Liane Baltus over De bijenherder

Teams en schaapsherders

Steeds meer organisaties gaan met zelfsturende teams werken. Managers moeten die transformatie vaak zelf in gang zetten en begeleiden, maar weten ze zelf wel wat hun rol is tijdens en na de transformatie? Rini van Solingen schreef het boek De bijenherder, een fictief verhaal over Mark, leidinggevende bij een supermarktketen, die zijn opa bezoekt en van hem hoort hoe hij ooit van herder tot imker transformeerde. Gaande het verhaal beseft Mark dat zelfsturende teams verrassend veel weg hebben van bijenvolken, die aangestuurd worden door managers (waaronder Mark) die zich gedragen als schaapsherder, terwijl de aanpak van een imker nodig is.

Laagdrempelig

De bijenherder is een laagdrempelig geschreven boek. Van Solingen heeft een vlotte pen en makkelijk taalgebruik. Het verhaal over Mark is ook vrij simpel en illustreert waarom het als leidinggevende belangrijk is om kritisch naar het eigen functioneren te kijken. Niet alleen in het werk is zijn functioneren zichtbaar, ook in zijn privéleven zal hij op dezelfde wijze beslissingen nemen (of erdoorheen drukken, zoals Mark bij zijn dochter laat zien). Verandering begint nog steeds bij jezelf, als jij als leidinggevende niet verandert, verandert er niets. Of om met de woorden van opa te spreken: “Leren begint met afleren. Om iets nieuws te leren, moet je bereid zijn om eerst het oude af te leren. Zodra het lastig wordt, grijp je terug naar wat vroeger ooit werkte”. Je hiervan bewust zijn en afleren wat ooit wel werkte, is de uitdaging voor leidinggevenden.

Kaders scheppen

De bijenherder is geen pleidooi voor het over de schutting werpen van verantwoordelijkheid na implementatie van zelfsturende teams. Het gaat over kaders scheppen waarbinnen teams zelfstandig kunnen functioneren én pas daarna verantwoordelijkheid en beslissingsbevoegdheid geven aan deze teams binnen de afgesproken kaders. Het vraagt een andere manier van leidinggeven: waarbij monitoren, op regelmatige basis resultaat verwachten, leren en verbeteren een grote rol spelen. En zoals elk bijenvolk in andere omstandigheden leeft (grote of kleine kast, vliegafstand tot bloemenveld, en/of soort bloemen), kunnen voor elk team binnen een organisatie deze afspraken anders zijn.

Aanrader
Aan het eind van het boek vat Van Solingen de lessen in het verhaal over Mark en zijn opa handig samen in het bijenherder-model. Het zes-stappen model bouwt voort op het persoonlijk leiderschapsfundament ‘elke verandering begint bij jezelf’. De bijenherder is een aanrader voor elke leidinggevende die kritisch naar zijn eigen functioneren wil kijken om van daaruit de verandering in gang te zetten.