In de jaren ‘50 en ‘60 van de vorige eeuw trokken tientallen Twentse jongeren naar Abessinië (het hedendaagse Ethiopië) om daar suikerfabrieken op te bouwen. Voor Suikerbastaard dook schrijver Jaap Scholten officiële archieven en persoonlijke verslagen in, om een beter beeld van die tijd te krijgen. De feiten heeft hij voor het boek verweven met zijn eigen fantasie. Met als resultaat een fascinerend, beeldend verhaal waarvan je meteen op reis wil.
Frederik Sprengler wordt door zijn familie naar Ethiopië gestuurd. Een man daar beweert familie te zijn, een bastaard ontstaan door een slippertje in de familie. De Nederlanders zijn boos en geloven het verhaal niet. Frederik moet bewijs zien te vinden van al dan niet bestaande bloedband.
Reis naar de waarheid
Hij krijgt daarbij gezelschap van Mila. De twee waren als kind goed bevriend maar zijn elkaar later uit het oog verloren. Mila is er recent pas achter gekomen wie haar echte vader is: een Twentse jongen die naar Ethiopië trok maar in tegenstelling tot veel anderen, nooit meer terug naar Nederland kwam. Samen trekken ze door het land, op zoek naar de waarheid.
Uiteindelijk komt alles bij elkaar
In eerste instantie was ik nogal verdeeld over dit boek. Het eerste deel over de zoektocht naar het familielid van Frederik vond ik teleurstellend. Het verhaal komt moeizaam op gang en het einde voelt onbevredigend. Ook is het verband met het tweede gedeelte niet direct duidelijk. Dat gaat over Marinus, een van de Twentse jongens die naar Abessinië vertrekt. Zijn verhaal vond ik magisch: de omschrijvingen van hoe het land eruit ziet, de sfeer, alle ontwikkelingen. Je zou er meteen door op het vliegtuig willen stappen om Ethiopië zelf te gaan ontdekken. Het derde deel, dat vooral gaat over de zoektocht van Mila, was prima. Niet opvallend meeslepend of dramatisch, maar het leest een stuk sneller door dan het eerste deel, alledrie de delen komen daar bij elkaar en het heeft een mooi einde.
Gedetailleerde inkijk in het Ethiopische leven
De aanprijzing op de omslag vond ik wel wat misleidend. Er wordt gesproken over een ‘romantische roadtrip’. Een roadtrip is het zeker, maar heel romantisch is de reis van Frederik en Mila niet. Dat daargelaten: Suikerbastaard geeft een gedetailleerde inkijk in hoe het leven in Ethiopië nu, en Abessinië vroeger, eruit ziet en zag. Scholten heeft uitvoerig onderzoek gedaan en is meerdere keren op studiereis naar Ethiopië geweest voor het boek, en dat merk je in de gedetailleerde beschrijvingen en hoe hij de verhalen met elkaar verweven heeft.
Aanrader voor reizigers en geschiedenisliefhebbers
Al met al is Suikerbastaard een fascinerend boek over een cultuur die gevoelsmatig heel ver van de Nederlandse verwijderd ligt. De omschrijvingen van Scholten zorgen voor reiskriebels en onderstrepen wat een avontuur de reis naar Abessinië in de jaren ‘50 en ‘60 geweest moet zijn. Voor iedereen die gek is op geschiedenis en reizen is dit boek dan ook echt een aanrader.
