Mijn duistere Vanessa van Kate Elizabeth Russell: rauw, beklemmend en enorm aangrijpend

Kate Elizabeth Russell is een Amerikaanse auteur die debuteert met haar roman Mijn duistere Vanessa. Hierin staat een ontstellende relatie tussen een student en een oudere man centraal. Dit boek is fictief, maar is deels gebaseerd op Russell’s eigen ervaringen als tiener. Dat maakt dat dit beklemmende boek nog harder binnenkomt.

Mijn duistere Vanessa

In 2000 gaat Vanessa Wye op 15-jarige leeftijd naar een nieuwe school. Daar krijgt ze Engelse les van Jacob Strane, een 42-jarige man die haar intrigeert. Andersom is dit ook het geval. Wat volgt is een seksuele relatie die Vanessa’s leven voorgoed verandert. Zeventien jaar later wordt Strane door oud-leerlingen beschuldigd van seksueel misbruik. Dit laat Vanessa reflecteren op haar eigen relatie met Strane. Was deze relatie haar eerste en ware liefde? Of heeft ze dat zichzelf al die tijd alleen maar voorgehouden, omdat de eigenlijke essentie van die relatie te verschrikkelijk is om onder ogen te zien?

Expliciet en direct

Russel schrijft afwisselend vanuit het verleden en het heden van Vanessa’s leven. Ze schuwt expliciete beschrijvingen niet. Seksuele handelingen worden tot in detail uit de doeken gedaan. Strane’s manipulatie om Vanessa te krijgen waar hij haar hebben wil en de uitoefening die dat heeft op hoe Vanessa zich voelt, zorgt voor weerzin en medelijden. Zeventien jaar later blijkt hoe dit alles Vanessa voorgoed heeft veranderd. De manier waarop zij naar de relatie kijkt is zorgwekkend; de lezer ziet een compleet andere man dan Vanessa. De directheid waarmee Russell Vanessa’s leven en verknipte manier van denken beschrijft grijpt erg aan. Zo erg dat het noodzakelijk is het boek af en toe opzij te leggen om wat lucht te krijgen.

Indringende elementen

Een aantal elementen verdienen extra aandacht, omdat deze het verhaal nog indringender maken. Ten eerste is dat de manier waarop de school omgaat met de relatie. Ten tweede zijn dat vele vergelijkingen die gemaakt worden met Nabokov’s Lolita en de manier waarop Vanessa zich met dat verhaal identificeert. Ten derde is dat de rol van de media. Zonder al teveel uit de doeken te doen over het hoe en waarom, heeft Russell dit prachtig vervlochten met het verhaal.

Kortom

Mijn duistere Vanessa is een boek dat met tussenpozen gelezen moet worden. De lezer heeft deze adempauzes nodig om op adem te komen na de beschreven voorvallen en de uitwerking daarvan op Vanessa’s psyche. Russell heeft door haar expliciete schrijfstijl met veel aandacht voor gevoelens en gedachten een verhaal geschreven dat niet snel zal loslaten. Het is rauw, beklemmend en enorm aangrijpend. Ondanks het feit dat de lezer het heftige boek soms liever niet gelezen zou willen hebben, is het een belangrijke stem in de literatuur rondom relaties met minderjarigen en misbruik.