Het begin van de lente: "Een ideaal leesclubboek."

De naam Penelope Fitzgerald zal bij veel lezers een belletje doen rinkelen. Ze schreef de razend populaire roman De boekhandel, die vorig jaar verfilmd werd. Minder bekend, maar evenveel aandacht waard, is Het begin van de lente. De roman kreeg in 1988 een plaats op de shortlist van de Man Booker Prize en is nu ook beschikbaar in het Nederlands.

Britse vs Russische krachten

Vertaler Johannes Jonkers maakt op een geslaagde manier gebruik van hedendaagse taal zonder daarbij de sfeer van het boek uit het oog te verliezen. Dat is niet alleen een knappe prestatie, maar ook van groot belang voor een roman die gedragen wordt door de atmosfeer die opgeroepen wordt door de botsing tussen de Britse terughoudendheid om emoties te tonen en de Russische chaotische kracht waarbij iedereen zijn stem laat horen en tips in het rond strooit. Tussen deze twee werelden in staat de Britse Frank Reid die in Rusland is opgegroeid en er de drukkerij van zijn vader heeft overgenomen. Op een dag ontdekt hij dat zijn vrouw zonder enige waarschuwing samen met de kinderen naar Engeland vertrokken is. Van het ene moment op het andere blijft hij alleen achter met de verschillende leden van het huispersoneel, die hem elk op hun eigen manier bijstaan. Hoewel hij de kinderen onmiddellijk mist, blijft hij in zekere zin onbewogen bij het vertrek van zijn vrouw:

Subtiele humor

Deze bijzondere reactie wekt nieuwsgierigheid op, die meteen versterkt wordt door de daaropvolgende passage. Even onverwacht als het vertrek, krijgt hij bericht dat zijn kinderen in het treinstation op hem wachten. De zoektocht naar de kinderen geeft al een eerste, grappige indruk van de botsende werelden. Zowel Frank als zijn kinderen blijven op en top Brits. Zo is Franks stoïcijnse houding ook aanwezig bij zijn oudste dochter Dolly. Hoewel ze net door haar moeder verlaten is en turbulente uren achter de rug heeft, analyseert ze de zaak erg zakelijk: “Ze moest ons wel terugsturen, ze had niets aan ons.”

Wat volgt is allesbehalve een droevig verhaal. Frank en de kinderen nemen het leven opnieuw op, bijgestaan door een reeks kleurrijke personages. Hij wil een goede vader en begripvolle baas zijn, en luistert aandachtig naar elke raadgeving die hij kan krijgen. De aanloop naar de Russische revolutie wordt niet expliciet uitgespeeld, maar is steeds aanwezig. Een aanzwellende chaos dreigt zowel in Franks leven, als in het Rusland en Engeland van 1913 de orde te verstoren.

Een ideaal leesclubboek

Hoewel de inhoud boeiend is, is het vooral de schrijfstijl van de auteur die de aandacht vangt. De personages worden met zorg en humor opgebouwd tot unieke wezens die samen de verscheidenheid van de menselijke natuur tentoonspreiden. Het taalgebruik is eerder formeel en de dialogen doen sterk denken aan de theaterstukken van Chekhov. Ook de verveling, die tot een ware kunstvorm verheven wordt, is terug te vinden in heel wat Russische literatuur. Er wordt veel gepraat, maar wat er precies wordt gezegd is niet altijd duidelijk. Elke interpretatie wordt aan de lezer overgelaten.

In Het begin van de lente schept Penelope Fitzgerald een toegankelijke en toch mysterieuze wereld. Het is een must-read voor wie van Russische literatuur houdt, maar de betoverende personages en subtiele plotwendingen maken het ook een ideaal leesclubboek.

Wil je altijd op de hoogte zijn van de boeken binnen jouw favoriete genre? Stel je voorkeur in en ontvang updates.