Samuel Vriezen: Netwerk in eclips

Samuel Vriezen en zijn nieuwste boek Netwerk in eclips

Stel jezelf eens voor …

Ik ben Samuel Vriezen en ik doe verschillende dingen, waardoor het moeilijk is om een volledige beschrijving te geven. Ik studeerde wiskunde en daar had ik veel plezier in. Maar het componeren nam de overhand, want ik wist dat ik iets creatiefs wilde doen. Wiskunde zie ik ook als een creatief vak, maar ik wilde werken aan iets dat meer tastbaar is, en dat was de muziek. Naast het componeren ben ik ook actief in de literaire wereld, met name als redacteur van nY, ‘tijdschrift voor literatuur, kritiek en amusement’. Tenslotte ben ik dichter. Samengevat interesseer ik me voor het dichten, schrijven van essays, het werken als componist en pianist.

Heb jij altijd al interesse gehad in het schrijven?

Ja! Toen ik op school zat wist ik al wel dat ik wilde schrijven, maar ik wist ook dat de Nederlandse literatuur zoals ik die aangeboden kreeg van school niet aansloot bij wat ik wilde. In die tijd las ik veel sciencefiction, en dat werd niet begrepen door mijn leraren. Ik wist dat ik op een of andere manier wel wilde doorgaan met literatuur en toen heb ik een grote omweg gemaakt om toch te komen waar ik nu sta.

Tijdens het componeren schrijft men eigenlijk ook. Maar heb jij ook je eigen muziek geschreven?

Ja, dat is het vak! Muziek, maar ook de belangstelling die ik altijd had voor sciencefiction en voor games, hebben veel invloed op de manier waarop ik poëzie en essays schrijf, al zou je dat misschien niet meer direct terugzien in mijn werk van nu. Ik ben er trouwens van overtuigd dat wiskunde en poëzie veel met elkaar te maken hebben. Wiskunde is uiteindelijk de kunst van het elegant opschrijven. Je vat in een formule een hele wereld en dat doet een dichter ook.
Goede wiskundigen zijn niet alleen bezig met de problemen die ze moeten oplossen, maar ze denken ook goed na over formulering en de termen die ze nodig hebben. Wiskunde is heel inventief op het gebied van woorden. NIeuwe ideeën hebben altijd nieuwe begrippen nodig, en iemand als Alexander Grothendieck, volgens velen de grootste wiskundige van de twintigste eeuw, was ook met name trots op de woorden die hij verzon voor zijn theorieën. Dit is ook een van de redenen waarom ik graag boeken over wiskunde lees. Het is een poëtische creativiteit die je daar ziet. Hun woorden zijn altijd prikkelend.

Taal en blogs

Dat verwacht je totaal niet …
Ja, het is heel interessant! Het zijn vaak verborgen verbanden die het mogelijk maken dat deze werelden bij elkaar komen. Wist je bijvoorbeeld dat de ‘quarks’, de vreemde basisdeeltjes uit de subatomaire fysica, genoemd zijn naar een woord dat door James Joyce is bedacht? Experimentele literatuur en experimentele wetenschap komen dicht bij elkaar.

Wat vind jij zo interessant aan poëzie?
Een gedicht is een verweving van stemmen, maar ook van werelden. Taal verbindt, is energiek en levendig. Wat een gedicht doet is dat die levendigheid en energie bundelen, waardoor er beweging ontstaat. Dat is waarom ik poëzie ook zo spannend vind. Hierover gaat het ook veel in mijn boek.

Hoe is het schrijfproces van je boek Netwerk in eclips verlopen?
10 jaar geleden ontstond de blogcultuur op internet en ik deed daar ook aan mee. Poëzie kwam ook naar voren in blogs en de dichters waren misschien nog wel meer aanwezig op die blogs dan bijvoorbeeld romanschrijvers. In de Verenigde Staten zag je dit al heel snel, want blogs waren daar een zeer belangrijk middel om te communiceren. Erg handig, zeker omdat in zo’n groot land dichters ver uit elkaar wonen. Dichters hebben altijd gebruik gemaakt van de eenvoudigste manieren om te communiceren en te publiceren. Er valt in deze wereld niet veel geld te verdienen, maar het is belangrijker om een netwerk om je te bouwen waar je wat je schrijft mee kunt delen. De poëzie heeft altijd al een traditie gehad van het zelf publiceren en er voor te zorgen dat je werk wordt verspreid. Die blogs passen daar dus naadloos in. Mensen schreven artikelen op de blogs, krijgen reacties en er ontstonden discussies tussen dichters. Ik besloot op een gegeven moment zelf een blog te starten, waarbij de naam ‘Vriezen vindt’ was. De naam komt voort uit mijn gedachte dat meningen altijd een beetje stom zijn

Bevrijdend en herschrijven

Interessant, waarom vind jij dit stom?
Het is vaak nodig, maar ook een beetje stom om zomaar iets te vinden, want iedereen kan wel een mening hebben. Er zit een soort democratie op internet die tegelijkertijd heel bevrijdend is, maar ook infantiel. Die twee kanten gaan altijd samen en dat is heel interessant. En als de poëzie bij de tijd wil blijven, moet ze iets met dat gegeven. Ik maakte dus een blog, waarbij ik me opstelde als iemand die ook ‘wat vindt’. Een tikje ironisch, want eigenlijk ging het me altijd over de vraag wat er op het spel staat bij poëzie. En voor een dichter is dat een zaak van leven en dood!

Je had je blogs geschreven, maar hoe is het tot een boek gekomen?
De provider waar ik mijn blog publiceerde stopte ermee en ik had op dat moment geen ingang meer. Ik ben erachteraan gegaan om mijn archief zelf in handen te krijgen, waardoor ik alles kon terugvinden als ik dat wilde. Ik merkte dat er mensen waren die nog eens verwezen naar oude berichten van mij en ik besloot alles te herlezen. Het bleef niet alleen bij herlezen, want op een gegeven moment had ik het idee om hier iets mee te gaan doen. Ik ging op zoek naar de rode draad in al die berichten en welke teksten passen hier nog meer bij. Ik bundelde een aantal berichten en bracht dit naar een uitgeverij, waarbij het herschrijven zeker van belang was om een goed boek neer te zetten. Uiteindelijk is dit boek eruit gekomen!

Interesses en plannen

Waarom heb je voor de titel gekozen?
Ik zoek graag naar prikkelende titels, die ook mysterieus klinken en zelf een poëtische vorm hebben. Ik vond in een van de gedichten van een Amerikaanse, experimentele dichter Bruce Andrews een interessant gegeven. Hij schreef het zeer lange gedicht Lip Service,een waanzinnig uitwaaierende, heel dichte en heel complexe tekst. Het laatste hoofdstuk daarvan heb ik vertaald en in mijn boek ook opgenomen. En daarin vond ik de dichtregel ‘legato slaapliedje netwerk in één eclips’, een zin waar ik nog lang over nadacht. Bij netwerken – zoals ook blogs en internet, dus – gaat het heel erg om verbanden leggen en legato betekent in de muziektermen: aan elkaar binden. Slaapliedje: zo’n web van verbanden kan je kennelijk ook in slaap sussen. En de eclips is ook van belang voor het boek. In de essays ga ik ook altijd op zoek naar waar de mogelijkheden van het netwerk stoppen. Een netwerk is democratisch, want iedereen kan iets zeggen en publiceren. Maar het is een illusie om te denken dat het alles mogelijk maakt, want elke techniek en manier van denken heeft zo zijn grenzen. Het internet heeft ook zo zijn grenzen, het kan niet alles zien en niet alles bereiken, ook al lijkt het soms van wel. Het getal één uit de zin, tenslotte, komt niet voor in mijn titel. Niet elke dichtregel met een goed ritme is ook een boektitel met een goed ritme. Het klonk als titel beter zonder.

Het einde van het jaar is in zicht. Kun je al iets kwijt over de doelen op het gebied van schrijven voor volgend jaar?
Ik heb een paar ideeën, maar het belangrijkste project heeft te maken met componeren: in samenwerking met een Canadese literatuurcriticus werken aan een radio-hoorspelversie van een toneelstuk van Gertrude Stein, ook een auteur waar het in mijn boek vaak over gaat, trouwens. En ik denk over een mogelijk boek, een essay over het proces van tijd, en ik ben op weg met een nieuwe dichtbundel. Plannen genoeg!