboek maken? Ik? Ik heb het zo’n driekwart jaar afgehouden. Hij stuurde me dan weer een mailtje, dan weer kookboek… Uiteindelijk zijn we een keer koffie gaan drinken in Amsterdam. Het klikte. Toen ben ik begonnen.”

Is alle receptuur oorspronkelijk van jou?
“Het is een verzameling en optelsom van wat we zelf eten, gecombineerd met recepten van koks die ik zelf waardeer zoals Yvette van Boven, Ottolenghi, Nigella Lawson. Dat heb ik opgeschreven. Niets is in beton gegoten als het over eten gaat. Smaak is persoonlijk. Bakken is een scheikundig proces, dan moet je op milligram nauwkeurig met eiwitten, boter, suiker te werk gaan. Maar gewoon koken is een beetje van dit en een beetje van dat.”

Hoe belangrijk vind je het om lokale producten te kopen? Ben je daar bewust mee bezig?
“Als ik spinazie maak zoals ik die ken van vroeger, met een papje van Maizena en versgemalen nootmuskaat erover, smaakt het toch niet echt meer zoals toen. Die spinazie kwam van een eigen akker. Dat kennen we nu vrijwel niet meer, al worden hier in de buurt asperges geteeld. Het is niet zo makkelijk om altijd ‘eerlijk’ te eten. Wat wel en niet mag, verandert voortdurend. We eten thuis wel steeds minder vlees en vis, dat gaat een beetje vanzelf.”

Wat ís lekker eten?
“Lekker eten staat voor mij gelijk aan gezond eten. Ik hou niet van pakjes, zakjes, dingetjes. MacDonalds? Ik vind het gewoon niet lekker. Je moet een beetje moeite doen voor echt lekker eten, maar ik vind dat zelf juist een vorm van ontspanning aan het einde van een dag. Boodschappen doen, een beetje rommelen, wat kan ik doen met dat kliekje? Hypes als quinoa? Ik heb het liggen hoor, voor de afwisseling. Maar uiteindelijk is het ook een vorm van marketing. We worden voortdurend verleid om te consumeren. Het gaat alleen maar om omzet, niet om ons gezonder te laten eten.”

Je hebt weleens een dieet gevolgd, maar die waren van korte duur. Was de verhouding met je lichaam op zich goed?
“Oh nee, zeker niet! Ik was nooit tevreden met hoe ik eruit zag. En nu kijk ik weleens naar oude foto’s en dan ik: ‘Goh…’ Het zit in je hoofd. Ik had geen problematische relatie gehad met mijn lichaam, maar er zijn periodes dat ik heel onzeker was. Ik denk dat veel vrouwen dat herkennen. Gelukkig ook heel veel niet. En als je ouder wordt, wordt die onzekerheid minder.”

Je hoort soms actrices in de media verzuchten dat hun leeftijd ze inhaalt en dat ze niet meer aan het werk komen. Ken jij deze bezorgdheid?
“In die wereld speelt dat een grotere rol dan bij ons denk ik. Kijk maar wie er bij ons nog op tv zijn. Het klopt dat de media ons een beeld voorschotelt waar iedereen jong moet zijn, terwijl we enorm aan het vergrijzen zijn. Het is een totaal verkeerde afspiegeling van de realiteit. Als je oud bent, tel je niet meer mee. Hoezo?”

Wat is de oplossing?
“Misschien is de pensioenleeftijd verhogen niet eens zo’n slecht idee. Dan blijf je meedoen. Maar dat heeft natuurlijk met geld te maken. Daar zit geen liefdadigheid achter. De jeugd heeft misschien de toekomst, maar wij zijn de toekomst. Laten we dat niet vergeten. Die preoccupatie met jeugd is een wonderlijk iets. Ik ben zo blij dat er geen social media was toen ik jong was. Misschien was ik er wel helemaal gek van geworden.”

In jouw familie komt reuma voor, jouw moeder had het, jouw grootvader. Toen je 37 was werd bij jou de diagnose Reumatoïde Artritis vastgesteld. Sinds 2001 ben je ambassadeur van het Reumafonds. Heeft dit ervoor gezorgd dat je extra zorgzaam bent voor je lichaam?
“Daardoor zorg ik wel dat ik regelmatig sport en beweeg. Om mijn spieren sterk te houden, de gewrichten soepel. Anders word ik stram. Vroeger was het motte bij vele ziektes, en zeker ook bij reuma: rustig aan doen! Maar bewegen is juíst zo belangrijk. Dat geldt ook voor ouder worden. Je moet nieuwe paden aan blijven maken in je brein.”

In hoeverre kan bepaalde voeding bijdragen aan het verminderen van klachten?
“De ziekte is nog niet te voorkomen, maar misschien kun je inderdaad met voeding en ontstekingsremmende producten een heel eind komen. Maar dat kun je niet zo even in zijn algemeenheid zeggen. Iedereen reageert verschillend op voeding. Wat voor de een gezond is, kan voor een ander gevaarlijk zijn. Feit is wel dat suiker slecht is voor iedereen. En stilzitten, roken, alcohol. Je weet best dat een stuk zalm of makreel beter voor je is dan een broodje hamburger.”

Maar niet iedereen kan zalm of makreel betalen. Voor een alleenstaande moeder met kinderen is misschien niet heel eenvoudig om een uitgebalanceerde maaltijd op tafel te krijgen ieder avond. Soms wordt gesuggereerd dat gezond eten voor de elite is.
“Het is makkelijker als je wat geld te besteden hebt, ja. Ik denk dat daar een grote verantwoordelijkheid ligt voor de levensmiddelen- en voedingsindustrie. Het is voor mij makkelijk kletsen met mijn boek met pijnboompitjes en citroenrasp.”

In de inleiding haal je het citaat ‘Toon mij uw boekenkast en ik zeg u wie ik ben’ aan. Wat zegt jouw koelkast over jou?
“Een van mijn vriendinnen zegt altijd: “Jezus Witzier, wat is jouw koelkast altijd belachelijk vol!” Vol? Hij moet toch gevuld zijn. Bij haar staat er alleen een fles wijn in. Ik heb altijd verse groenten en verse kruiden, kwark, yoghurt, mosterd en dat soort dingen. Kaas. Rauwe ham.”

Hoe werd er bij jou thuis gegeten?
“Altijd vers. Mijn moeder besteedde er heel veel aandacht aan. Die kon goed koken. Tussen de middag aten we warm. Later, toen ik naar de middelbare school ging, at ik ’s avonds warm. Komkommer, appelmoes, stoofperen, rabarber. Ik at alles, behalve spuitjes. Al vind ik die nu heerlijk. Snoep? Ik kan me niet herinneren dat het er was. Als ik een dubbeltje had, ging ik een rolletje drop halen. Zwartwit, zoete beertjes. Als ik uit school kwam, kreeg ik een kaakje of een speculaasje.”

Aan tafel of de tv?
“Het overgrote deel van de tijd aan tafel. Er is gezaaid en geoogst. Soms zijn er dieren voor doodgegaan. Je hebt er geld voor betaald, je best gedaan voor een mooie maaltijd. Dan gaan we dat toch zeker niet gedachteloos naar binnen werken. Ik kijk iedere dag uit naar het moment dat we ’s avonds aan tafel gaan.”