De bergen zingen is een intiem familieverhaal van Nguyễn Phan Quế Mai.

Nguyễn Phan Quế Mai deed het ondenkbare. Ze wist het te schoppen van straatverkoper en rijstboerin tot Vietnamese succesauteur. Dankzij een studiebeurs kwam ze in Australië terecht, waar haar droom van een schrijverscarrière werkelijkheid werd. De eerste roman die ze in het Engels schreef, De bergen zingen, lijkt garant te staan voor haar definitieve toetreding tot de wereldliteratuur.

Vier verschillende generaties

Een intiem familieverhaal op de gitzwarte bladzijde die twintigste eeuw voor Vietnam was. Zo zou je De bergen zingen kunnen samenvatten. Een tijdspanne van een halve eeuw en personages uit vier verschillende generaties verraden de grootse ambities van de roman. Het is hoofdpersonage, en alter ego van de auteur, Hương uit de jongste generatie die je door het socio-historisch mijnenveld leidt. Van de hongersnood via de landhervorming naar de Vietnamoorlog: elke crisis eist slachtoffers binnen de familie. Toch is dit ook een hoopvol boek. Nu de politieke rust wedergekeerd is, en de littekens van het verleden stilaan vervagen, mag Hương dromen van een betere toekomst. Haar universiteitsstudies gaan de goede kant op en de liefde loert om de hoek.

Veronderstelde lezer

Hoe hard sommige passages in het boek ook mogen zijn, toch heb je als lezer soms het gevoel dat je het relatief welvarende en toeristisch interessante Vietnam van vandaag haast kan proeven. Dat heeft veel te maken met de uitvoerige beschrijvingen van welriekende Phở en andere noedelgerechten. Ook de Vietnamese flora komt uitgebreid aan bod. In al zijn geuren en kleuren heb ik deze roman dan ook als immersieve leeservaring beleefd. De keerzijde van die medaille is dat er nogal nadrukkelijk voor een westers lezerspubliek geschreven is. Dat merk je niet alleen aan de geromantiseerde bevestigingen van enkele stereotypen die westerse lezers over Vietnam zouden kunnen hebben, maar ook aan enkele expliciete verklaringen. Bijvoorbeeld het ontbreken van een eigen literaire traditie, de werking van Agent Orange en andere historisch bepalende elementen worden uitgelegd zodat je als niet-Vietnamese lezer goed weet waarover het gaat. Wat dat betreft offerde de roman hier en daar wat authenticiteit op om een breder publiek te kunnen aanspreken.

De ene verhaallijn is de andere niet

De voornaamste verhaallijnen spelen zich af in de jaren ’50 en ’70 en in het heden, waarbij de oudere verhaallijnen vaak een verklarende rol spelen bij de gebeurtenissen in het heden. Hoe verloor Hươngs oom zijn benen? En wat is het geheim van haar moeder? De roman springt terug in de tijd om het te achterhalen. Het is echter zo dat de verhaallijn in het heden niet kan tippen aan de andere verhaallijnen. Het drama van de landhervorming dat grootmoeder ertoe dwingt haar kinderen achter te laten bij onbekenden is steengoed in al zijn tragiek, maar bovenal interessanter dan de rozengeur en maneschijn die Hương in het huwelijksbootje met – het nogal saaie personage – Tâm begeleidt. De ironie van dit verder ironiearm boek is misschien wel dat het hedendaagse, welvarende Vietnam op vlak van leesplezier niet op kan tegen de dramatische ontwikkelingen van de onderdrukte geschiedenis van het land.