Nujeen: Aleppo en vluchtelingen

Het verhaal van een meisje dat uit Syrië vluchtte in een rolstoel: Nujeen. Een interview met haar.

Aleppo en vluchtelingen

Wat voor stad was Aleppo voor de oorlog?
Het was er geweldig. Aleppo is een trotse stad; trots op zijn geschiedenis, monumenten, soeks, etc. Het eten is er verrukkelijk. De avond van Newroz, het Koerdisch nieuwjaar, waren er altijd vuurwerk en parades en werd er gedanst.

Hoe vond je het om je familie achter te laten? Zijn jullie al herenigd?
Het was goed. De reis was een groot avontuur en gaf me de kans zelfstandig te worden. Het was tijd voor mij om de wereld te ontdekken. Onze hereniging was heel emotioneel. Ik had heel veel behoefte aan een vertrouwde omgeving, gezelligheid en warmte, en dat kreeg ik.

Nu je in Duitsland woont, zal je leven wel totaal anders zijn dan in Aleppo. Wat waren problemen waar je dagelijks mee te maken had in Syrië? En wat voor problemen kom je nu tegen als jongere in Duitsland?
Mijn leven is inderdaad totaal anders. Ik heb veel geleerd door ervaring. Ik zie mezelf als jonge vluchteling, niet als een Duitser. Het gevoel een vreemdeling te zijn is moeilijk en ik moet mijn best doen om te integreren. Ik moet me aanpassen aan de regels hier maar wil tegelijkertijd niet mijn eigen identiteit verliezen.

Wat mis je het meest en wat mis je het minst?
Ik mis mijn jeugd. Ik mis het om me te verliezen in boeken en tv-programma's. Ik mis m'n kamer, die veel te warm was in de zomer. Ik mis het om in bed te liggen met m'n moeder. Ik mis het om mijn nieuw verworven kennis te delen met mijn broers en zussen als ik iets nieuws had geleerd. Ik mis mijn familie, frisse lucht en het leven in een drukke stad. Ik mis laat opblijven met mijn familie.

Ik mis de trap niet en de stroomonderbrekingen. Ik mis de bombardementen en het gevoel van angst niet. Ik mis het niet om me te moeten verstoppen in de badkamer. Ik mis de Scudraketten niet, de chemische aanvallen, de massamoorden en de oorlog niet en ik mis Assad zeker niet.

Immigratie en vluchtelingenproblematiek zijn gevoelige onderwerpen in veel Europese landen. Wat zou je willen zeggen tegen mensen die zich bedreigd voelen door vluchtelingen en weigeren hen te verwelkomen?
Jullie zijn veel te voorzichtig. Ieder mens is geneigd bang te zijn voor wat hij niet kent. Leer ons beter kennen. We kunnen misschien niet zo makkelijk communiceren, maar jullie moeten ons zien als mensen en niet als een nummer of een onderwerp in het nieuws. Niet iedereen heeft het geluk te wonen in een veilig land, dus koester wat je hebt.

Dit was voor jou de eerste keer dat je buiten Syrië kwam. Wat heb je geleerd over andere mensen en plekken tijdens je reis?
Mijn reis heeft mijn theorie bevestigd dat mensen in de kern goed zijn. Ik was heel blij met die bevestiging. Ik heb ambivalente gevoelens over de wereld. Soms vind ik de verschillen fijn en soms niet. Ik ben nog steeds graag alleen, maar ik ben niet meer zo bang voor de buitenwereld.

"Ze behandelen ons als beesten, maar een vluchteling zijn kost een hoop."

De situatie in Aleppo wordt steeds slechter. Waar hoop je op? Ken je mensen die nog in de stad wonen? Zo ja, heb je iets van hen gehoord?
Iedereen die ik ken is weg uit Aleppo, maar dat snijdt niet de band door die je hebt met die plek. Het is pijnlijk omdat het niet aan ons ligt. Wie heeft er verloren? Wij. Als ik terugkijk en me de stad voor de geest haal, kan ik niet anders dan trots zijn om daar deel van uitgemaakt te hebben. Nu denk ik aan vernietiging en verdriet als ik de naam Aleppo hoor.

In de Engelstalige media zijn onlangs berichten verschenen over een meisje in Aleppo - een zwemster - dat is gedood door de bombardementen, en over een ander meisje dat nieuws twittert over de stad. Identificeer jij je met deze meisjes? Denk je dat kinderen extra veel moeten doorstaan in deze oorlog?
Deze mensen, en zeker kinderen, worden over het algemeen niet gezien. Ik hoop dat ik met mijn boek de aandacht kan vestigen op deze mensen die in zulke moeilijke omstandigheden verkeren. Ik weet wat het is om in angst te leven. Ik weet hoe dat voelt.

Toen je op Lesbos aankwam zei een vrijwilliger tegen je dat je de eerste vluchteling in een rolstoel was. Deze reis heeft je ook een kans geboden: je kon de wereld buiten Aleppo ontdekken en je studie - zeker van de Engelse taal - bleek heel waardevol. Werd je gezien als een "bevoorrechte vluchteling"?
Ik kreeg geen voorkeursbehandeling, maar ben wel goed behandeld. Ik mocht altijd als eerste wanneer er een rij was. Ik vond het leuk om Engels te kunnen spreken, iets wat ik nooit deed in Syrië. Ik liep er niet mee te koop, maar vond het leuk dat ik het kon.

Is moderne technologie belangrijk voor je? (zoals tv, Facebook, Google Maps, smartphone)
Mijn favorieten zijn Google en YouTube - allebei heel handig voor iemand die nieuwsgierig is naar de wereld. Moderne technologie is fantastisch, maar ik wil niet dat het een obsessie wordt. Ik zit soms de hele dag op m'n iPad, maar toch probeer ik me niet te laten opslokken. Ik voel me een beetje schuldig over het feit dat ik afhankelijk ben van die moderne technologie, maar ik probeer er iets aan te doen! Tijdens de reis gebruikte mijn zus wel navigatie, maar ik heb onze reis niet meegemaakt door de ogen van het medium.

Je hebt gezegd: "Ze behandelen ons als beesten, maar een vluchteling zijn kost een hoop." Hoeveel kost het? Hoeveel heeft de reis je familie gekost?
De reis heeft ons veel geld gekost, maar het was meer een emotionele prijs die we hebben betaald. De beslissing nemen om te gaan was heel moeilijk. Voor mijn ouders was het nogal wat om hun dochters te zien vertrekken en te weten dat ze hun leven waagden tijdens de overtocht. Dat was een heel moeilijke beslissing. We werden niet echt als beesten behandeld, maar je krijgt wel het gevoel dat mensen hun land proberen te beschermen. Om na alles wat we hebben meegemaakt behandeld te worden als een vreemdeling en het gevoel te krijgen dat men je liever kwijt dan rijk is, is vreselijk. Ik denk dat mensen meer mededogen hebben met vluchtelingen uit Syrië dan uit andere landen, maar toch zijn er altijd tegenstrijdige gevoelens. Mensen zijn aardig, maar willen ook van ons af.

Je hebt dit boek samen met Christina Lamb geschreven. Hoe heb je dat ervaren?
Toen ik hoorde dat zij de coauteur zou zijn, was ik ontzettend blij - ook omdat ik wist wie ze was. Ik had Ik ben Malala gelezen en wist hoe goed ze kan schrijven. Ze voegt echt iets toe. Als je over jezelf vertelt denk je misschien dat het saai is, maar als je dan leest hoe zij het heeft opgeschreven, is het ineens interessant. Ze zorgt er ook voor dat ik het zelf beter begrijp. Ik denk dat we een geweldig team zijn.

Chistina heeft Malala al een stem gegeven en het jongetje Aylan is het symbool geworden van de drama's die zich voltrekken op zee. Met dit boek vertegenwoordig jij ook iets in deze historisch zo belangrijke tijd. Wat kun jij betekenen voor vluchtelingenkinderen die geen stem hebben?

Ik denk dat ik dit boek heb geschreven om te vertellen hoe zij zich voelen. Ik hoop dat mensen zich na het lezen van het boek kunnen voorstellen hoe het is om in een oorlog te leven en constant bang te zijn om je dierbaren te verliezen. Ik heb mijn best gedaan om al deze gevoelen onder woorden te brengen. Ik krijg ook veel posititieve feedback van mensen die het boek gelezen hebben.