Jan van Hooff (1936) schreef op aandringen van vrienden zijn levensverhaal. En gelukkig maar! De primatoloog (kenner van apen) is een geweldig verteller met een boeiend leven. Het begint in de oorlog dat niet alleen hem, maar ook het dierenpark waar hij in opgroeit raakt. Van Hooff gaat studeren en heeft een geweldige carrière als wetenschapper. In het boek neemt hij ons mee naar universiteiten, kroegen en jungles. De inmiddels emeritus hoogleraar is altijd nog een graag geziene gast op radio en tv. Gebiologeerd is een zalig boek om te lezen.
Alfamannetje
Op zijn 83ste geeft Jan van Hooff nog altijd het openingscollege voor alle studenten Biologie in Utrecht. Om ze enthousiast te maken, want praten kan Van Hooff nog altijd als de beste. Na het college neemt Van Hoof de studenten mee naar buiten, Burgers’ Zoo in. In het park dat door zijn grootvader begonnen is en nu wordt geleid door zijn neefje Alex van Hooff, stelt hij de eerstejaars voor aan de door zijn promovendus, Frans de Waal, wereldberoemd gemaakte chimpanseekolonie. Van Hooff gooit een tomaat in hun midden. Die is voor het alfamannetje. De overige toegeworpen tomaten worden verorberd in volgorde van de hiërarchie in de groep. Eentje wordt door Van Hooff plagerig in het water gegooid. Die is voor de chimpansee die de moeite wil nemen om de studenten te demonstreren dat ze instrumenten gebruiken. Een tak wordt gepakt om de laatste tomaat te bemachtigen. Het alfamannetje is dan al weer elders. Hij had liever een appel gehad, weet Van Hooff.
Mama
Van Hooff houdt van de dieren. En zij van hem, zoals te zien is in een inmiddels op YouTube miljoenen keren bekeken filmpje waarin de stervende chimpansee, Mama genaamd, haar oude vriend Van Hooff een knuffel met een kus geeft. Het voorval werd de titel van Frans de Waals' laatste boek. In Mama’s laatste omhelzing doet hij uit de doeken hoe dieren emoties hebben, net als wij. Of ze net als mensen ook gevoelens hebben, zo ver willen de wetenschappers De Waal en Van Hooff niet gaan. Ze kunnen immers niet in hun hoofd kijken. De biologen houden het bij vaststellingen van waarneembaar gedrag. Dat chimpansee Mama van Van Hooff hield, is dan ook voor mijn rekening.
Darwin
Het slechten van de grens tussen dier en mens is de rode draad door het werkzame leven van Van Hooff. Hij verhaalt over diverse onderzoeken die daarnaar gedaan zijn door hem, zijn promovendi en ander wetenschappers waaronder de vermaarde Jane Goodall waar Van Hooff vriendschappelijke banden mee heeft. Duidelijk is dat onze menselijke cultuur evolutionaire wortels heeft die we gemeen hebben met dieren met dezelfde voorouders. Emoties en zelfs moraal is iets dat is vast te stellen bij ook andere soorten dan de mens. Het heeft de van huis uit katholieke Van Hooff van zijn geloof doen vallen. Darwin is zijn held.
Deugen
Volgend jaar is de cirkel rond, want dan zit onder de eerstejaars in het auditorium van Burgers’ Zoo één van zijn kleindochters die biologie wil gaan studeren. Als je dat leest op één van de laatste bladzijdes van het boek kun je het nauwelijks drooghouden. Gebiologeerd vertelt namelijk ook het verhaal van een fijn familiebedrijf. Burgers’ Zoo, dat overigens uit principe nooit een cent subsidiegeld heeft aangevraagd, is door de jaren heen altijd vooruitstrevend en vernieuwend geweest. Uit liefde voor dieren en mensen. Ik kan niet in hun ziel kijken, maar die Van Hooffen deugen!
