Jane Austen, onder vier ogen: "Combineert vermoedens en fantasie tot een vlot leesbare, innemende roman"

Hoewel Jane Austen (1775-1817) bijna 200 jaar geleden stierf, blijft zowel haar werk als haar leven mensen wereldwijd fascineren. Ondanks alle boeken, artikels en films zijn er tot op heden nog heel wat lacunes in onze kennis over haar leven en blijft het gissen naar de manier waarop Jane Austen samen met haar familie en kennissen haar dagen doorbracht. Anke Werker geeft in Jane Austen, onder vier ogen haar eigen versie van de geschiedenis. Dat Anke Werker niet alleen een grondige kennis van het werk van Jane Austen heeft, maar ook gepassioneerd is door haar leven blijkt uit de manier waarop ze deze historische roman heeft aangepakt: Jane Austen onder vier ogen.

Een fictief dagboek

Het vertrekpunt is het – fictieve – dagboek dat Jane schrijft wanneer ze in 1809 met haar moeder en zus verhuist naar Chawton, waar ze in een huis van haar broer mogen wonen. Ze is al geruime tijd niet meer aan schrijven toegekomen en hoopt dat ze door het bijhouden van een dagboek opnieuw inspiratie zal vinden om nieuwe verhalen te schrijven. De dagboekfragmenten worden afgewisseld met het verhaal van Janes enige zus, Cassandra, die ruim 35 jaar later terugblikt op haar leven. Zij is de enige erfgename van de werken en brieven van Jane en moet beslissen welke informatie na haar eigen dood met de wereld zal worden gedeeld. Ze wordt heen en weer geslingerd tussen herinneringen aan hun jeugd en de twijfels over Janes nalatenschap. Ze deelt haar bezorgdheid met haar nichtje Caroline, die als kind haar tante Jane kort gekend heft.

Verbondenheid

Ondanks al haar twijfels is het voor Jane duidelijk dat ze schrijfster wil worden. Dat dit allesbehalve evident is, blijkt uit de vele verwijzingen naar de positie van vrouwen, die vooral beschouwd werden als tere wezentjes die niet belast mochten worden met zakelijke en wereldse beslommeringen. Bovendien zijn Jane en Cassandra ongetrouwde vrouwen, wat hen nog kwetsbaarder maakt omdat ze afhankelijk zijn van de goodwill van hun broers om hen te onderhouden. Jane laat dit echter niet aan haar hart komen: “Het leven van een alleenstaande vrouw heeft zijn nadelen, maar ik neem die graag voor lief. Er is zelfs een groot voordeel aan mijn positie. Over een tijdje zal ik de vaste chaperonne zijn van al mijn nichtjes en ze begeleiden naar bals en feesten. Op dat soort momenten krijgt de oude tante altijd het beste plekje bij de haard en mag ze wijn drinken zoveel als ze maar wil.” Cassandra, die wel verloofd is geweest, heeft meer moeite om in het reine te komen met haar ongehuwde en kinderloze toekomst.

De twee tijdsperiodes en verschillende vertelperspectieven zorgen voor een mooie wisselwerking tussen de opeenvolgende generaties. Door dagelijkse bezigheden gedetailleerd te beschrijven, geeft Anke Werker de tijdsgeest van het 19^e-eeuwse Engeland goed weer. De details zorgen er echter ook voor dat het verhaal soms in het beschrijvende verzakt en de plot zich erg traag ontwikkelt. Bovendien heeft Anke Werker de lat voor zichzelf erg hoog gelegd. Door het gebruik van dagboekfragmenten, moet ze de stijl en toon van Jane Austen reproduceren. Hoewel ze daar behoorlijk in slaagt, missen deze passages de bevlogenheid en humor die het werk van Jane Austen kenmerken. De stukken die geschreven worden vanuit het standpunt van Cassandra trekken het verhaal weer recht. In deze hoofdstukken komt de sterke verbondenheid tussen de zussen helemaal tot z’n recht en ligt het vertelritme hoger.

Anke Werker combineert in Jane Austen, onder vier ogen feiten, vermoedens en fantasie tot een vlot leesbare, innemende roman die terecht een plaats krijgt in de historische-romanreeks van Ambo/Anthos.