Wanneer we praten over de geschiedenis van het gedrukte boek moeten we een enorme stap terug in de tijd nemen. De gedrukte boeken hebben een grote ontwikkeling meegemaakt; van grottekeningen, naar kleitabletten en natuurlijk de uitvinding van de drukpers. Tegenwoordig hebben we andere ontwikkelingen; je kunt een boek namelijk ook digitaal lezen via een smartphone of ereader. Vandaag nemen we de geschiedenis van het boek onder de loep en zetten we de voordelen van fysieke en digitale boeken op een rijtje.
Communiceren via een tablet van klei
Een heleboel jaar geleden wisten we nog niks van het lezen van een boek. Deze ontwikkeling begon bij het communiceren via kleitabletten en grottekeningen. Mensen tekenden symbolen zodat ze een boodschap konden overbrengen aan elkaar. Het spijkerschrift ontstond waardoor symbolen veranderden naar letters en er een alfabet ontstond. Hierdoor konden mensen niet alleen makkelijker grote boodschappen overbrengen, maar ook verhalen vertellen. Deze verhalen waren verre weg van goede literatuur, maar het begin was er.
De eerste literaire verhalen
Op een gegeven moment werden er verhalen geschreven die wél tot de literatuur behoorden. Bijvoorbeeld het Gilgamesj-epos dat gaat over de avonturen van heldhaftige goden uit die tijd. Vergelijkbaar met het genre fantasy zoals wij het nu kennen. Maar ook Ilias en Odyssee van Homerus en vergeet natuurlijk niet de Bijbel! Deze verhalen werden allemaal met de hand geschreven. Wist je dat monniken vier pagina’s per dag schreven? Het kostte veel tijd om een boek te schrijven. Tegenwoordig is dat wel andere koek!
In de renaissance werd lezen iets persoonlijks; lezen om iets te leren en daardoor een beter mens te worden. Het was niet de bedoeling dat mensen meer boeken gingen lezen, het was eerder de bedoeling dat steeds meer schrijvers een boek gingen uitbrengen om op die manier een bijdrage te leveren aan de maatschappij. Dit veranderde met de uitvinding van Johannes Gutenberg in 1455.
Boekdrukkunst
Gutenberg was van mening dat boeken drukken veel sneller kon dan met de hand, hij ontwikkelde dus een makkelijkere manier namelijk met loden letters. Daar zouden die monniken vast erg blij mee zijn geweest! Papier werd goedkoper en de algemene geletterdheid nam toe door scholing. Na 1600 werden de eerste romans uitgebracht, denk hierbij aan Don Quichot van Miguel de Cervantes en La princesse de Clèves van Madame De La Fayette. Voor vrouwen was het not done om verhalen of romans te lezen. Gelukkig kunnen zij nu lezen wat ze willen!
Boeken werden populair!
Door de opkomst van de massamedia zoals kranten en ook tijdschriften, werden boeken steeds populairder. Mensen hadden meer geld te besteden en kregen meer vrije tijd, waardoor ook lagere klassen zich eindelijk konden verplaatsen in een goed boek. Daarnaast werden populaire verhalen zoals die van Charles Dickens voor een prikkie verkocht, waardoor de drempel om te lezen ook lager werd. Rond de 18e en 19e eeuw ontstonden er genres zoals schandaalromans, misdaad, spanning, horror, romantiek en ook erotiek. Boeken lezen werd gezien als een vorm van ontspanning.
Van paperbacks naar ebooks
Rond 1930 ontstonden de paperbacks en pocketboeken die het lezen wat makkelijker maakten. Vanaf dat moment is de ontwikkeling van het boek in stroomversnelling gegaan. Het lezen van boeken is gelukkig niet weg te denken uit onze samenleving. We kunnen op elke manier aan leesvoer komen; via de bibliotheek, boekenhandels, webshops, nieuw of tweedehands, fysiek en ook digitaal. Tegenwoordig knipper je met je ogen en ligt er een automatisch gedrukt boek voor je neus. Wat fijn dat we in deze tijd op veel verschillende manieren aan een goed boek kunnen komen!
Wat zijn de voordelen van papieren boeken?
Boekenwurmen moeten toegeven dat het heerlijk is om een dagje boekenhandels af te struinen op zoek naar pareltjes. Je vindt mooie klassiekers, limited editions of je probeert eens een ander genre uit, omdat het zo’n mooi of spannend verhaal lijkt. Het bezoeken van een boekhandel heeft iets magisch! Daarnaast ga je nooit naar huis met lege handen!
Wat is er nou beter dan een boekcadeau? Sommige verhalen moeten gedeeld en verspreid worden. Naast dat je iemand anders een herinnering geeft, kunnen mensen jou ook een mooie herinnering schenken met zo’n cadeau. Elke keer als je het boek ziet staan, denk je misschien wel terug aan dat moment of die bijzondere tijd.
Sommige boeken bevatten niet alleen rake verhalen, ze staan ook prachtig in de kast of op tafel. Zo heb je een mooi zicht op jouw collectie. Doordat ze in het zicht staan kun je het boek er altijd even bij pakken en doorheen bladeren. Dit kan natuurlijk ook in jouw digitale boekenkast, maar ik vind dat persoonlijk anders voelen.
Met een fysiek boek is het gegarandeerd uren leesplezier. Je hoeft het boek niet te koppelen aan een stopcontact omdat de accu leeg kan gaan, een boek is er al-tijd waardoor je úren kunt vertoeven in die feelgoodroman.
Wat zijn de voordelen van digitale boeken?
Is het al laat ’s avonds maar wil je toch nog die laatste hoofdstukken verslinden van het misdaadverhaal? Een ereader is verlicht waardoor je geen nachtlampje hoeft aan te doen. Jouw partner kan dus lekker verder slapen, terwijl jij je laat meeslepen in de bizarre wereld van een serial killer.
Ken je dat? Heb je net een fijne houding gevonden op jouw strandlaken, waaien de pagina’s om en moet je je boek steeds vasthouden. Lamme arm! Dat heb je dus niet meer met een ebook. Een swipe is genoeg en je kunt je ereader of tablet ergens tegen aan zetten. Gemak dient de mens!
Naast digitaal lezen kun je boeken ook luisteren. Handig als je dagelijkse taken wil combineren met ontspanning. Even een boek luisteren tijdens het autorijden, het doen van een wasje of een wandeling. Win-win!
De weken voor je vakantie nemen af en jouw selectie vakantieboeken neemt alleen maar toe. Wat nu?! Met een ereader kun je zoveel mogelijk boeken meenemen en sjouw je niet met een extra koffer vol leesvoer. Dat is handig!
Wat nu?
Er hangen nog veel meer voordelen aan het lezen van fysieke boeken en digitale boeken. Maar de voordelen hangen ook af van jouw eigen smaak. Het is geen strijd tussen welke vorm beter is. Het belangrijkste is wat jij het fijnste vindt aan de hand van jouw persoonlijke wensen. Of je nou een compacte digitale boekenkast hebt of een prachtige collectie boeken hebt staan in jouw woonkamer, of beide. Elke keus is goed. Zou je nou graag willen weten hoe het is om digitaal te lezen? Neem dan eens een kijkje bij Kobo Plus, daar kun je de eerste maand gratis digitaal lezen. Veel leesplezier!
