Te veel en nooit genoeg: het boek waarin Mary L. Trump komaf wil maken met haar oom. 

Koste wat het kost zou de familie Trump de publicatie van Te veel en nooit genoeg willen vermijden. De verwachte rechtszaak kwam er, maar slaagde er niet in om de verschijning van het boek nog maar te vertragen. Intussen is het kwaad geschied en verscheen van de hand van Mary L. Trump een biografie met een duidelijke agenda: het afserveren van de president van de Verenigde Staten.

Psychologie van de sociopaat

Donald Trump is een sociopaat. Dat is de analyse die de auteur als klinisch psychologe maakt bij aanvang van haar langverwachte biografie. Het is even stellig als intrigerend om de machtigste man op aarde zo af te schilderen, maar de verklaringen die ze uitvoerig behandelt, hebben inderdaad slagkracht. Via haar vroegtijdig overleden vader Fred ‘Freddy’ Trump toont Mary de problematische jeugd van de Trump familie. In het liefdeloze gezin geldt de regel van survival of the fittest en ontneemt prestatiegerichtheid elke kans op mededogen. Haar vader Freddy zal hieraan later ten onder gaan, maar het bereidt Donald voor op het presidentschap. Voor dat laatste is haar oom trouwens allerminst competent volgens Mary, maar het is een logische opvolging van alle andere successen die hij ooit boekte. Dankzij sociale status, een breed netwerk en verbuigingen kreeg Donald volgens zijn nicht naast veel rijkdom, ook het presidentschap in de schoot geworpen.

Beperkte schade

De rechtszaak tegen Te veel en nooit genoeg had voor de Trumps een averechts effect omdat het in plaats van de publicatie te vertragen, de verkoopcijfers de hoogte in joeg. Op 14 juli 2020, de dag van verschijnen, werden er meer dan een miljoen exemplaren verkocht. En toch. Op korte termijn is schade beperkt gebleven. Eigenlijk past het boek in wat intussen een genre op zich aan het worden is: de kritische Trumpliteratuur. De inhoud van die boeken kan je vaak vernietigend noemen, maar al bij al zijn ze weinig effectief gebleken. Hoewel er onder meer grootschalige fiscale fraude aan het licht wordt gebracht in het boek, kan Donald Trump gewoon verder regeren. Wanneer je de waarheid van elke vorm van kritiek voor je aanhang succesvol kan betwisten, blijft er van het onderscheid tussen feit en fictie geen haartje overeind.

Amerikaanse tegenstellingen

Eigenlijk is de voorlopig beperkte impact niet bepaald verrassend te noemen. Net omdat het boek zo’n duidelijke agenda heeft – het afserveren van Donald Trump –, vergeet het te nuanceren. Het zal Trumpaanhangers dan ook niet aanspreken en geïnteresseerde tegenstanders zullen een bevestiging te lezen krijgen van wat ze al dachten over de man. Het drijft republikeinen en democraten nog verder uit elkaar. Deze bijdrage aan het Amerikaans zwart-witdenken lijkt me dan ook bijzonder kwalijk. In plaats van Trumpaanhangers te bekeren, bewerkstelligt het volgens mij eerder het omgekeerde. Los daarvan is het wel zo dat het boek vanuit een journalistiek standpunt bijzonder interessant is en bovendien biedt het een inkijk in de interne keuken van een van de machtigste families op aarde.