Onder de loep: sprookjes en vertellingen

De gebroeders Grimm zijn een wereldberoemd duo die veel bekende sprookjes, van vandaag de dag, de wereld in hebben geholpen. Jacob Ludwig Grimm en Wilhelm Karl Grimm verzamelden sprookjes en sagen die ze vervolgens in verhalenbundels hebben uitgebracht. De volksvertellingen waar zij zich op baseerden waren van oorsprong allemaal gruwelijke en grimmige verhalen. Tot aan de negentiende eeuw waren sprookjes dan ook bedoeld voor volwassenen, maar met de komst van de gebroeders Grimm kwam daar gedeeltelijk verandering in. Gedurende verschillende edities schaafden de broers de verhalen bij zodat ze ook toegankelijk werden voor kinderen. Seksueel getinte en gewelddadige verhalen vonden ze op een gegeven moment niet meer geschikt, want ze merkten dat steeds meer kinderen geïnteresseerd raakten in de sprookjes. Ondanks dat de gebroeders Grimm de verhalen langzamerhand aanpasten, waren de verhalen toch nog een stuk gewelddadiger dan we nu gewend zijn. In een van de eerste versies van het sprookje Assepoester, bewerken de stiefzusjes hun voeten met een mes om ervoor te zorgen dat het muiltje zal passen. In een andere versie laten de gebroeders Grimm de stiefzussen zelfs op een huiveringwekkende manier boeten voor hun daden. De stiefzussen worden aangevallen door duiven die hun ogen uitpikken. Dat is iets wat Disney wijselijk heeft weggelaten. De zusjes komen er in die versie goed vanaf. Het verhaal van Sneeuwwitje heeft van origine ook geen lieflijk einde. In de meeste versies rijdt Sneeuwwitje samen met haar prins het prachtige kasteel tegemoet waar ze hun happily ever after zullen beleven. In de originele versie moet de moeder van sneeuwwitje, pas later wordt het haar stiefmoeder, als straf in gloeiendhete ijzeren muilen dansen tot ze haar dood tegemoet komt. Vandaag de dag worden er steeds meer moderne versies van de sprookjes bedacht. Denk bijvoorbeeld aan het boek Ze leefden nog lang en gelukkig?, waarin de verhalen van de drie prinsessen Assepoester, Sneeuwwitje en Doornroosje niet stoppen bij 'happily ever after', maar verder gaan in een meer moderne tijd.

De sprookjes van de Deense schrijver Hans Christian Andersen zijn wereldberoemd. Zijn verhalen worden nog altijd voorgelezen aan kinderen. Veel van zijn verhalen zijn nog enigszins in originele vorm gebleven en blijven na al die jaren nog steeds tijdloos. Denk aan het verhaal van De prinses op de erwt of Het lelijke eendje. Het blijven mooie en leuke verhalen waar kinderen wat van kunnen leren en waar ze plezier van hebben. In tegenstelling tot de verhalen die de gebroeders Grimm verzamelden, schreef Andersen zijn sprookjes speciaal voor kinderen. Maar toch liepen zijn verhalen niet altijd goed af. Dit is onder andere het geval bij De rode schoentjes en Het meisje met de zwavelstokjes. Zelfs zijn beroemde verhaal De kleine zeemeermin heeft een luguber einde. Gelukkig heeft Disney voor een eigen einde gekozen. Net als zijn verhalen, ging het leven van Hans Christian Andersen niet over rozen. Zijn familie had het niet breed en op een jonge leeftijd verloor hij zijn vader. Andersen was altijd al creatief en wilde daarom graag acteur worden. Hij werd echter niet toegelaten tot de school waar hij graag heen wilde. Uiteindelijk kwam hij terecht op een betere school, maar daar werd hij veel gepest door zowel leerlingen als leraren. Om deze reden wordt er wel eens gezegd dat het sprookje Het lelijk eendje een autobiografisch verhaal zou kunnen zijn. Het lelijke eendje groeit in het verhaal op tot een prachtige zwaan. Zo zag Andersen zichzelf waarschijnlijk ook nadat hij een succesvol schrijver was geworden.

Vaak worden de sprookjes en vertellingen uit de Duizend-en-één-nacht reeks een beetje vergeten, maar er zitten toch een aantal bekende en belangrijke werken in de bundel. De vertellingen van Duizend-en-één-nacht vormen een verzameling verhalen van verschillende auteurs uit het Midden Oosten. Ze zijn in de vorm van een raamvertelling samengevoegd. De verhalen die verteld worden lopen namelijk vloeiend in elkaar over. Het begint bij het verhaal van Sheherazade die iedere nacht een nieuw verhaal vertelt aan de sultan om zo haar executie uit te stellen. De verhalen die volgen, zijn de verhalen die zij vertelt. Vandaar de titel Duizend-en-één-nacht. Pas later werd deze uitdrukking letterlijk genomen en werden er net zoveel toegevoegd aan de bundel totdat er 1001 verhalen waren. De meeste vertellingen werden in verschillende periodes toegevoegd aan de canon. Beroemde verhalen zoals Aladdin en de wonderlamp, Ali Baba en Sindbad zijn ook pas laat toegevoegd aan de bundel. Het overgrote deel van de verhalen is afkomstig uit verschillende Arabische landen. In de Arabische wereld behoorden de verhalen eerst niet tot de literatuur, aangezien ze van origine erotisch getint waren. Toen de Brit Richard Francis Burton een vertaling publiceerde werd hij zelfs van pornografie beschuldigd. Later werden de erotische delen weggelaten, waardoor ze populair werden als sprookjes onder zowel volwassenen als kinderen. Tot op de dag van vandaag leven deze sprookjes nog voort. Zo zijn er verschillende films verschenen, denk aan de film Aladdin en Sindbad van Disney. Zelfs de Efteling heeft een aantal van haar attracties gebaseerd op de verhalen. Zo zijn er in het sprookjesbos verschillende verwijzingen te vinden en in de attractie Fata Morgana waan je, je volledig in de wereld van Duizend-en-één-nacht.