Wie waarlijk leeft van Ronald Giphart is een blik op het leven van een moeder door een sleutelgat

Ronald Giphart (54) bereikt in 2020 de leeftijd waarop zijn moeder te overleden kwam. Dat besef noopte hem om op de proppen te komen met Wie waarlijk leeft. In wat hij zelf een autobiografische ode noemt, reconstrueert Giphart het leven van zijn moeder hoe hij het als zoon ervaren heeft. Het dunne boekje staat in schril contrast met de encyclopedische biografieën die tegenwoordig in trek zijn en is net daarom zowel intiem als verfrissend.

Met korte fragmenten die lezen als hoofdstukken uit een roman of als highlights uit een leven, bekomt Giphart een soort tijdlijn van zijn relatie met zijn moeder. Je zou kunnen stellen dat het begin en einde van dit boek samenvallen met die van haar leven, ware het niet dat deze vertelling dat leven net in stand houdt. Ook dit is Wie waarlijk leeft; een monument voor een overleden moeder. Monumenten worden opgetrokken voor notabelen, zij die met hun leven een impact hadden op dat van anderen. Die impact beschrijft de auteur met zoontrots. Hoe zijn moeder haar ideologische stempel wist te drukken en dat zowel als politica als feministe.

Inkijk in een leven

Dat Ronald Giphart nu al decennia een gevestigde waarde is binnen de Nederlandse literatuur is één van de bestaansvoorwaarden voor dit boek. Het past volledig binnen de toegenomen belangstelling voor (auto)biografische vertellingen. Via sociale media zijn we het gewend geworden een inkijk te krijgen in het dagelijkse doen en laten van zowel kennissen als onbekenden. Nog sensationeler is het volgen van beroemdheden of bekende mensen. Op gelijkaardige wijze geeft dit boek je een inkijk in de levens van twee bekende Nederlanders, wijlen politica Wijberig (Wijnie) Jabaaij en succesauteur Ronald Giphart zelf. Wie ook maar enige interesse heeft in beide personen, heeft er baat bij dit boekje te lezen.

Universele inzichten zijn niet aan de orde

De levens en ervaringen van auteurs maken de boeken die ze schrijven. Giphart beschrijft in Wie waarlijk leeft hoe hij zijn moeder al opvoerde in vroeger werk, maar nooit eerder schreef hij zich zo expliciet naar haar toe. Daarom zal dit boek zeker herkenbaarheid teweegbrengen bij lezers die met tederheid aan overleden moeders denken, maar tegelijkertijd is er zodanig ingezoomd dat inleving als lezer niet vanzelfsprekend is. Universele inzichten zijn dan ook niet aan de orde. Gelukkig zal de gemiddelde lezer van dit boek daarnaar misschien niet op zoek zijn, en wie dat toch is, verwijzen we dan weer graag door naar Gipharts fictionele werk, waar andersoortige parels te vinden zijn.