De potentie van Gratie van Aravind Adiga wordt niet waargemaakt

Aravind Adiga won in 2008 met zijn boek De witte tijger de Man Booker Prize. Onlangs verscheen er nieuw werk van zijn hand. Deze roman heeft de titel Gratie. Het verhaal gaat over een jongeman die zonder verblijfsvergunning in Australië verblijft en cruciale informatie heeft over een gepleegde moord. Je begrijpt dat hij voor een dilemma komt te staan. Dit klinkt als een verhaal met grote potentie, toch?

Gratie

Vier jaar geleden vluchtte Dhananjaya Rajaratham, nu Danny, uit Sri Lanka naar Australië. Een verblijfsvergunning heeft hij niet, wat betekent dat hij illegaal in het land verblijft. Hij werkt daarom zwart en maakt huizen schoon. Als een vrouw bij wie hij schoonmaakt wordt vermoord en Danny een potentiële moordenaar kan aanwijzen, komt hij voor een groot dilemma te staan. Belt hij de politie met het risico het land uitgezet te worden? Of kiest hij voor zichzelf en zegt hij niets?

Worsteling(en)

Dat Danny geen verblijfsvergunning heeft, heeft veel nadelen voor zijn manier en kwaliteit van leven. Hij kan bijvoorbeeld geen woning krijgen, omdat daar een legitimatiebewijs voor nodig is. Daarom woont hij in een magazijn van een winkel. Ook lukt het hem om dezelfde reden niet om een baan te vinden en werkt hij noodgedwongen zwart. Hier worstelt Danny erg mee. Die worsteling wordt treffend en met mooie voorbeelden beschreven door Adiga. Dit geldt ook voor de worsteling rondom het eerder beschreven dilemma. De ontknoping van het boek, waarin Danny een beslissing maakt ten aanzien van zijn dilemma, is indrukwekkend. Het zal je nog lang laten mijmeren over het boek.

Van de hak op de tak

Hoewel het thema van het verhaal interessant is, grijpt het verhaal je niet aan zoals de potentie doet verwachten. Adiga springt namelijk van de hak op de tak. De snelle wisseling in onderwerp en in tijd maken het lezen lastig. De aandacht van de lezer verslapt daardoor snel. Ook de afstand tussen de lezer en Danny blijft daardoor vrij groot. Adiga neemt namelijk niet voldoende ruimte om de diepte in te gaan wanneer het gaat om de gevoelens van Danny. Ten slotte blijven ook de bijpersonages wat vlak. De betrokkenheid en de wil om verder te lezen wordt daardoor beperkt.

Kortom

Gratie is een boek met een intrigerend en vernieuwend thema. De ontknoping van het boek is indrukwekkend. Daarnaast zet het boek je aan het denken, over wat je zelf zou doen in een situatie als die van Danny en over de gevolgen van het leven zonder verblijfsvergunning. Dit verandert namelijk de dynamiek met anderen en de keuzes die de hoofdpersoon maakt. Maar de grote sprongen in tijd en onderwerp vragen veel van de lezer, waardoor betrokkenheid bij het boek niet vanzelf komt. De grote potentie van het verhaal wordt helaas niet waargemaakt.