Employee Experience van Heleen Mes en Gea Peper: het einde van HRM?

Elk vakgebied moet eens in de zoveel tijd worden opgepoetst zodat het weer een tijdje meekan. Het Human Resources Management (HRM) is al langer te technocratisch en te bureaucratisch. Met een flinke opknapbeurt moet het wel weer een tijdje meekunnen. Kan ‘employee experience’ het vakgebied die moderne update geven? Als het aan Heleen Mes en Gea Peper ligt niet. Hun lat ligt hoger. In Employee Experience maken ze zich sterk voor een wezenlijke ommezwaai van het vak: het geluk van medewerkers moet voorop.

Geen modegril

Wie employee experience (een concept dat nog maar sinds kort geleden z’n intrede gedaan heeft) afdoet als een modegril, doet het daarmee tekort. Weliswaar zal de term zelf wellicht geen lang leven beschoren blijven, maar de onderstroom waar het op meegaat is al langere tijd gaande en zal nog wel even voortduren. Employee experience is een nieuw jasje van de tegenbeweging tegen het managementdenken dat van medewerkers resources maakt die je als management naar believen de juiste kant op kunt kneden. Die HRM-praktijk begint te knellen, zeker met hoe de huidige generatie jonge mensen denkt over werken, weten Mes & Peper. Millenials willen dat het aan hún wensen en doelen voldoet in plaats van dat zij in het keurslijf van de organisatie moeten. En dat is bovendien ook beter voor het bedrijf, betogen Mes & Peper. Als je echt uit bent op het geluk van je medewerkers, krijg je er betrokkenheid voor terug. En betrokken medewerkers maken van je organisatie een succes, hebben wetenschappers talloze malen aangetoond.

Fundamenteel anders

Employee experience is geen aanpassing van het vakgebied, maar een perspectief vanuit een heel ander vertrekpunt. HRM gaat ervan uit dat medewerkers succesvol in hun baan willen zijn, een groter salaris nastreven en status uit een carrière begeren. Mes & Peper geloven in heel iets anders: mensen zijn vooral intrinsiek gemotiveerd. Ze willen dat werk en loopbaan vooral een uitdrukking is van wie ze ervaren vanbinnen te zijn, in plaats van wat de buitenwereld van ze verlangt. De maximale employee experience is jezelf te zijn. En jezelf zijn is het ultieme idee van een gelukkig leven. Een fundamenteel ander perspectief vraagt om nieuwe ontwerpprincipes. Het HR-vakgebied krijgt als de mens voorop staat geen update, maar het wordt op z’n kop gezet en binnenstebuiten gekeerd.

Paradigma

In hun boek Employee Experience hebben Mes & Peper gepoogd de praktische consequentie hiervan te beschrijven door zo’n beetje alle HR-onderwerpen de revue te laten passeren om die vervolgens te voorzien van een moderne bewerking. Het is maar de vraag of de vak professional dáármee geholpen is. Stukjes HRM isoleren en veranderen is ondoenlijk omdat alles met alles te maken heeft. Wie bijvoorbeeld af wil van de jaarlijkse beoordelingsgesprekken, moet ook het beloningssysteem op de schop nemen en de stijl van leiderschap aanpakken. En wie dan het beloningssysteem wil veranderen botst aan tegen hoe werk in functies omschreven wordt, hoe functies onderling georganiseerd worden en hoe mensen loopbaan maken. Kortom, trek je aan één touwtje, dan komt de rest als een grote kluwen mee. Dat komt omdat HRM een systeem is: de verschillende componenten vormen in relatie tot elkaar een eigen entiteit. En wie niet dát verandert, geeft hooguit de status quo alleen maar een update: aanpassingen beëindigen het bestaande HRM-paradigma dan niet, ze bestendigen deze. Maar toch is Employee Experience van Heleen Mes en Gea Peper een aanrader. Het zal lezen als een grote aanmoediging om het lef te hebben om de heersende denkkaders te gaan herzien.