Op 13 september is het Roald Dahl-dag! Op deze dag vieren we de geboortedag van een van de bekendste kinderboekenschrijvers ter wereld. Wie is er niet opgegroeid met Sjakie en de chocoladefabriek of Matilda? Een meesterverteller zoals Roald Dahl moet natuurlijk in het zonnetje worden gezet, dus hebben wij hem eens onder de loep genomen. Hoe zag zijn leven eruit en welke boeken schreef hij? Vandaag kom je erachter!
Roald Dahl werd geboren in een klein dorpje in Wales op 13 september 1916. Zijn ouders waren Noors en hij werd vernoemd naar poolreiziger Roald Amudsen, een nationale held. Al op jonge leeftijd overleden zijn oudste zus en vader. Toch gingen ze niet terug naar Noorwegen, ze waren immers gekomen voor het oude onderwijs. Hij werd door zijn moeder naar een kostschool gestuurd waar hij veel werd gepest door leerlingen en leraren. In 1940 brak de oorlog uit met nazi-Duitsland. Dahl gaf zich op als piloot bij de RAF. Eigenlijk was hij daar veel te lang voor, de man was 1,98 meter lang, maar toch kon hij deelnemen. Tijdens de oorlog raakte hij zwaargewond en werd hij overgeplaatst naar Washington.
De start van een schrijversleven
In Washington begon het schrijversleven van Dahl. Hij werkte op de Engelse ambassade toen de Britse auteur C.S. Forester langskwam. Hij gaf Dahl het duwtje dat hij nodig had en vertelde dat hij zijn verhalen moest uitschrijven. Forester bood aan om de eerste opzet van zijn boek te lezen. In plaats daarvan leverde Dahl een volledig uitgewerkt manuscript aan. Hij schreef zijn boeken in een smoezelig schuurtje Great Missenden, een dorpje in de buurt van Londen. Daar zat hij in een oude, kapotte leunstoel te werken. In een andere stoel kon hij niet meer zitten nadat hij een kunstheup had gekregen na zijn vliegtuigongeluk. Met zijn benen in een slaapzak voor de warmte en rustend op een koffer, zat hij in het schuurtje van tien tot half één te schrijven. Na zijn pauze pakte hij om vier uur zijn potlood weer op om verder te schrijven.
Tegenslagen
Het ging de schrijver niet altijd voor de wind. Hij trouwde na de oorlog met actrice Patricia Neal. Samen kregen ze vijf kinderen. Toen zijn zoon Theo nog maar een paar maanden oud was, werd hij geraakt door een taxi. Daardoor heeft hij lange tijd last gehad van een hersenaandoening. Op zevenjarige leeftijd overleed zijn dochter Oliva aan een hersenontsteking. En alsof dat nog niet genoeg was, kreeg Patricia een beroerte waardoor ze weken in coma heeft gelegen. De rare taal die zijn vrouw na haar coma uitsloeg, vormde de inspiratie voor het gekke taaltje van de GVR. Snoskommer, winkelpoot, mensbaksel. Er wordt ook gezegd dat Dahl zichzelf als inspiratie gebruikte voor de reus; hij was immers zelf ook een reus met zijn enorme lengte.
Oeuvre waar je u tegen zegt
Dahl schreef al zijn boeken met potlood op Amerikaans, geel lijntjespapier. Hij begon zijn schrijverscarrière met boeken voor volwassenen zoals Over to you en Switch Bitch. Een doorbraak zat er helaas niet in en geld verdiende hij niet. Hij nam een bijbaan bij de Playboy en andere tijdschriften om toch rond te kunnen komen.
Zijn doorbraak komt met kinderboeken. In 1943 verscheen zijn eerste boek: De Gremlins. Hij schreef het voor Walt Disney zodat hij er een film van kon maken maar dat is niet gelukt. Het boek is gebaseerd op zijn ervaringen als piloot want de gremlins saboteren in het boek Engelse vliegtuigen. Eigenlijk zijn al zijn verhalen gebaseerd op wat Dahl meemaakte. Zo is Matilda geïnspireerd op zijn ervaringen op een kostschool.
Een van zijn bekendste werken Sjakie en de chocoladefabriek werd gepubliceerd in 1964. Het verhaal is gebaseerd op zijn eigen ervaringen. Toen hij nog op school zat werden er soms dozen nieuwe chocola gestuurd om getest te worden door de leerlingen. Er wordt vaak gezegd dat dit het beste kinderboek van de 20ste eeuw is. Dahl schreef zelfs een vervolg, Sjakie en de grote glazen lift, waarin hij vertelt wat er in de lift gebeurde en hoe Sjakie en Willy Wonka in de ruimte terecht kwamen.
De handtekening van Dahl
De kinderboeken van Dahl zitten vol fantasie en humor. Ook zit er vaak een griezelig element in, zoals in De heksen. De verhalen lopen vrijwel allemaal goed af. In eigenlijk al zijn boeken staan de kinderen tegenover sadistische en hebberige volwassenen. Denk maar aan de ouders van Matilda of de ouders van de andere prijswinnaars van de Gouden Toeganskaart in Sjakie en de chocoladefabriek. Ondanks dat Dahl ook boeken voor volwassenen schreef, zijn de kinderboeken altijd favoriet geweest, ook bij Dahl zelf. Experts denken dat hij zulke fantastische kinderboeken kon schrijven omdat hij altijd in contact is gebleven met het kind in hemzelf.
Helaas overleed de schrijver in 1990 aan leukemie. Op dat moment zijn er al tientallen miljoenen exemplaren van zijn kinderboeken verkocht en heeft hij een prijzenkast van hier tot Tokio. In Nederland won hij maar liefst vijf zilveren griffels. De hoogste prijs voor een buitenlandse schrijver.
Luisteren naar de verhalen van Dahl
Vanaf deze speciale dag kun je nu ook al luisterend genieten van de verhalen van Roald Dahl. Denk aan Matilda, De GVR of De giraffe, de peli en ik. Welk nieuwe luisterboek ga jij (met jouw kind) luisteren van deze meesterverteller?
