Sigried over Sebastiaans neus: met dit boek sluit ik Schröder in mijn hart

Ik ben Sigried Lievens, 38 jaar. Sinds ik het alfabet ontdekte lees ik alles wat letters bevat. Ik heb altijd en overal een boek bij me (de uitvinding van de ereader maakte mijn leven zoveel gemakkelijker!). Ik heb een voorkeur voor hedendaagse Engelstalige, Zweedse en Nederlandstalige literatuur, maar laat me ook graag verrassen door het onbekende.

Koeltjes en uitdagend
Middels de cover word ik koeltjes en uitdagend aangestaard door Lulu, geschilderd door popartkunstenaar Tom Wesselmann voor de gelijknamige opera. In deze opera is Lulu een ongenaakbare muze, die meedogenloos verleidt en harten breekt. Tegelijk doet de cover denken aan een schattige, onschuldige Disney-prinses die geduldig wacht op de prins die haar zal redden. Het tegenstrijdige spel van heldin en slachtoffer, van aantrekken en afstoten, verleiden en onderwerpen, loopt als een rode draad door Sebastiaans neus heen. Met als vernietigend middelpunt Henriëtte.

Sprookjesachtige kindertijd
Henriëtte, die zichzelf herdoopt tot Henri, beleeft samen met haar vriendje Sebastiaan een sprookjesachtige kindertijd totdat hij zich pijnlijk bewust wordt van haar schoonheid en zijn eigen alledaagsheid. De obsessie met zijn neus – 'dat almaar aangroeiende vlees op zijn gezicht, dat hatelijk erfgoed dat hem bij voorbaat voor het leven kansloos maakte' – luidt onherroepelijk het einde van hun vriendschap in. Sebastiaan verstopt zich in een cocon van gelatenheid en wentelt zich op een bijna gelukzalige manier in zijn onvermogen om te leven.

Dromen

Vrije tijd als een vijand
Wanneer Sebastiaan veertig jaar later ontslagen wordt, ervaart hij de vrije tijd als een vijand waar hij niet tegenop kan. Uit verveling begint hij te roken, wat hem terugvoert naar zijn kinder- en jeugdjaren. Die herinneringen worden zijn anker, noodzakelijk om niet hopeloos verloren weg te dobberen in de leegheid van zijn bestaan. Hij besluit dat het terugvinden van Henri de sleutel is tot een nieuw, nuttig leven en gaat naar haar op zoek.

Een man met een grote neus
Hoewel de zoektocht hem door Nederland, België en Amerika voert, is hij op geen enkel moment in staat zijn leven echt in handen te nemen. Sebastiaan is als een pluisje dat zich laat meedrijven waar de wind het heen voert, een man 'met veel rempedalen en maar een kleintje voor het gas'. Door het verhaal heen blijft Sebastiaan gevangen zitten tussen dromen, herinneringen en twijfels. Een catharsis komt er niet. Op het einde is hij nog precies dezelfde als in het begin: 'Een man met een grote neus. Verder geen bijzondere kenmerken'.

Cadeautje
Wie denkt dat dit een vaag, onbeduidend of saai verhaal oplevert heeft het compleet fout. Hoewel het hoofdpersonage uitblinkt in passiviteit, gebeurt er in zijn hoofd en rondom hem bijzonder veel. Elke plotwending is een nieuw cadeautje dat de lezer zorgvuldig kan uitpakken om telkens weer blij verrast te worden.

Schrijfstijl

Wereldklasse
Schröders schrijfstijl is van wereldklasse. Verrassende metaforen en uitgesponnen beschrijvingen voerden me moeiteloos mee naar een wonderbaarlijke wereld met bizarre personages en waanbeelden. Het boek staat bol van prachtige zinnen die smeken om gelezen en (meermaals) herlezen te worden. De beschrijving van de zomer die overgaat in de herfst is te lang om hier weer te geven, maar zo mooi dat die ene passage het al waard is om het boek te lezen.

Lagen en verbanden
De verwijzingen naar mythes, legendes, sprookjes en andere literatuur zorgen voor verschillende lagen en bijzondere verbanden. Hoewel de melancholie soms te overheersend dreigt te worden, geeft een ironische ondertoon het verhaal een passende luchtigheid. Kortom, Sebastiaans neus is van begin tot eind een genot om te lezen.

In het hart sluiten
Dit is de tiende roman van Allard Schröder, maar de eerste die ik van hem las. Dat ik de vorige boeken gemist heb, is een onbegrijpelijke misstap. Met dit boek sluit ik Schröder in mijn hart – de overige boeken komen binnenkort op mijn boekenplank te staan.