Gebrek is een groot woord: "een eigen soms diepzinnige stijl die tegelijkertijd vol humor zit."

Nina Polak is terug met haar tweede boek: Gebrek is een groot woord. Een roman –net als haar vorige– van deze tijd. Skip Nauta, eigenlijk heet ze Nynke, is een zeilmeisje. En een serieus zeilmeisje: al zeven jaar op zee brengt ze, samen met Lood, zeiljachten voor hun rijke eigenaars van A naar B. Tot ze in Cannes haar verleden weer tegenkomt: de briljante puber Juda Zeno en zijn ouders. Zonder eigenlijk te begrijpen waarom neemt ze de uitnodiging aan die zomer bij de familie Zeno te verblijven. Die zomer in die vertrouwde maar zeker ook bevreemdende omgeving vormt eigenlijk het boek Gebrek is een groot woord.

Twee werelden

In die zomer zijn er maar twee werelden: de wereld van de zee en de wereld van de rijke familie Zeno. Die eerste, de zee, is al zeven jaar een vlucht, en de familie Zeno –die ze in de eerste bladzijden behoorlijk probeert te ontwijken– is vooral een herinnering aan het verleden. Het verleden waarvan ze wegvluchtte. Want het echte verleden is de wereld van Amsterdam Nieuw-west met de “luifels en schotelantennes grijs en vuil oranje”, toen de Zeno’s haar al eens eerder opvingen. Langzaam wordt de geschiedenis ontrafelt, met behulp van de personages uit haar verleden.

Afwijkende jeugd

Skip had net als haar voorgangers in Nina Polaks debuut We zullen niet te pletter slaan een afwijkende jeugd –net als Juda overigens– waarin ze alleen opgevoed werd door haar moeder in dat armoedige Nieuw-west. Zeilen, hoe ontoepasselijk voor dat milieu ook, wordt een vangnet, we begrijpen waarom ze haar zevenjarige vlucht op zeilboten doorbracht. Achternagezeten door haar moeders dood en een bezitterige ex is de weelderige opvang van de Zeno’s niet genoeg. Het plot klinkt cliché, maar dat wordt het bij Nina nooit.

Clichématig schrijven

Al blijkt ze dat fantastisch goed te kunnen, dat clichématig schrijven: het verhaal De onschuldige is een navertelling van de relatie tussen Skip en haar ex, vanuit zijn ijdele standpunt. Geschreven door die ex, Borg, die inmiddels een academicus met schrijversambities is en een verloofde heeft. Borg haatten we al meteen en wat een opluchting als Skip na die 25 fenomenaal afschuwelijke, melodramatische cliché-pagina’s verzucht: “Wáár moet ik in Zeus’ naam beginnen?” Toch gaat het geloof in Skips beslisvaardigheid tegen het eind nog even wat wankelen, want kan ze en wíl ze eigenlijk nóg wel een keer uit deze beklemmende werelden losbreken?

Lenig en levendig

Nina Polak schrijft lenig en levendig, ze heeft een eigen, soms diepzinnige stijl die tegelijkertijd vol humor is. Een stijl die geïllustreerd kan worden door deze zin: “Dat is nu de kracht van een gezin, er is altijd wel iemand om je van je eigen misère af te leiden.” Een zin die ook het boek kan typeren. Skips gebrek is precies dat: ze is alleen en de zee op gejaagd door haar moeder en door Borg (lees vooral hoe dit zich ontvouwd heeft, langzaam legt Nina Polak Skips verleden bloot). Haar terugkeer aan land is een ontdekking dat het grote woord 'gebrek' niet per se een gemis is. Het gebrek –of het tegenovergestelde ervan– dat via de Zeno’s in Cannes lonkte, kan misschien toch niet opgevuld worden.

Personages

Tekenend voor deze tijd –in een slotwoord nog­– is het personage Juda Zeno: een puberjongen, een rijkeluiszoon en zeer briljant. Juda is juist geobsedeerd door honger en leegte en door het construeren van een online bouwwerk van verhalen. Als Nina Polak een ding duidelijk maakt in Gebrek is een groot woord is het dat personages –en mensen– nooit als een rechte lijn uit hun achtergrond en hun ouders komen.

Wil je altijd op de hoogte zijn van de boeken binnen jouw favoriete genre? Stel je voorkeur in en ontvang updates.