Merijn de Boer doet steeds meer belletjes rinkelen. Zijn vorige boeken werden met veel belangstelling onthaald en met zijn nieuwe roman De saamhorigheidsgroep stond hij meer dan terecht te pronken op de shortlist van de Libris Literatuurprijs. Helaas, heeft hij de prijs niet binnengehaald. Toch is dit boek zeker de moeite en de aandacht waard.
Wanneer Bernhard Wekman in de tachtiger jaren lid wordt van de Saamhorigheidsgroep heeft hij geen flauw benul welke levenskeuzes voor hem in het verschiet liggen. De linkse idealisten waarmee hij optrekt vindt hij vermeende wereldverbeteraars en toch blijft hij hun bijeenkomsten en vergaderingen bijwonen. De verliefdheid die hem voor het eerst in jaren overvalt, zal de groep en diens leden steeds meer onder druk komen te zetten, maar waar ligt het breekpunt? Vele jaren later blikt Bernhard vanuit New York op zijn scharnierjaren terug en vraagt zich af of hij het juiste pad bewandeld heeft. Eenmaal terug in Haarlem komt hij oog in oog te staan met het leven dat hij nooit heeft kunnen leiden.
De groep en ik
De leden van de Saamhorigheidsgroep zijn uit het leven gegrepen. Met veel aandacht voor het psychologisch uitdiepen van zijn personages, slaagt de Boer erin echte mensen op papier te zetten. Zo voelt het alsof je via hoofdpersonage Bernhard toetreedt tot een nieuwe vriendengroep, waarvan je alles te weten wil komen. Al gauw blijkt dat deze idealisten er een apart leventje op nahouden en dat maakt ze een makkelijk slachtoffer van spot. Bernhards observaties van deze ‘linkse elite’ gaan van hilarisch tot tragikomisch. Deze mensen zijn zo aandoenlijk dat je ze het allerbeste toewenst. Ook bijzonder intrigerend is dat je zowel inzicht krijgt in de groepsdynamiek als in de individuele levens van de mensen die de groep opmaken en in dat aspect is Merijn de Boer misschien wel de ironische Sally Rooney van de Lage Landen. Eerlijk gezegd: zijn verhalen zijn interessanter, zijn literatuur is ambitieuzer.
Authentiek meesterwerk
De saamhorigheidsgroep kan je niet zomaar van je afzetten. De zeldzame momenten dat je er toch in zal slagen dit boek even neer te leggen, blijven de personages op je gedachten parasiteren. Met zijn weloverwogen compositie, meerstemmigheid en speelsheid ontwikkelt deze roman een dynamiek die blijft boeien. Nergens voelen hoofdstukken gekunsteld aan of gaan er passages vervelen. Net daarom is dit wat mij betreft een authentiek meesterwerk. Zonder veel spitsvondigheden, maar met een standvastige diepgang, straalt het een echtheid uit die je enkel van de allergrootsten verwacht. Laat ons Merijn de Boer daar maar stilaan bijrekenen.
