Januari 2017 – ‘Ik ben geboren in een woud zonder grenzen, oud en woest als de schepping zelf, waar de bizon zwierf en de bomen ouder waren dan alles wat leefde.’ Met die woorden begint Marcel Möring zijn nieuwste roman Eden. Een verhaal dat de lezer meeneemt in de wereld van de jongen zonder naam, zijn zoektocht naar een mystiek en goddelijk boek, maar vooral een zoektocht naar zichzelf. Möring gebruikt filosofie om beelden te creëren in het hoofd van zijn lezers, maar deinst tegelijkertijd niet terug om binnen een tweede, hedendaagse tijdlijn, met behulp van veel directer taalgebruik , een psychiater eveneens een zoektocht naar zichzelf te laten ondergaan. Het ene verhaal lijkt in alles lijnrecht tegenover het andere te staan. Lijkt, want in de boeken van Möring is niets zoals het lijkt.
Sprookjesachtig en modern
Marcel, gefeliciteerd met je prachtige roman. Het is een fantastisch boek om te lezen, maar vraagt wel wat van de lezer. Er moet ‘gewerkt’ worden. Hoe kijk je hier zelf naar?
Ik zit hier niet echt mee, maar het probleem is natuurlijk dat het een heel onmodieus boek is. De boeken van tegenwoordig moeten lekker weglezen en amuseren, daar is de industrie op gericht. En die vraag wordt ook beantwoordt. Er zijn veel auteurs en filmmakers die erop gericht zijn om mensen te amuseren. Een roman heeft veelal de bedoeling om mensen te laten nadenken. Ik ben zelf geïnteresseerd in een boek dat wat van je vraagt en dat zijn dan ook de verhalen die ik schrijf.
Is de rol van de roman in dat opzicht dan veranderd ten opzichte van vroeger?
Zeker. Er is mijn inziens een hele grote kloof ontstaan tussen de rol van de roman vroeger en de rol die deze nu speelt. Vroeger kon je in een roman vinden hoe wij dachten over de wereld en wat we dagelijks tot ons nemen. In een roman maak je deel uit van elkaars verhaal. De laatste decennia is dat een stuk minder populair. Het is nu totaal anders.
Kun je hiervan een voorbeeld geven?
Als je kijkt naar de huidige programma’s op de televisie dan bestaan deze allemaal uit formule verhalen. Ik heb wel eens een test gedaan en gekeken wat er elke avond op televisie te zien is en dan vind je een grote hoeveelheid geweld. Series waarbij je altijd precies weet wat er gaat gebeuren. Iemand die met veel gedoe probeert zijn daad te verhullen en uiteindelijk toch wordt gepakt. Mensen zijn minder kritisch en ik ben dan ook niet verbaasd dat er zoveel nepnieuws is tegenwoordig. Een roman roept vragen op en zet aan tot nadenken.
Op wat voor manier weerhoudt zich dat tot jouw roman Eden?
Bij een roman gaat het erom dat je als schrijver een wereld creëert waarin de lezer kan verdwijnen. Ik vind dat persoonlijk heel belangrijk. Op die manier gaat de lezer mee met de personages. In Eden slaat Niekas bijvoorbeeld op een gegeven moment op de vlucht als zijn vriendin wordt vermoord. De lezer begrijpt de echte reden achter Niekas’ vlucht. Dat komt omdat de lezer is opgegaan in het verhaal.
Maar dat in het verhaal opgaan is extra lastig voor de lezer bij het format waarin je Eden hebt geschreven. De bijna mythische, sprookjesachtige tijdlijn waarin Niekas de hoofdrol speelt met aan de andere kant de realistische, moderne tijdlijn waarin Mendels verhaal wordt verteld.
Dat klopt, maar het is dan ook aan mij als schrijver om dit geloofwaardig te maken en de lezer bij de les te houden. Vanuit de wereld van Niekas ga je vrij plotseling over naar een psychiatrisch ziekenhuis en dan slaat de verwarring toe bij de lezer. Twee compleet verschillende verhalen in een compleet andere setting. En toch, hoe verder je leest hoe meer de verhaallijnen bij elkaar komen. De lezer meenemen op dit avontuur is waar het om gaat.